آبروی ری
ری مرکز بسیار مهمی از لحاظ علمی و فرهنگی در تاریخ ماست و سرسلسله‌ بزرگان هم ـ جناب عبدالعظیم ـ با اینکه اهل ری نیست، اما حقّاً و انصافاً به ری و تاریخ ری آبرو داد و حق عظیمی به گردن همه‌ تهرانیها و اهل ری دارد.

شخصیّت جناب عبدالعظیم برای اغلب مردم ناشناخته است

جناب عبدالعظیم مرد بسیار بزرگی است. مردم مقامات علمی این بزرگوار را نمی‌دانند. به نظرم می‌آید یک وقت جناب آقای «ری‌شهری» احادیث این بزرگوار را استخراج کرده بودند و شما مثل اینکه روی آن دیوار همه‌‌اش را نوشتید. این خیلی کمک می‌کند به اینکه مردم از مقام محدثىِ ایشان آگاه باشند. تجلیل از جناب عبدالعظیم، تجلیل از علم و جهاد و زهد و تقواست. ایشان صائم‌النّهار و قائم‌الّلیل بوده است.

در حالات ایشان نوشته‌‌اند؛ در مدتی که ایشان در ری زندگی می‌کرد، همه‌ روزها را روزه می‌گرفت و همه‌ شبها را مشغول عبادت بود. اینها حقاً و انصافاً چیزهای خیلی مهمی است. در فضیلت ایشان روایات معروفی وارد شده است. حضرت هادی (ع) به یکی از اهالی ری که از زیارت امام‌حسین (ع) می‌آمد، فرمود: «اگر می‌رفتی عبدالعظیم را زیارت می‌کردی، ثوابی را که از زیارت امام‌حسین نصیبت می‌شود، به تو می‌دادند» ما در جوار جناب عبدالعظیم زندگی می‌کنیم، شوق کربلا هم داریم؛ اما کمتر توفیق پیدا می‌کنیم به زیارت این بزرگوار برویم.

این یک روایت، مقام معنوی حضرت عبدالعظیم را نشان می‌دهد. آن روز، امام‌هادی (ع) می خواستند این مشعل در این نقطه از ایران بدرخشد. بیخود تعریف نمی‌کردند. می‌خواستند دلهای آحاد ملتِ مسلمان را در این نقطه‌ عالم به وسیله‌ نور این مشعل که از انوار اهل بیت(ع) است و آن روز از دنیا هم رفته بود و دیگر خطری او را تهدید نمی‌کرد، روشن کنند.

از سوی دیگر ایشان به دلیل شخصیت جهادی خود، با حال اختفا و فرار به ری آمده است. شیخ نجاشی می‌گوید: «حارباً من السّلطان»؛ ایشان از دست خلیفه‌ عبّاسی از عراق و حجاز گریخت و به ری آمد؛ چون ری مرکز و محل تجمّع شیعیان بود. هم در مدینه و هم در عراق، همه‌ اینها مجبور نبودند از دست خلیفه بگریزند. این مبارز بودن ایشان را نشان می‌دهد. مشخص می‌شود ایشان اهل نشر معارف امامت بوده؛ به خصوص در دوران حضرت جواد و حضرت هادی(ع) که ایشان حداقل راوی این دو امام است.

دوران عجیبی بوده است؛ دوران اختناق شدید نسبت به ائمّه و در عین‌ حال دوران نشاط عجیب شیعه در سراسر دنیای اسلام. این چیز مهمی است که در هیچ زمانی از دوران زندگی ائمه، شیعیان این همه فعالیت و نشاط و تحرک و سازماندهی و گسترش در دنیای اسلام نداشته‌‌اند که در دوران این سه امام - یعنی حضرت جواد و حضرت هادی و حضرت عسکری (ع) - داشته‌‌اند؛ این در حالی است که این سه امام خودشان در مدینه، بغداد و در سامرا زیر نظر و تحت فشارهای خیلی شدیدی قرار داشتند.

معلوم می‌شود در آن دوران، این بزرگوار شخصیت مهم و فعالی بوده که مورد توجه خلیفه قرار گرفته و تحت تعقیب بوده و به ری گریخته است. بنابراین هم شخصیت او جهادی است، هم علمی و هم محدّث و حداقل از امام جواد و امام هادی‌(ع) روایت نقل کرده است. (بیانات در دیدار اعضای برگزارکننده‌ کنگره‌ حضرت عبدالعظیم حسنی 82/3/12)

مرجع علم دین در زمان امام‌هادی (ع)
یک روایت از حضرت هادی (ع) است که هم جنبه‌ علمی حضرت عبدالعظیم و هم جنبه‌ معنوی آن بزرگوار را نشان می‌دهد. کسی خدمت امام هادی (ع) رسید. حضرت به او فرمودند: تو در کجا هستی؟ گفت: در ری. فرمودند: هر مشکلی در امر دین داشته باشی، می‌توانی از عبدالعظیم‌ بن‌ عبداللَّه الحسنی بپرسی. یعنی امام‌هادی (ع)، عبدالعظیم حسنی را به عنوان یک مرجع علم دین به شیعیان خودشان معرفی کردند. بعد در همین روایت هست که حضرت فرمودند: سلام مرا به او برسان. این هم جنبه‌ معنوی. (73/8/5)

در ادامه می‌توانید بخشی از فیلم حضور مقام معظم رهبری در حرم حضرت عبدالعظیم (ع) و سخنرانی درباره ایشان را مشاهده کنید.