پای درس اخلاق آیت‌الله علوی گرگانی
در زمین شوره‌زار هر چه بکاری و آب و کود دهی، فایده‌ای ندارد. کسی که وَرع ندارد، زمین دلش شوره‌زار است و هر چه نماز بخواند و روزه بگیرد فایده‌ای نخواهد داشت.
عقیق:موعظه و نصیحت، کلید سعادت و رستگاری در دنیا و آخرت است. موعظه، دل‌ها را صفا می‌بخشد و چشم و جان را به جهان پُر رمز و راز معنویت می‌گشاید. خداوند متعال در قرآن کریم یکی از مهمترین تکالیف حضرت رسول(ص) را ارشاد مردم از راه پند و اندرز و موعظه معرفی می‌کند.
به همین منظور، فرازهایی از درس اخلاق آیت‌الله سیدمحمد علوی گرگانی از مراجع تقلید را برای علاقه‌مندان بازنشر می‌کنیم:
حضرت رسول(ص) خطاب به ابوذر غفاری می‌فرماید: «یَا اباذر! کُنْ وَرِعاً تَکُنْ أَعْبَدَ النَّاسِ وَ خَیْرُ دِینِکُمُ الْوَرَعُ؛ ورع داشته باش تا عابدترین مردم باشی».
بهترین چیزی که به درد دین انسان می‌خورد ورع است.
«وَرع» غیر از تقوا است. ورع، ترک معصیت در خلوت و جلوت است و اینکه انسان در پنهان و آشکار گناه نکند.
«فَضْلُ الْعِلْمِ خَیْرٌ مِنْ فَضْلِ الْعِبَادَةِ؛ فضیلت دنبال علم و کمال رفتن، بیشتر از دنبال عبادت رفتن است».
علم، فی نفسه عبادت است، پس دنبال آن رفتن هم عبادت محسوب می‌شود، بنابراین کسی که به دنبال علم می‌رود، هم عبادت کرده و هم صاحب کمال و معرفت شده است و فضیلتش بیشتر است.
مرحوم صاحب حدائق در شب قدر که عبادت در آن خیلی ثواب دارد، تا صبح مشغول بحث علمی بود و گفت خدا را شکر می‌کنم که شب قدر را تا صبح به بحث علمی گذراندم. ایشان پشت درب صحن مولا امیرالمؤمنین(ع) با مرحوم وحید بهبهانی به بحث علمی اشتغال داشتند، یک دفعه متوجه شدند که صدای مؤذن بلند شد و سحری هم نخورده‌اند و صاحب حدائق برای آن شب، فخر می‌کند.
«وَ اعْلَمْ أَنَّکُمْ لَوْ صَلَّیْتُمْ حَتَّی تَکُونُوا کَالْحَنَایَا، وَ صُمْتُمْ حَتَّی تَکُونُوا کَالْأَوْتَارِ مَا یَنْفَعُکُمْ ذَلِکَ إِلَّا بِوَرَعٍ؛ اگر آنقدر نماز بخوانید تا منحنی شوید و روزه بگیرد تا مثل میخ باریک شوید، به شما سود نمی‌رساند مگر آنکه ورع داشته باشید».
اگر انسان ورع داشته باشد عبادتش کارساز است. در زمین شوره‌زار هر چه بکاری و آب و کود دهی، فایده‌ای ندارد. کسی که ورع ندارد، زمین دلش شوره‌زار است و هر چه نماز بخواند و روزه بگیرد فایده‌ای نخواهد داشت. پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: «یَا اباذر! إِنَّ أَهْلَ الْوَرَعِ وَ الزُّهْدِ فِی الدُّنْیَا هُمْ أَوْلِیَاءُ اللَّهِ حَقّاً؛ ای اباذر! کسانی که در دنیا اهل ورع و زهد باشند، از اولیاء الله هستند».
اگر پرسیدند اولیاءالله چه کسانی هستند، خواهید گفت: «الزاهدون المتورعون فی الدنیا؛ کسانی که در دنیا زاهدند، به دنیا محبت ندارند»، البته داشتن دنیا خوب است. امیرالمؤمنین(ع) نیز خیلی مال دنیا داشت، روزی حضرت، مال‌الاجاره یک سال زمین‌شان را به طلحه و زبیر نشان دادند که تقریباً 400 هزار دینار بود و بعد فرمودند: فکر نکنید که من چیزی ندارم، اما مسأله مهم این است که علی(ع) آنچه را که داشت برای خود نمی‌خواست و همه را به فقرا و بیچارگان می‌داد، بنابراین آنچه مذموم است محبت ورزیدن به دنیا و ثروت‌اندوزی است که از آن در راه خدا انفاق نشود.
حضرت فرمودند: تمام زهد در آیه 23 سوره مبارکه حدید جمع شده است «لِکَیْلَا تَأْسَوْا عَلَى مَا فَاتَکُمْ وَلَا تَفْرَحُوا بِمَا آتَاکُمْ وَاللَّهُ لَا یُحِبُّ کُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ؛ این تقدیر حق را بدانید تا هرگز بر آنچه از دست شما رفته دلتنگ نشوید و به آنچه به شما می‌رسد مغرور و دلشاد نشوید و خدا دوستدار هیچ متکبر خودستایی نیست».
طوری نباشید که اگر دنیا به شما رو کرد خوشحال باشید به مانند بچه‌ای که به سینه مادر می‌چسبد، به دنیا بچسبید و همه چیز را فراموش کنید، و اگر دنیا به شما پشت کرد، متأثر و ناراحت شوید.
اهل ورع به مال حرام دست نمی‌زند و به هر مالی نیز نزدیک نمی‌شود و از هر طرفی نسبت به مال حلال هم زاهد است و محبت نمی‌ورزد. قرآن کریم می‌فرماید: «وَمَا أَنفَقْتُم مِّن نَّفَقَةٍ أَوْ نَذَرْتُم مِّن نَّذْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ یَعْلَمُهُ؛ آنچه که انفاق کنید، یا به نذر ادا نمایید، خداوند آن را می‌داند»، از این آیه کریمه می‌فهمیم که مسأله انفاق برای همه افراد پیش نمی‌آید، بلکه برای کسانی است که محبت‌شان نسبت به دنیا کم باشد، اگر محبت کم باشد، دست انفاق هم پیدا می‌کند. لذا مراقب خواهش‌های نفسانی باشید که شما را گرفتار دنیا نکند.
منبع:فارس