نذر در لغت‌نامه معین اینطور تعریف شده است: «آنچه شخص بر خود واجب گرداند که در راه خدا بدهد یا به‌جا بیاورد.»
عقیق:در ماه محرم نذري‌هاي زيادي در سطح شهرها و روستاها پخش مي‌شود؛ از غذا و آش تا شير و چاي و خرما... كه اغلب خوراكي هستند و گاهي در مناطق خاصي بيش از حد توزيع مي‌شوند و حتي زمينه‌اي براي اسراف مهيا مي‌كنند. اما هميشه راه‌هاي ديگري هم براي نذر كردن و اداي آن وجود دارد؛ راه‌هايي به اندازه راه‌هاي رسيدن به خدا. كافي است با شناخت بيشتري نسبت به موضوع نذر و به‌طور ويژه فرهنگ عاشورا و حس و حال محرم، ايده‌هاي متفاوتي را عملياتي كنيم؛ نذري‌هايي كه ضمن حفظ معنويت و با رويكرد فرهنگي و با شناخت نيازمندي‌هاي جامعه، محل سكونت و مناطق در دسترسمان انجام مي‌شود. مي‌توانيم عهد و پيمانمان براي نذرهايمان را طوري تنظيم كنيم كه منفعت آن ماندگار باشد؛ براي ما، اهالي محل، و فرهنگي كه برايش كوچه و خيابان را محرمي كرده‌ايم.
*غذا؛ نذر مناطق محروم نذري‌هاي خوراكي به شيوه‌هاي رايج در اين‌ماه شايد براي مردم در شرايط عادي دلچسب باشند اما براي افراد ديگري در مناطق محروم حكم يك وعده غذاي كافي و سير كردن گرسنگي طولاني مدت آنها را دارد. بد نيست بسته‌هاي غذا را بزرگ‌تر درنظر بگيريد يا بسته‌ها را طوري طراحي كنيد كه هر بسته براي يك خانواده يا چند وعده يك نفر كافي باشد. مي‌توانيد چند نفر را با خود همراه كنيد تا بتوانيد به تمام افراد يك منطقه مشخص، يك وعده غذا برسانيد. براي توزيع غذا بهتر است از خيريه‌ها و گروه‌هايي كه با اين كار آشنايي دارند و در طول سال در مناطق محروم غذا توزيع مي‌كنند كمك بگيريد. در غيراين صورت سعي كنيد كار توزيع غذا را بي‌سرو صدا و بدون جلب توجه انجام بدهيد و غذا را تك تك به خانه‌ها و افراد برسانيد تا از تجمع جلوگيري شود و به همه غذا برسد. مشاغلي كه در اين ايام مرخصي ندارند هم گزينه‌هاي مناسب و متفاوتي براي توزيع هدفمند نذري هستند. نيروي انتظامي، پليس‌هاي راهنمايي و رانندگي، آتش‌نشان‌ها، پزشكان، پرستاران و پرسنل بيمارستان‌ها و درمانگاه‌ها، كاركنان شهرداري و... در اين ايام هم بايد در محل كار خودشان حاضر باشند. مي‌توانيد نذري خودتان را به محل كار يا استراحت اين افراد ببريد و آنجا توزيع كنيد. ضمن اينكه مي‌توانيد نذري خودتان را براي توزيع به مراكز خيريه، آسايشگاه‌ها، شيرخوارگاه‌ها و حتي مراكز بازپروري ببريد.
*نذر با موادغذايي خشك گاهي وقت‌ها نذرمان را براساس اندازه مواد غذايي درنظر مي‌گيريم. مي‌توانيم همان مقدار از مواد غذايي را به‌صورت خشك در اختيار خانواده‌هاي نيازمند يا مراكز مختلف مثل شيرخوارگاه‌ها بگذاريم. اين مراكز در طول سال هم بارها اعلام مي‌كنند كه به مواد غذايي خشك نظير برنج احتياج دارند. از طرف ديگر مي‌توانيد براي كمك به خانواده‌ها و مناطق محروم، به جاي هزينه‌اي كه صرف پختن و بسته‌بندي غذا مي‌كنيد مواد غذايي خشك بيشتري تهيه كنيد و در اختيار اين خانواده‌ها قرار دهيد. مي‌توانيد بسته‌هايي شامل برنج حبوبات، چاي، شيرخشك، پنير و بيسكوئيت تهيه كنيد و بين چند خانواده محروم توزيع كنيد يا حتي فقط مايحتاج يك خانواده براي يكي دو‌ماه را تهيه كنيد.
*نذر با تميزكردن محله در محله‌هاي شلوغي كه بعد از مراسم‌هاي عزاداري خواه ناخواه ظرف‌هاي پلاستيكي پراكنده مي‌شوند، برخي افراد به‌عنوان نذر ظروف پلاستيكي را جمع‌آوري مي‌كنند. شما هم مي‌توانيد اين كار را بكنيد و پلاستيك‌ها را جوري جمع‌آوري كنيد كه به‌دست ماشين‌هاي بازيافت شهرداري برسد.
*نذر با خريد تجهيزات خيريه‌ها هميشه در مراكز درماني، آسايشگاه‌ها و شيرخوارگاه‌ها و مراكز بازپروري نوجوانان و همه مراكز اين‌چنيني، به‌خصوص در مناطق محروم، فقدان يك وسيله يا بخشي از تجهيزات مشكل ساز مي‌شود. مي‌توانيد با مراجعه يا تماس با يكي از اين مراكز وسايل مورد نياز آنها را بپرسيد و از ميان آنها چيزي كه با بودجه‌اي كه درنظر داريد قابل تأمين است را تهيه كنيد. از طرفي، مي‌توانيد خريد‌‌هايي مثل وسايل گرمايشي مورد نياز خانواده‌هاي نيازمند را به‌عنوان نذر درنظر بگيريد. حتي مي‌توانيد مبلغ موردنظر نذرتان را مستقيما در اختيار خيريه‌ها، مؤسسات و آسايشگاه‌ها قرار بدهيد تا خودشان آن را صرف حل كردن مشكلات و پيشبرد اهدافشان كنند.
