عقیق: علامه حسن‌زاده آملی متولد 1307، روحانی مجتهد، عارف، فیلسوف متأله و مدرس دروس حوزوی است، وی که تاکنون 85 بهار را پشت سر گذاشته، یکی از اساتید مطرح اخلاق است که در فلسفه، عرفان، فقه، اصول، ادبیات، ریاضیات، علم فیزیک و شیمی و بسیار علوم دیگر نیز تخصص دارد. بازخوانی سخنان اخلاقی این عارف بالله که در کتاب «صراط سلوک» جمع‌آوری شده، خالی از لطف نیست.
ضرورت محاسبه و معنای آن
امام کاظم(ع) می‌فرماید: کسی که در هر شبانه روز اعمالش را محاسبه نکند از ما نیست، به این صورت که حساب کند طی روز، اگر کار نیکی انجام داده بود از خدا فزونی آن را به طلبد و اگر گناهی مرتکب شده بود، استغفار و از آن توبه کند.
مرحوم حسن بن فضل طبرسی در ضمن وصایای پیامبر اکرم(ص) به ابوذر نقل می‌کند، پیامبر(ص) فرمود: ای ابوذر، انسان جزو متقین نخواهد بود، مگر اینکه هر روز، خودش را با دقتی بیشتر، از محاسبه شریک مالی‌اش محاسبه کند و بداند این غذا از کجا آمده است؟ این مایع نوشیدنی از چه راهی تهیه شده است؟ و این لباس که پوشیده چگونه به دست آمده است؟ آیا از مال حلال است یا حرام؟
*از محاسبه تا فتوح!
حضرت استاد به محاسبه خیلی عنایت داشتند و بر آن تأکید می‌ورزیدند، روزی در محفل درس فرمودند: عزیزان! خودتان را حساب کنید تا مصداق «یَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ یُرْزَقُونَ فِیهَا بِغَیْرِ حِسَابٍ» باشید، از بدی‌ها استغفار کنید و از خوبی‌ها حمد کنید که محاسبه، مراقبه می‌آورد و مراقبه، حضور و حضور، فتوح، به دنبال دارد!
آخرین سفارش علامه طباطبایی
آیت‌الله حاج‌سید محمد حسن مرتضوی لنگرودی فرزند مرحوم آیه‌الله حاج‌سید مرتضی مرتضوی لنگرودی که در درس اسفار و شفای بوعلی و جلسات تفسیری علامه طباطبائی(قدس‌سره) شرکت می‌کرد و در جلسات خصوصی که به صورت سیار در شب‌های پنجشنبه و جمعه در منزل یکی از حاضرین در بحث منعقد می‌شد، از محضر استاد علامه استفاده می‌کرد، در بخشی از بیانات خود اظهار داشت:
علامه طباطبایی اهل مراقبه بود، یک وقت خدمت آن بزرگوار رسیدم که دستورالعملی به ما بدهد فرمود: مراقبه و محاسبه این دو حالت را ، شخص سالک باید از ابتدای سیر و سلوک تا انتها ملتزم باشد، فرمود: آخر شب،قبل از خواب، اعمالی را که در روز انجام داده‌اید بررسی کنید، هر یک از اعمالتان که خوب بود خدا را برای آن حمد و سپاس گویید و توفیق انجام بهتر آن را در روز بعد از خداوند مسئلت کنید و اگر خدای ناکرده تقصیر و یا خطایی مرتکب شده بودید فوراً توبه کنید و تصمیم بگیرید که دیگر آن را انجام ندهید، اگر دیدید خلاف‌های شما متعدد است تصمیم بگیرید، فردا آن را کم کنید، خلاصه فرمود: مراقبه و محاسبه باید همیشه باشد.
حتی در این اواخر که نمی‌توانست درست حرف بزند یکی از رفقا از ایشان خواسته بود، توصیه‌هایی بفرمایید، باز فرموده بود: «مراقبه، محاسبه».
منبع:فارس
211001