یک کارشناس فرهنگی گفت: در باور ایرانیان اعتقاد بر این بوده که شب‌های زمستان، شب‌های مرگ و بی‌برکتی است و یلدا نیز به‌عنوان طولانی‌ترین شب سال نحس‌ترین شب می‌باشد. در عین حال روز اول دی، روزی خدایی تلقی می‌شده و از همین‌رو جشن شب یلدا برای برطرف کردن نحسی شب و کسب برکت از روز برگزار می‌شده و همچنان ادامه دارد.
عقیق:«حسین عباسی‌نیا» اظهار کرد: یلدا به معنای تولد خورشید است و جشن شب یلدا یا شب چله از جمله جشن‌هایی است که جنبه عمومی دارد و جشن یلدا در اکثر مناطق رنگ و بوی بومی گرفته و زنجان نیز از این قاعده مستثنی نیست. وی تصریح کرد: آئین‌های شب یلدا در زنجان با منطقه آذربایجان مشترک است و در آن سفره که نمادی از زمین می‌باشد بر روی زمین پهن شده و انواع خوردنی‌ها که نماد رستنی‌ها است در آن قرار می‌گیرد. هندوانه و قووت به‌عنوان خوردنی‌هایی می‌توان نام برد که در این شب خانواده‌ها از آن تناول می‌کنند. این محقق با اشاره به این‌که علاوه‌بر میوه‌هایی مثل هندوانه و انار میوه هفت‌مغز نیز در سفره شب یلدا قرار می‌گیرد، اظهار کرد: در گذشته افراد خانواده در هنگام طلوع آفتاب اولین روز دی‌ماه صف می‌کشیدند تا تشعشعات آن را احساس کنند و از آن حرکت و برکت بگیرند. عباسی‌نیا ادامه داد: هنگام درست کردن قووت یا قوتو نیز همه باید مطهر می‌شدند و وضو می‌گرفتند و نماز می‌خواندند و سپس در تهیه آن کمک می‌کردند. در نهایت قووت را پس از تهیه در ظرفی محفوظ می‌گذاشتند و اعتقاد داشتند که خضر نبی حتماً از آن خواهد خورد. صبح فردا اولین کسی که برای اقامه نماز بیدار می‌شد، ظرف حاوی قووت را نگاه می‌کرد و اگر در آن نشانه‌ای مثل انگشتر می‌دید مطمئن می‌شد که خضر نبی از آن خورده است. سپس آن قووت را بعد از اذان صبح و قبل از طلوع آفتاب اولین روز زمستان بین مردم پخش می‌کردند. وی خاطرنشان کرد: در شب یلدای منطقه آذربایجان بسیار حائز اهمیت است و هندوانه معمولاً با سلام و صلوات توسط ریش‌سفید فامیل بریده می‌شود و در خانواده‌هایی که دختر یا پسر دم‌بخت دارند، هندوانه زرد نشانه ازدواج پسر خانواده و هندوانه قرمز نشانه ازدواج دختر خانواده است. منبع: ایسنا 211008