* منکرات تبلیغاتی

در دوران تبلیغات انتخاباتی به دلیل وجود رقابت های شدید بین کاندیداها و هواداران آنها و جناح های مختلف سیاسی و تلاش برای کسب آرای بیشتر، رفتارهایی از سوی برخی مردم رخ می دهد که به دلیل ضعف های فرهنگی یا اعتقادی عده ای از آنان، اوضاع اجتماعی مردم دچار نابسامانی هایی شده و تعدادی از فعالان سیاسی، مرتکب تخلفات و گناهانی می گردند.

برخی از این گناهان و جرائم انتخاباتی عبارتند از: عوام فریبی، دادن وعده های دورغین و غیر قابل عمل، تمجیدهایی بی جا و ناروا، تبلیغات پر زرق و برق غیر ضرور با اسراف و تبذیر و شعارهای انتخاباتی توخالی، ایجاد خسارت های مالی به اموال خصوصی افراد، اسراف و افراط در هزینه های انتخاباتی، استفاده از اموال عمومی و امکانات بیت المال، اِعمال نفوذ برخی صاحب منصبان، افزایش تهمت و شایعه پراکنی، تسویه حساب های شخصی و گروهی، درگیری های قومی و نژادی، آزارها و مزاحمت های صوتی، استفاده ابزاری از مقدسات و آموزه های دینی، دست یازیدن به شیوه های تبلیغاتی غیر اسلامی و غربی و خرید و فروش آراء و ... .

حضرت آیت الله مکارم شیرازی درباره پرهیز از روش های غربی در انتخابات فرمود: مشکل تبلیغات در انتخابات، الگوگیری از غربی هاست. نباید در این زمینه از غرب الگو بگیریم. انتخابات باید به گونه ای باشد که در شأن جمهوری اسلامی باشد. (1)

هر یک از رفتارها و عناوین فوق به دلیل تعارض با اصول اخلاقی و نظرات فقهی مراجع تقلید، می تواند مورد خطاب و نهی فقها واقع گردد.

* تخریب شخصیت

حضرت امام خمینی (ره) فرمود: سعی کنید تبلیغات انتخاباتی در چارچوب تعالیم و اخلاق عالیه اسلام انجام شود و از کارهایی که با شئونات اسلام منافات دارد، جلوگیری گردد... .

در جریان تبلیغات انتخاباتی، گروهی از افراد بی اطلاع یا بی اعتنا به ارزش های اخلاقی اسلام، دست به ترور شخصیت و انتشار تهمت و شایعه پراکنی زده و به جای نقد و ارزیابیِ دیدگاه ها و طرح و برنامه نامزدها، به نقد و نفی شخصیت آنها پرداخته و مرتکب گناهان بزرگ می شوند که در شأن انسان مسلمان و زیبنده جامعه اسلامی نیست. برخی از این گنهکاران برای معقول دانستن کارهای خود به توجیهاتی متوسل می شوند، در حالی که بر اساس موازین فقهی شرع مقدس، برای جلوگیری از تخلفات و گناهان دیگران، اجازه ارتکاب گناه نخواهیم داشت.

حضرت امام خمینی(ره) در رساله توضیح المسائل خویش بیان می کنند: جایز نیست برای جلوگیری از معصیت، ارتکاب معصیت مثل فحش، دروغ و اهانت ... . (2) 

در این باره از مراجع تقلید چنین استفتاء شده است:

پرسش: کشیدن کاریکاتور اشخاص، در صورتی که موجب استهزاء و هتک آنان شود، چه حکمی دارد؟.

پاسخ: استهزاء و هتک حرمت مؤمن حرام است. (3)

رهبر معظم انقلاب فرمود: «کسانی که یک منبری برای سخن گفتن دارند؛ مثل خطبای جمعه و نمایندگان مجلس شورای اسلامی؛ همه توجه داشته باشند که تخریب، فضای انتخابات را خراب می‌ کند. شما از آن کسی که به او علاقه ‌مندید، دفاع کنید؛ هیچ مانعی ندارد؛ اما به آن کسی که رقیب اوست، مطلقاً حمله نکنید؛ تخریب نکنید. این تخریب و این حرف ‌زدن‌ ها و اهانت کردن ‌ها، نه حجیت دارد برای مستمعان، و نه جایز است؛ به خاطر این که فضا را خراب می‌ کند.

....کاندیداها در تبلیغاتشان حرف های واقعی بزنند و عقاید واقعی خود را بیان کنند تا مردم نیز با شناخت صحیح و در کمال آزادی، نامزدهای مورد نظر خود را انتخاب کنند و مجلسی در شأن ملت ممتاز ایران تشکیل شود».(4)

حضرت امام خمینی می فرماید: «باید توجه داشت که هدف از انتخابات در نهایت حفظ اسلام است. اگر در تبلیغات، حریم مسائل اسلامی رعایت نشود چگونه منتخب، حافظ اسلام می شود». (5)

به راستی کاندیدایی که برای به دست آوردن رأی لازم، به خود اجازه می دهد همه ضوابط و اصول و معیارهای شرعی و اخلاقی را زیر پا نهاده و تنها حافظ منافع و مقام خود باشد باز هم می توان او را واجد ابتدایی ترین صلاحیت های لازم برای وکالت جامعه اسلامی دانست و او را جزئی از عصاره فضائل ملت نامید.

* تخریب ناجوانمردانه ترین شیوه رقابت است

تخریب، ناجوانمردانه ترین شیوه رقابت است؛ می توان گفت: افرادی که به این گونه اقدامات متوسل می شوند از ضعیفان هستند.

افرادی که ضعیف هستند و نمی توانند با راه های منطقی، کار خود را پیش ببرند، دست به تخریب رقبا و توهین به دیگران می زنند. مردم باید آگاه باشند و تخریب گران را از صحنه گزینش خود دور کنند و در ارزیابی نهایی خود از کاندیداها به این امور توجه نمایند.

آیت الله العظمی صافی گلپایگانی فرمود: «همه باید در همه جا و همه مراحل، اخلاق را رعایت کنیم، حیثیت دیگران را حفظ کنیم، آبروی جامعه را نگاه داریم». (6)

* تخریب گران سیاسی مخالفان مردم سالاری اند

تخریب سیاسی، امری غیر قانونی و دور از اخلاق انسانی و مرام جوانمردی است و تخریب گران سیاسی، مخالفان حقیقی نظام اسلامی و مردم سالاری هستند.

این اقدام، حکایت از ضعف گروهی دارد که به واسطه آن اهداف خود را پیگیری می کنند. تخریب خلاف دستور رهبر انقلاب است و با دفاع از تخریب هم نمی توان از آرای مردم صیانت کرد.

آنان که کار تخریبی می کنند در واقع ضعف خود را به نمایش می گذارند و بر خلاف نظر نظام عمل می کنند.

پی نوشت:

(1)- ویژه نامه منشور اخلاقی انتخابات، اسفند 1386.

(2)- توضیح المسائل امام (ره)، مسألۀ 2816، ص 623.

(3)- رسالۀ دانشجویی، ص 328، پرسش 531.

(4)- پایگاه اطلاع رسانی مقام معظم رهبری (21/5/85) دفتر حفظ و نشر آثار معظم له.

(5)- انتخابات و مجلس از نگاه امام خمینی (ره) ص 105.

(6)- ویژه نامه منشور اخلاقی انتخابات، اسفند 1386.

منبع: کتاب «احکام انتخابات»، سید سیف الله نحوی.