*نذر با نگهداري از بچه‌ها در مراسم محرم مي‌توانيد در مراسم‌هاي عزاداري با هماهنگي با هيئت يا مسجد، در محل مشخصي از كودكاني كه به همراه والدينشان به اين مراسم مي‌آيند مراقبت كنيد. با اين كار هم والدين با خيال راحت به مراسم مي‌رسند هم بچه‌ها مجبور نيستند ساعت‌هاي طولاني در محيطي باشند كه متناسب با روحياتشان نيست. اين كار قطعا اجر و ثوابش براي شما خواهد بود. در اين ساعات مي‌توانيد بچه‌ها را با نقاشي و بازي سرگرم كنيد يا حتي محيطي براي خواب و استراحتشان فراهم كنيد. فراموش نكنيد ايده‌هايي كه براي نقاشي، قصه و حتي نمايش داريد، بايد براساس روايت‌هاي عاشورا باشند.
*نذر با ساخت وسازهاي كوچك وقتي حرف ساخت‌وساز به‌عنوان كار خير به ميان مي‌آيد شايد فقط ساختن مدرسه و مراكز درماني به ذهنتان بيايد اما مي‌توانيد ساخت آبخوري و تجهيزات آبرساني را درنظر بگيريد. به هر حال، آب، در اين ايام موضوعيت خاص خودش را دارد و پرداختن به آن به هر شكلي بامناسبت و پرثواب است. ساخت آبخوري استاندارد براي مدارس در مناطق محروم يكي از گزينه‌هاي پيشنهادي است. كارهاي ديگري مثل بازسازي آسفالت مدارس، ساخت پل‌هاي كوچك روي نهرها و رودخانه‌هاي شهري و روستايي، بازسازي و تعمير ساختمان آسايشگاه‌ها و شيرخوارگاه‌ها و... هم مي‌تواند نذرهايي مشابه باشد. مطمئن باشيد تا مدت‌‌ها و بلكه براي هميشه ثواب آن به شما خواهد رسيد.
*نذر براي زندانيان نيازمند افراد زيادي هستند كه به‌دليل بدهي ناخواسته در پشت ميله‌هاي زندان به سر مي‌برند. بد نيست اگر به‌عنوان نذر وقتي براي شناسايي اين افراد بگذاريم و كاري براي آنها انجام بدهيم. شايد بتوانيد با همراه كردن ديگران با خودتان در اين ايام يك زنداني نيازمند را آزاد كنيد. همچنين مي‌توانيد با مراجعه به ستاد ديه هر استان، مبلغ موردنظرتان را براي آزاد‌شدن زندانيان نيازمند اهدا كنيد.
*نذر با سرزدن به گذشتگان و فاتحه خواندن اين يك رسم ديرينه در ايام مذهبي است كه تازگي‌ها در بين جوانان طرفدار پيدا كرده؛ سر زدن به قبرستان‌ها به دور از هياهو، فاتحه و ادعيه خواندن براي درگذشتگاني كه سال‌هاي زيادي است فراموش شده‌اند، به‌خصوص مزار شهدا مي‌تواند نذر شما براي محرم يك سال باشد.
*نذرتان را مستدام كنيد! جايي براي نذر خود پيدا كنيد. مي‌توانيد با يك مؤسسه، آسايشگاه، خيريه يا مركز بازپروري آشنا شويد و نياز اصلي آنها را كشف كنيد. تمركز روي تحت پوشش قرار دادن يك منطقه يا يك خانواده محروم هم مي‌تواند مؤثر باشد. كمك‌هاي مستمر مي‌تواند به‌مراتب مؤثر‌تر از كمك‌هاي مقطعي و بي‌برنامه باشد. براي همه اين ايده‌ها، ديگران را با خودتان همراه كنيد. با دعوت ديگران به همراه شدن در اين كارهاي خير و پيشنهاد دادن روش‌هاي مؤثري كه مي‌توان با هزينه درنظر گرفته شده براي نذر در اين‌ماه انجام داد، مي‌توانيد كارهاي بيشتري را پيش ببريد و ايده خلاقانه‌تان را ماندگار كنيد.
*به نذر فرهنگي بپيونديد! نذر فرهنگي به مفهوم استفاده از ظرفيت و پتانسيل فكري افرادي است كه مي‌توانند وقت خود را به كارهاي فرهنگي اختصاص بدهند. اين طرح شهرداري تهران، با هدف تبليغ، ترويج و نهادينه كردن فرهنگ نذر در بين متخصصين و دانش آموختگان جامعه، ايجاد فرصت جديد نذر براي تمام مردم (نذر وقت و مهارت) و برآورده كردن نيازهاي فرهنگي جامعه پايه‌ريزي شده است. ستاد نذر فرهنگي شهرداري تهران، تلاش مي‌كند اين تفكر و طرح خداپسندانه مستمر باشد. به همين دليل اقدام به طراحي سايت و سامانه نذر فرهنگي كرده است. كافي است با هر رشته و تخصصي كه داريد، به سايت www.nazrefarhangi.ir سر بزنيد و فرم ثبت نام در «نذر فرهنگي» را تكميل كنيد. حتـــي مي‌توانيــــد به‌منظور تعيين زمان‌هاي نذر، تقويم زماني و مكاني را هم مشخص كنيد.