در خواست معلم؛
محضر مبارك مرجع عاليقدر شيعه حضرت آيت الله العظمي صافي گلپايگاني (دام ظله)
با عرض سلام و ادب؛
خواهشمند است در اوّلين سال تدريس اين‌جانب و اشتغال به شغل معلّمي كه شغل انبياي الهي است، با رهنمودهاي ارزنده خود، اين جانب را دلگرم سازيد. ايّام عزّت مستدام
پاسخ معظم له؛
بسم الله الرحمن الرحيم
با سلام و تقدير از حسن نيّت و توجّهي كه به قداست شغل خود، در آغاز شروع به آن داريد، از خداوند متعال مسألت مينمايم كه ابواب توفيق را بر روي شما مفتوح و در زير سايه حضرت بقية الله ارواح العالمین له الفداء، موفّق و از ياران و خدمتگزاران حضرتش باشيد.
شغل شريف معلّمي از مشاغلي است كه عقل و شرع بر احترام آن اتفاق دارند و علوّ منزلت و رتبه معلّم در بين تمام ملل و امم همواره مورد تصديق و تأييد بوده و هست.
خداوند متعال طبق فرموده خود، در قرآن مجيد، معلم كلّ انسانها و معلم آدم ابوالبشر و معلم حضرت رسول خاتم صلي الله عليه و آله و سلّم، است و تمام ممكنات، زير پوشش تعليم و تربيت تكويني، تشريعي و فطري او قرار دارند.
انبياي عظام يكي از بزرگترين وظايفشان، تعليم و تربيت است و حضرت رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلّم، طبق فرموده خودشان، «اِنَّما بُعِثْتُ مُعَلِّماً»، معلّم كتاب و حكمت بود.
اميرالمؤمنين و ساير ائمه اطهار سلام الله عليهم، مظاهر صفت تعليم و تربيت جامعه الهيّه هستند. مدرسه تعليم و بيان علوم و معارف و احكام آن بزرگواران، از همان صدر اسلام گشايش يافت و تا به امروز، يگانه مدرسه جهاني است كه هزاران معلم در آن پرورش يافته و در اطراف و اكناف جهان، شهر و روستا، مساجد و حسينيهها، منازل و مدارس، شغل مقدّس آموزگاري دارند.
*کلاس درس سیدالشهداء در مسجد النبی
حضرت سيدالشهدا عليه و علي اولاده و علي اصحابه الكرام افضل التحية و السلام، كه در ايّام دو ماه محرّم و صفر، در سراسر عالم اسلامي، بخصوص كشور عزيزمان، مجالس سوگواري و عزاداري آن حضرت منعقد است و همه مدارس تعليم و تربيت از بركت وجود ذي جودش ميباشد، در مسجد مدينه، عاليترين حلقه درس را داشت كه خود آن بزرگوار، مدرّس و معلّم آن بود و صحابه و تابعين در آن افتخار شاگردي و كسب علم را داشتند.
بديهي است در اينجا احتياج به تذكر نيست كه مقصود از تعليم و معلّم، تعليم علوم مشروعه و معلّم كمالات مفيده است.
معلّم قرآن، معلّم احكام، معلّم اخلاق، معلّم اعتقادات و اصول دين، معلّم خطّ و نگارش، معلّم تاريخ و سرگذشت عبرت انگيز گذشتگان، معلّم علوم ادب، معلّم علوم پزشكي، معلّم فيزيك، شيمي، رياضيات، هيأت و نجوم، معلّم انواع صنايع، معدن شناسي، زمين شناسي، گياه شناسي و ... همه فضيلت دارند، و تعليم همه را ميتوان به عنوان خدمت به جامعه و عزت و شوكت اسلام و مسلمين و رفع نياز از بيگانگان، براي كسب ثواب و رضاي خداوند متعال انجام داد.
در صورتي كه معلّم با اين شعور و ادراك عالي و هدف مقدس، علومِ مذكوره را تعليم دهد، هيچ يك از متاع‌هاي دنيوي را نميتوان باارزش كار او برابر شمرد.
هر چه خلوص نيّت معلّم، در اين راه بيشتر و اهتمام او در تربيت افراد مفيدتر و كاملتر باشد، ارزش معنوي كار او بيشتر ميشود.
