عقیق:رضا معممی مقدم، مدیر کل تشکلهای دینی و مراکز فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی گفت: امروزه پوشش جغرافیایی مناسبت های مذهبی در کشور به عنوان یکی از رویش های انقلاب اسلامی هم از حیث تنوع و هم از حیث کمیت زیاد شده است. مثلاً شما قبلا نمی توانستید برگزاری مراسم دعای عرفه را در این حجم و اندازه پیدا کنید. امروز هفتصد هزار جوان در اعتکاف شرکت می کنند اما قبلا آمارشان تا این اندازه نبود؛ اعتکاف در سال ۷۳ با ۲۴۳۰۰ نفر شروع شد و امروز این قدر گسترش پیدا کرده است. امروز نماز عید قربان در این کشور جا افتاده است و اجتماعات باشکوه عزاداری ها همه از رویش های انقلاب اسلامی هستند.هیئات مذهبی؛ گران سنگ ترین سرمایه های اجتماعیوی با بیان اینکه ما باید نسبت به این ظرفیت ها حساسیت بیشتری داشته باشیم، گفت: باید مطمئن باشیم که برکاتی در نهادهای دینی به وجود آمده است. امروزه تعداد هیئات مذهبی کشور ۹۱۶۱۸ مورد است که از این تعداد ۵۹ هزار تا هیأت های فعال هستند. هیئات مذهبی گران سنگ ترین سرمایه های اجتماعی ما هستند. اما همین سرمایه اجتماعی در برخی جاها توسط برخی ها مورد حمله قرار می گیرد و به نوعی هیئت هراسی به وجود می آورند. به عنوان مثال با کوبیدن به طبل آسیب شناسی عزاداری توسط افرادی که اهل نیستند؛ اگر اهل باشند ما دستشان را می بوسیم. ما دست مراجع و علما را می بوسیم. اما غیر نااهلان با پرداخت غیر کارشناسانه خطری را متوجه این سرمایه بزرگ اجتماعی می کنند. آسیب شناسی های عزاداری، مشمئز کننده شده استمدیر کل تشکل های دینی سازمان تبلیغات اسلامی افزود: آسیب شناسی عزاداری در بعضی حوزه ها مشمئز کننده شده است. این افرادی که با اینگونه آسیب شناسی ها بر طبل هیأت هراسی می کوبند باید بدانند که هیئت هراسی منجر به شیعه هراسی می شود. شیعه هراسی هم منجر به ایران هراسی می شود. این تذهبون؟ دارید چه کار می کنید؟ الان کار فرهنگی بسیار پیچیده است. در حوزه فرهنگ مظلومیت در این است که همه اظهار نظر می کنند. از طرفی می بینیم که برخی اشکال انحرافی عزاداری توسط جریانات تشیع انگلیسی و پول های کثیف در حال برنامه ریزی است. اگر این چالش ها و مسائل اجتماعی به موقع مدیریت نشود تبدیل به چالش امنیتی می شود.برگزاری جلسات توجیهی برای هیئات مذهبیمعممی مقدم در پاسخ به اینکه آیا فعالیت هیأت های مذهبی مورد رصد قرار می گیرند یا خیر، گفت: در آستانه ماه محرم ما حدود ۱۰۰۰ همایش و جلسه توجیهی برای جامعه هدف خودمان که شامل مبلغین، مبلغات، مداحان و مسئولین هیئات مذهبی هستند در ۴۲۰ شهرستان برگزار کردیم که سرانه هر شهرستان ۲.۵ همایش می شود. در این همایش ها نمایندگان ولی فقیه، ائمه جمعه نخبه گان دینی، مدیران سازمان تبلیغات اسلامی، مسئولین دستگاه های اطلاعاتی و امنیتی فعالان برگزاری هیأت مذهبی را توجیه می کنند. اما برگزاری اینگونه جلسات فقط به این همایش ها در آستانه ماه محرم محدود نمی شود و برگزاری کارگاه های مدیریت فرهنگی در طول سال نیز همچنان ادامه دارد و چندین هزار ساعت برنامه کارگاه و جلسه توجیهی داریم.وی افزود: در ماه محرم و صفر از این ۹۱ هزار هیئت مذهبی ما حدود ۲۰ هزارتای آنها را مورد پایش قرار می دهیم که این هیئات مذهبی برنامه قرآنی دارند؟ آیا سخنران دارند؟ آیا مناجات خوانی دارند یا ندارند؟ ما در بانک اطلاعاتی خودمان هیئات مذهبی را به هیئت معیار، هیئت محوری و هیئت شاخص تقسیم کرده ایم. در هیئت معیار علاوه برمسئول هیئت باید مربی قرآن، روحانی، مداح و رابط فرهنگی داشته باشیم. حالا اگر این گستره فعالیت و ضریب نفوذش در جامعه هدفش و وضعیت نسبی اش بیشتر باشد می شود محوری و هیأت شاخص ما هم که در کل کشور بالغ بر۳۰۰ تاست. ما در همین همایش ها و آن آموزش هایمان ملاحظاتی داریم و سعی داریم که هیئات را به سمت هیئات مذهبی تراز سوق بدهیم. بحث رعایت کردن اخلاقیات، بحث تقویت رابطه امام و امت باید از خروجی هیئات مذهبی باشد. اگر ما به این سمت رفتیم توانسته ایم موفق باشیم.