توجه به اصول تغذيه اي و رعایت هماهنگی با فصل ها و ماه هاي سال مي تواند بدن را در مقابل بسياري از بيماري ها بیمه كند. فصول سرد كه داراي طبعي سرد و خشك اند شرایط خاص خود را دارند و رعايت برخي نكات لازم است.
عقیق:مطابق توصیه های پزشکی امام رضا (ع) در تابستان به دلیل گرمای هوا چربی های بدن آب می شوند؛ از این رو در پاییز نیاز ضروری به ذخیره کردن مواد چربی که مولد حرارت هستند ، پیدا می شود و باید با مصرف غذاهای مناسب آن را ذخیره کنید تا بدن خود را برای مقابله با سرمای زمستان مجهز کنید. بدن به انواع غذاهای اصلی و میوه هایی مانند انگور و انار نیاز دارد. همچنین استفاده از نوشیدنی هایی که از آنها تهیه می کنند، مفید است . به طور کلی مصرف میوه های ترش قبل از غذا و میوه های شیرین بعد از غذا مفید است . یکی از توصیه های امام رضا(ع) برای این فصل خوردن انار میخوش است و در بخش توصیه های امام رضا (ع) در باب خواص انار گفتیم که انار یکی از میوه های خوش آب و رنگ فصل پاییز و زمستان است که در مقایسه با سایر میوه های این فصل، آنتی اکسیدان بیشتری برای افزایش ایمنی، مقاومت و حفاظت از بدن در مقابل بیماری ها، میکروب ها و ویروس ها دارد و در طب اسلامی از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و همواره مورد تأکید ائمه (ع) قرار داشته است. امام رضا (ع) نیز فرموده اند : « انار شیرین و ترش بمک ؛چرا که انسان را نیرو می دهد وخون را زنده می سازد .» امام رضا (ع) همچنین توصیه به مصرف گوشت همراه با حبوبات نموده اند. در روایتی امام رضا (ع) به نقل از پدران بزرگوار خویش به نقل از رسول اکرم (ص) گوشت را بهترین غذا دردنیا معرفی کرده می فرمایند: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) سَیِّدُ طَعَامِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ اللَّحْمُ وَ الْأَرُزُّ ؛ بهترین و بالاترین خوراکی ها چه در دنیا و چه در آخرت گوشت و برنج است. امام رضاعلیه‌السّلام همچنین نوشيدن آب گرم به صورت ناشتا را سفارش مي كنند. همان گونه كه بعضي از ماه ها در فصل تابستان نوشيدن آب سرد به طور ناشتا سفارش شده است. هرچند امام رضا علیه‌السّلام كرفس را نوعي سبزي مفيد برشمرده و فرموده اند: كرفس را بخوريد و بدانيد هيچ جنبنده و چهارپايي نيست مگر اينكه بدن خود را به آن مي مالد و خود را به آن مداوا مي كند، اما براي ماه آذر اجتناب از برخي سبزيجات مانند : كرفس، نعناع و تره تيزك (شاهي) را گوشزد كرده اند. (1) با شروع فصل زمستان سرماخوردگی و زکام به اوج می رسد. امام رضاعلیه‌السّلام برای پیشگیری از این بیماری در فصل زمستان می فرمایند: مَن أرادَ دَفَعَ الزُّکامِ فِی الشِّتاءِ أجمَعَ ، فَلیَأکُل کُلَّ یَومٍ ثَلاثَ لُقَمِ شَهدٍ ؛ هر کس مىخواهد در همه زمستان از زکام ایمن بماند ، هر روز ، سه لقمه عسل با موم آن بخورد .(۲) از این رو مطابق این سفارش‌ها باید از طعام با طبيعت سرد پرهیز کرده، غذاهاي با طبيعت و درجه حرارت گرم مصرف نماییم، از حجامت و فصد اجتناب کنیم، آب در شب نخوریم، جرعه‌اي آب گرم هر روز اول صبح بنوشیم و خوردن از سبزي (بقول)، كرفس، نعناع و تره تيزك(شاهی) هم پرهیز کنیم. (3) مطابق آموز های امام رضا علیه‌السّلام به لحاظ فصول سال بهترین اوقات حجامت بجز حزیران، زمانی است که هوا معتدل باشد، یعنی در چهل روز نخست بهار و چهل روز آغاز پاییز و در فصل زمستان (بويژه دی ماه) و فصل تابستان حجامت اثر اندکی خواهد داشت. همين طور توصيه می شود که در اين ماه افراد از حمام رفتن زياد اجتناب کنند؛ البته منظور گذشتگان از حمام چيزی شبيه سونای امروزی است که باعث تعريق بدن می شود. بنابراين اگر بخواهيم اين توصيه را امروزه کاربردی کنيم بايد بگوييم بهتر است در اين فصل افراد کمتر به سونا بروند.در اين ماه توصيه شده است از مصرف بعضی ميوه ها به ويژه خربزه و خيار پرهيز شود. توصيه کلی اين است که هر ميوه را در فصل خودش مصرف کنيم، از اين رو مصرف ميوه هايی که در سردخانه نگه داری می شود يا به شکل خاصی پرورش می يابد، يا از نقاط ديگر آورده می شود، برای سلامت مضر است.
پی نوشت ها: طب الائمه، سيد عبدالله شبّر، ص 244. بحار الأنوار ، ج ۶۲ ، ص ۳۲۴ الطريق الى خراسان ، كمال السيد ،ج1 ، ص391 منبع:قدس 211008