در مدرسه تعليم حضرت امام جعفر صادق سلام الله عليه، كه هزاران شاگرد، از علما، محدّثان، مفسّران و متخصّصان در علوم متنوع تربيت شدهاند، فردي مانند جابربن حيان بوده است كه او را پدر علم شيمي لقب دادهاند و صدها كتاب در رشتههاي مختلف تأليف كرده است.
*همه علوم برای کمال لازم است
در جامعه اسلامي، وقتي سخن از تعليم و معلّم و شأن و مقام معلّم به ميان ميآيد، تعليم و تعلّم در رشتههاي مذكور است، هر چند تعليم علوم اسلامي و علوم قرآن و شرعيّات را موقعيّتي خاص است، امّا چون همه اين علوم براي كمال دين و آخرت و نظام معاش و معاد و نفي فقر و جهل لازم است، و از طرفي معلّم در همه اين رشتهها ميتواند در ضمن تدريس، هر چند با طرح مثال‌هاي مناسب، دانش آموزان را با اسلام و معارف و مكتب حق اهل بيت عليهم السلام، آشنا سازد. شغل معلم فرصت بسيار خوبي براي او است كه دانشآموزان را به راه راست اسلام هدايت نمايد، و بالعكس، چنانچه خداي ناكرده، معلّم، متعهّد نباشد و سلامتي اخلاقي و عقيدتي نداشته باشد، در هر رشتهاي كه تدريس كند، ممكن است بر افكار و عقايد و اخلاق دانشآموز، اثر سوء بگذارد.
در اين ميان هم، رشتههايي از آداب و فنون فساد انگيز ميباشد كه آموزش و تعليم آنها جايز نيست و حساب معلمان حقيقي، كه با انبيا و ائمه عليهم السلام، همكاري دارند و از مكتب آنها الهام ميگيرند، از كساني كه به آموزش اين فنون مبتذل و حرام عمر خود و ديگران را ضايع مينمايند، جداست.
اميد آن كه مؤسسات تعليم و تربيت ما، در مسير احكام نوراني و هدايت تعاليم قرآني، جامعه را به رشد و ترقي برسانند و معلّمان عزيز، وظيفه بزرگي را كه به عهده گرفتهاند، به خوبي ايفا نموده، سرافراز و سربلند، در زمره پاسداران ارزش‌هاي اسلامي و منتقل كنندگان معارف دين و حقايق، به نسل‌هاي بعد، محسوب گردند.
*با دانش آموزان با محبت برخورد کنید
عرض نصيحت من، به معلّمين بزرگوار و محترم، بخصوص عزيزاني كه آغاز افتخار آنها، به كسب عنوان معلّمي است، اين است كه اهتمام داشته باشند تا كار خود را براي خدا و در راه خدا قرار دهند و با دانشآموزاني كه در كلاس آنها هستند، با كمال مهر و محبت و فروتني رفتار كنند؛ مسؤولانه در كلاس حاضر شده و از امانت‌هايي كه به آنها سپرده شده و ميشود، خوب نگهداري كنند كه عمر و وقت آنها، كه نه فقط به خودشان، بلكه به كلّ جامعه مربوط است، تلف نشود.
بدانند كه اخلاق، آداب، روش و گفتار و كردار معلّم، حتي ظاهر لباس و سر و صورت او، بر دانشآموز تأثير ميگذارد و بعد از خانه و محيط منزل، يا مهمتر از خانه، محيط انسانساز، محيط مدرسه و كلاس درس و اخلاق معلّم است.«وَالْبَلَدُ الطَّيِبُ يَخْرُجُ نَباتُهُ بِاِذْنِ رَبِّهِ وَالَّذي خَبُثَ لايَخْرُجُ اِلاّ نَكِدا».
با توجه به اين مسؤوليّت‌ها، كلاس درس، كلاس عبادت خدا و درسِ معلّم، عبادت و سرتاسرِ شغل او، عبادت است. گوارا باد بر شما و بر افرادي كه چنين افتخاري را كسب كردهاند!«يا لَيْتَنا كُنّا مَعَكُمْ فَنَفُوزَ فَوْزاً عَظيماً».