وی با بیان اینکه به طور مختلف ما با هیأت ها ارتباط برقرار می کنیم، گفت: به فرض مثال بعضی ها را ما قبل از محرم می خواهیم و با آنها صحبت می کنیم و یادآوری های لازم را به آنها می کنیم؛ از مداحانی که یک مقداری شئونات را رعایت نمی کنند و از مسئولین هیئات مذهبی که ممکن است جهت گیری های درست نظام را درک نکنند. ستاد ساماندهی شئون فرهنگی و مناسبات های مذهبی یکی از نقاط قوت سازمان تبلیغات اسلامی است. مصوبه ۶۰۳ شورای انقلاب فرهنگی است که در آنجا همین بحث های بازمهندسی مناسبت های مذهبی را براساس محکمات مذهبی به سازمان تبلیغات تنفیذ کرده است.معممی مقدم درباره ورود مسائل روز مانند مسأله فاجعه منا در هیأت های مذهبی گفت: ما باید پرونده منا را بارها و بارها مورد بازخوانی قرار بدهیم. ما اصلاً هیچ وقت نگاه مقطعی نسبت به فرهنگ عاشورا نداشته ایم و برای همین است که چون نگاه ما به بحث عاشورا یک نگاه فرابخشی، فرا دستگاهی و فرازمانی است در همه زمان ها و در همه مکان ها و با استمداد از همه دستگاه ها برای مدیریت و انتقال پیام به مخاطب سعی می کنیم که استفاده کنیم.مراقب مناسبت سازی ها باشیممدیر کل تشکل های دینی سازمان تبلیغات اسلامی با اشاره به دو مفهوم مناسبت سازی و مناسبت سوزی، گفت: متأسفانه امروزه برخی ها می آیند و مثلاً دهه «حی علی العزا» را مطرح می کنند. «حی علی الصلوه» یک کلید واژه مذهبی است در اسلام هم تعریف شده و نه در مذهب شیعه. پس وقتی که ما می گوییم: حی علی العزا، دشمن از این سواستفاده می کند و می گوید به جای «حی علی الصلوه، «حی علی العزا» می گویند و اینها نماز نمی خوانند و خودشان دارند این را می گویند. ما باید این موارد را مواظب باشیم. این کاری است که رسانه در آن خیلی می تواند به ما کمک کند.وی در این باره افزود: در حوزه مناسبت سازی مثلاً می گویند که اربعین برای حضرت امیر(ع) بگیریم، در صورتی که اربعین فقط برای امام حسین (ع) است. پیاده روی فقط برای امام حسین(ع) وارد شده است حالا یک سری اتفاقات افتاده است و تلویزیون آن را هم پوشش می دهد که یک عده ای از میدان امام حسین راه می افتند به سمت حرم عبدالعظیم می روند در حالی که یک فعل دینی باید مبتنی بر عرف یا فعل یا تقریر معصوم باشد و اگر غیر از این باشد ما حق نداریم این کار را بکنیم. ما نزدیک به ۵۲۰۰ امامزاده داریم که فردا هرکسی ازمنطقه خودش بلند می شود و به سمت امامزاده می رود و می گوید پیاده رویی اربعین است. درصورتیکه مهم است که اربعین از تیر شماره یک وادی سلام شروع و به تیر شماره ۱۴۲۶ ختم شود. آنجاست که ما می توانیم یک میتینگ سیاسی - عبادی جهان اسلام و تشیع را به رخ جهان بکشیم و آنجاست که ما برای ظهور امام زمان(عج) بستر سازی می کنیم.معممی مقدم ادامه داد: همان طور که آیت الله شبیری زنجانی فرمودند که دهه درست کردن و افراط در عزاداری به مرور باعث دلزدگی و تفریط در عزاداری می شود و ما حق نداریم برای هر مراسمی یک دهه بگیریم. نباید برای عاشورا رقیب سازی کنیم و راه اندازی دسته را باید برای عاشورا بگذاریم تا مردم همیشه تشنه باشند برای فرا رسیدن محرم. دورکیم، جامعه شناس می گوید ازدیاد مناسک آیینی خواه ممدوح و خواه مذموم باعث ضربه زدن به مناسک آیینی می شود. این بسیار حرف زیبایی است. به فرض مثال ما اگر بیست تا دماوند داشته باشیم که دیگر دماوند دماوند نیست. یک دماوند است که ارزش مند است.