محسن اسماعیلی در شرح نهج‌البلاغه:
استاد دانشگاه امام صادق(ع) در جلسه شرح نهج‌البلاغه گفت: نباید وضعیت ما در ماه رجب با غیر آن یکسان باشد. باید این ماه، حتی در ظاهر ما نیز اثرگذار باشد و همه بفهمند که فلانی در روزهای این ماه با دیگر روزها تفاوت کرده است.
عقیق: دکتر محسن اسماعیلی استاد دانشگاه تهران و عضو حقوقدان شورای نگهبان، چهارشنبه شب در هفتادویکمین جلسه تفسیر نهج‌البلاغه که در مرکز فرهنگی سرچشمه برگزار شد، در ادامه شرح نامه ۶۹ نهج‌البلاغه، گفت: پس از آنکه حضرت امیر سلام‌الله‌علیه به استفاده صحیح و کامل از نعمت امر و از تضییع نعمت، یعنی عدم استفاده یا استفاده بد از آن، نهی فرمودند، دستور سومی را هم مطرح می‌فرمایند: «وَلْیُرَ عَلَیْکَ أَثَرُ مَا أَنْعَمَ اللهُ بِه ِعَلَیْکَ»؛ باید اثر نعمت‌هایی که خداوند به تو داده است، در تو دیده شود.
*اثر نعمت بر قلب آن است که محبت به منعم را تقویت کند
استاد دانشگاه تهران افزود: «اثر» به معنای علامت، نشانه و نتیجه‌ای است که از چیز دیگری حاصل می‌شود. اثر نعمت الهی هم باید در قلب، گفتار و رفتار انسان ظاهر شود. اثر نعمت بر قلب آن است که محبت به منعم را به وجود آورد یا تقویت کند. اثر نعمت بر زبان هم این است که لب به ستایش از منعم بگشاید. اما اثر نعمت بر سایر اعضا و جوارح متناسب با نوع نعمت تعیین می‌شود. به عنوان مثال اگر خداوند با لطف و تفضّل خود، به کسی مال و ثروت عنایت فرمود، یک اثرش آن است که زندگی او راحت‌تر شود و گشایش یابد. اما اگر به رغم ثروت، مانند فقرا زندگی کند، پس ثروت چه اثری در زندگی او داشته است؟!
منتخب مردم استان تهران در مجلس خبرگان رهبری گفت: حالا امیرمؤمنان صلوات‌الله علیه می‌فرماید که اثر نعمت‌های الهی هم باید در تو دیده شود و این شامل هر سه نوع اثر می‌شود؛ گرچه ظاهر این عبارت، منصرف به اثر نعمت در گفتار و اعمال ظاهری است.
به گفته وی، در روایات دیگر مصداق‌های اثر نعمت به طور خاص هم ذکر شده است. به عنوان نمونه، شخصی به نام ابو الاَحوَص به نقل از پدرش نقل می‌کند که با جامه‌اى پست و ارزان‌قیمت خدمت رسول خدا صلى الله علیه و آله رسیدم. حضرت فرمود: آیا مال و ثروتى دارى؟ عرض کرد: آرى. فرمود: چه مالى دارى؟ عرض کرد: خداوند شتر و گوسفند و گاو و بَرده به من داده است. فرمود: پس اگر خداوند به تو ثروتى داده است، باید نشانه نعمت و کرامتى که ارزانی‌ات داشته است در تو دیده شود.
اسماعیلی افزود: اینها فقط نمونه‌ها و مثال‌هایی است که به تناسب موقعیت ذکر شده‌اند؛ وگرنه اظهار اثر نعمت یک قاعده کلی است؛ چنان‌که از على علیه‌السلام وارد شده است که: «إنّ اللّه َ جَمیلٌ یُحِبُّ الجَمالَ، و یُحِبُّ أن یَرى أثَرَ النِّعمَةِ على عَبدِهِ»؛ خداوند زیباست و زیبایى را دوست مى‌دارد و دوست دارد اثر نعمت را در بنده‌اش ببیند.
* ماه رجب، باید حتی در ظاهر ما نیز اثرگذار باشد
به گفته وی، لزوم «اظهار نعمت» اختصاصی به نعمت‌های مادی ندارد. اثر هر‌گونه نعمت الهی باید در انسان دیده شود؛ چه نعمت‌های مادی و چه نعمت‌های معنوی، و یکی از مهم‌ترین نعمت‌های معنوی، روزها و ماه‌های خاصی است که رحمت ویژه خداوند بر ما می‌بارد؛ مانند ماه شریف رجب که از بهترین فرصت‌هایی است که باید غنیمت شمرده شود. پس نباید وضعیت ما در ماه رجب با غیر آن یکسان باشد. باید این ماه، حتی در ظاهر ما نیز اثرگذار باشد و همه بفهمند که فلانی در روزهای این ماه با دیگر روزها تفاوت کرده است.
*ماه رجب دالان ورود به ماه مبارک رمضان و میهمانی خدا است
این مفسر نهج‌البلاغه، پس از تشریح فضایل ماه رجب، گفت: تعبیر مرحوم آیت‌الله آقا مجتبی تهرانی این بود که ماه رجب دالان ورود به ماه مبارک رمضان و میهمانی خدا است. به همین جهت توصیه می‌فرمودند که از دعاهای وارده و استغفار در این ماه غافل نشویم. خود را پاک و مهذب کنیم تا ما را هم به آن میهمانی بزرگ راه بدهند.
جلسات شرح و تفسیر نهج‌البلاغه روزهای چهارشنبه یک ساعت قبل از نماز مغرب و عشا در شهادتگاه شهید بهشتی واقع در میدان بهارستان نرسیده به چهارراه سرچشمه، کوچه شهید صیرفی‌پور برگزار می‌شود. شرکت عموم خواهران و برادران در این سلسله درس‌ها آزاد است.
منبع:فارس