عقیق: در آیه 13 چون سخن از تسبیح و حمد رعد به میان آمده است این سوره «رعد» نام گرفته است.(1) تمامی این سوره در مکه نازل شده است. در شرایط و اوضاعی که مشرکین: - رسالت پیامبر اکرم(ص) را منکر بودند و می‌گفتند: تو پیامبر نیستی و نیز منکر آن بودند که قرآن از جانب خداوند نازل شده است. - می‌گفتند: اگر تو پیامبری چرا معجزه نداری. آنان معجزه‌ای غیر از قرآن می‌خواستند.
- منکر معاد بودند و می‌گفتند: آیا وقتی خاک شدیم دوباره از نو زنده
می‌شویم؟ چگونه ممکن است انسان بعد از مردن و متلاشی شدن اجزای بدن و
پوسیدن و خاک شدن، دوباره زنده شود؟ - می‌گفتند: چرا عذابی که ما را از آن می‌ترسانی، نازل نمی‌شود. اگر راست می‌گویی، چرا به این وعده‌ات عمل نمی‌کنی؟ - مهم‌تر از همه آنکه برای خدا شریکانی قرار داده بودند و آنها را اولیای امور مردم می‌پنداشتند. در سوره رعد، اینگونه افکار و سخنان باطل مشرکان مطرح و بدان پاسخ داده می‌شود، و برخی آیات توحید در هستیف بیان می‌شود. از آنجا که یکی از اموری که کفار منکر آن بودند، امر رساتل و قرآن بود، در آیه نخست می‌فرماید: (الف، لام، میم، راء. این است آیات کتاب؛ و آنچه از جانب پروردگارت نازل شده حق است، اما بیشتر مردم ایمان نمی‌آورند.) همانگونه که در آیه آمده است: قرآن حق است، اما بیتشر مردم که رو به باطل دراند، به کلام پروردگار ایمان نمی‌آورند. خداوند در آیه 28 یک اصل کلی مهم را بیان می‌کند. آن اصل این است که: (.... آگاه باش که تنها با ذکر ]و یادِ[ خداست که دلها اطمینان ]و آرامش[ می‌یابد) این «ذکر» شامل تمام انواع آن می‌شود: ذکر و توجه به خدا با فکر و اندیشه و دل، ذکر با زبان، ذکر با قرآن و با غیر قرآن.(2)
«اطمینان» به معنی سکون و آرامش است. انسان وقتی به کسی یا به چیزی دلگرم و
خاطر جمع باشد، می‌گوید: «به آن فرد یا به آن چیز اطمینان دارم»، یعنی
آرامش دلِ من به آن است. زندگی انسان‌ها پر است از اضطراب‌ها، دلهره‌ها
و ترس‌ها و آرامش، گمشده انسان است. هیچ کس هدفی جز رسیدن به سعادت و نعمت
و نیکبختی ندارد و آرامش انسان در رسیدن به آن است. بشر پیوسته تلاش
می‌کند که به سعادت برسد. اما برای دستیابی به سعادت خویش با دو مشکل
روبروست. 1- شناخت درستی از سعادت ندارد 2- اگر هم سعادت را
بشناسد، در اسبابی که وی را به سعادت برساند، دچار مشکل است؛ چرا که این
اسباب غالباً ناقصند و یا در راه با مانع برخورد می‌کنند. تنها توجه و یاد خداست که این دو مشکل را برای انسان حل می‌کند، توضیح مطلب این است که:
1- تنها خداست که تصویری درست و مطابق با واقع از سعادت نشان می‌دهد و
انسان را از خطا و فریب شیطان و نفس و خیالات پوچ و باطل حفظ می‌کند.
2- تنها اوست که می‌تواند انسان را به سعادت برساند. اسباب رسیدن به سعادت،
همه به دست اوست. خداوندی که فوق بندگان و اسباب جهان مادی است؛ پروردگار
جهان، ولی و سرپرستِ مومنان و پناهِ پناهندگان. خدایی که از رگ گردن به
ما نزدیک‌تر است. به هر سو رو کنیم، روی به وجه نیکوی او کرده‌ایم.
محکم‌ترین تکیه‌گاه است. در تمام سختی‌ها یار و یاور مومنان و متوکلان و
بهترین انیس و مونس است. سرچشمه همه مهربانی‌هاست، و همه محبت‌ها پرتوی از
مهرِ اوست. سوره رعد سوره «سیزدهم» قرآن است و در جزء «سیزدهم» قرآن واقع شده و آیه‌ای که کلمه رعد در آن ذکر شده، آیه «سیزدهم» این سوره است.
پی نوشت:
1- رجوع کنید به المیزان، ج11، ص 269 و 270. 2- رجوع کنید به المیزان، ج11، ص 486. کتاب گلستان سوره‌ها – ص 84 محمد حسین جعفری