ظرفیت های قرآنی را باید در هیئات احیا کردوی افزود: دغدغه دیگری را که ما داریم این است که ظرفیت های قرآنی را امسال پیش از هر سال پای کار هیئات مذهبی بیاوریم. مانند طرح لبیک یاحسین با موضوع تلاوت و تحقیق قرآن کریم در هیئات مذهبی که یکی از این طرح هاست. ما برای بسط و گسترش فعالیت های قرآنی هیچ جایی محکمتر از هیئات مذهبی نداریم و معتقدیم که هر چقدر قرآن در هیئات مذهبی نفوذ کند آسیب های عزاداری کمتر می شود. در این راستا ما تفاهم نامه چهارجانبه قرآنی داریم میان معاونت امور فرهنگی تبلیغ، دارالقران سازمان تبلیغات، شواری مذهبی کشور و مدیر عامل موسسه اتحادیه قرآنی. اعزام قاریان برجسته به جلسات شاخص هیئات مذهبی برای اولین بار است که اتفاق افتاده است. برای اولین سال است که ما آقای حامد شاکرنژاد را به مسجد اعظم زنجان اعزام می کنیم که در آنجا یک ربع قرآن در وقت اذان خواهند داشت. مدل کار ما یک مدل عملیاتی است که ما این مسیر را پیش رفته ایم.ضرورت مدیریت مردمی هیئات مذهبیوی در ادامه گفت: دغدغه دیگر ما احیای روضه های خانگی است. مجالس مذهبی موجب می شود که افکار مومنانه و معرفت دینی تقویت شود و در جامعه با یک شیب ملایمی این روخانه سیال باید وجود داشته باشد. اگر فقط در محرم و صفر باشد و بعد تعطیل شود این مطلوب جامعه ما نیست و به طبع نقش تربیتی اش را هم نمی تواند ایفا کند. هیئات باید مردمی بشوند و مردمی مدیریت بشوند. ما با رویکرد دولتی شدن و کمک های دولتی مخالفیم اما قانون گذار در برنامه ششم توسعه توانمند سازی اینها را با برگزاری دوره های آموزشی، اردوهای فرهنگی و همچنین تغذیه فکری آنها مد نظر قرار داده است.معممی مقدم با بیان اینکه یک فقط در روز عاشورا و تاسوعا مردم بیش از ۱۰۰۰میلیارد تومان هزینه می کنند، گفت: این از کل بودجه های دستگاه های دولتی کشور بالاتر است. پس ورود ما در این حوزه مخل می شود و آسیب می زند. اما در آن حوزه ای که ما می خواهیم آنها به عنوان لشکر نرم در تهاجم فرهنگی در کارکردهای اجتماعی ورود پیدا کنند، با آن دوره های آموزشی و توانمندسازی محقق می شود. ما با برگزاری اردو به شدت موافقیم چون که یک پیوند احساسی بین عوامل هیئات در شهرستان ها به وجود می آورد. همچنین اگر قرار باشد که جزوه یا مجله خیمه برای شان ارسال شود، نیازمند اعتبار است که امیدوریم مجلس نسبت به آن اهتمام کند.یک روز به نام روز هیئات مذهبی نامگذاری شودنکته دیگر این است که ما درخواست می کنیم و شما هم در رسانه کمک کنید که یک روز به نام روز هیئات مذهبی نامگذاری شود. یعنی در واقع مطالبه ما از شواری فرهنگ عمومی این است که یک روزی را به نام روز هیئت های مذهبی نامگذاری کنند.معممی مقدم در پایان گفت: من معتقدم که اگر ورود سازمان تبلیغات نبود ما امروز شاهد هجمه بسیار سنگین ناهنجاریهای مناسبتی در ساحت اجتماعی بودیم. بنابراین در همان همایش های هزارگانه توجیهی ما در آستانه ماه محرم، سی همایش سامان دهی شئون فرهنگی استانی برگزار شده است که در آنها تدابیری انجام شده است. هیئات مذهبی باید فرزند زمان خویشتن باشند و هیئات مذهبی امروزه بیش از هرزمانی نیازمند آینده پژوهی است. نکته دیگر این است که ما باید به نذر فرهنگی نیز اهتمام کنیم مثلا کتاب نذر کنیم. یا به تعبیری مثلا عکاسی کنیم. اینها کارهایی است که رسانه ها می توانند آن را فرهنگ سازی کند. سازمان تبلیغات کاری که کرده است این بوده است که به بیست هزار تا از هیأت های مذهبی مجله خیمه یا پیام محراب و مجلات دیگر را فرستاده ایم. ما در ماه محرم بیش از بیست هزار هیئت مذهبی را که برنامه دارند مورد پایش قرار دادیم. جالب است که بگوییم که ما در اداره کل تشکل های دینی که ۵ تا نیرو دارد مجوز ۹۱ هزار هیئت مذهبی را تمدید کرده ایم. در پایشی که پارسال انجام دادیم و امسال هم انجام می دهیم ۴۷ درصد از هیئات مذهبی برنامه قرآن داشتند و ۳۷درصد از سخنرانی بهره مند بودند. ۶۳ درصد دعا و زیارت داشتند و ۴۱ درصد هم برنامه احکام داشتند و نماز ظهر عاشورا در ۶۵ درصد از هیئاتی که مورد پایش قرار گرفتند، برگزار شد. این خوب است اما مطلوب ما نیست.منبع:مهر