با سیری در زندگی عالم دانشمند علامه عطارودی ،گوشه ای از راز موفقیت ایشان مشخص می شود و اینکه چه عاملی باعث می شود تا فردی چون ایشان به بزرگترین مسند نویس شیعه تبدیل شود.
عقیق:در این مطلب با تورقی در كتاب "روايت عشق" نوشته خود علامه یکی از رازهای موفقیت ایشان مشاهده می شود . علامه و مادر بزر گوار شان علامه در كتاب روايت عشق مي گو يند: يكي از روزها هنگام فصل زمستان بود و مادر كنار كرسي نشسته بود، تعدادي از افراد فاميل هم پيرامون كرسي گرد آمده بودند، و با هم سخن مي گفتند، من هم سخت مشغول مطالعه يك كتاب بودم و به گفتگوي آنها توجه نداشتم. در اين هنگام مادر آمد كتاب را از دست من گرفت و گفت:تو آخر ديوانه مي شوي، كتاب خواندن هم حدّ و حدودي دارد.تو همه چيز را فراموش كرده اي... مادرم كه خداوند او را رحمت كند، فرزند خردسالش را به خوبي شناخته بود و آينده فرزندش را به خوبي مشاهده مي كرد. فرزند او، همچنان كه در خردسالي ديوانه كتاب بود، در سنين هشتاد سالگي همچنان عاشق و شيداي كتاب مي باشد. مادر هنگامي كه دريافت من در تصميم خود براي تحصيل جدي هستم، با ديدگاني اشكبار در حق من دعا كرد و به زبان كرمانجي محلي كه از كودكي با آن زبان با من سخن مي گفت، در حقم دعا كرد. او به زبان كرمانجي به من گفت: "عمرته بگينه جيكان" يعني عمرت به ستارگان برسد. "ژسينگته مويِ سيس وژكو" يعني از سينه ات موي سفيد بيرون بيايد. "وانا كله محتاج تَه بُون" يعني همه اينها به تو نيازمند شوند.ايشان در همان كتاب مي گويند: او نخست دعا كرد كه عمرم به ستارگان برسد و مانند آن جاودان بماند. من گمان مي كنم كه خداوند دعاي او را درباره من اجابت فرموده و من اكنون با تأليف يكصد جلد كتاب كه تا امروز به چاپ رسيده مشمول اين دعا شده ام... امامان شيعه هر كدام خود يك ستاره فروزان هستند و جاودان مي باشند، كتابهای مسانید اهل بيت(ع) همچنان جاودان خواهند ماند. دوم مادر از خداوند خواستند كه از سينه من موي سفيد برويد، و اين كنايه از طول عمر مي باشد و من اكنون وارد هشتادمين سال خود مي شوم و خدا مي داند كه چند سال ديگر زنده خواهم ماند. سوم او دعا كرد و از خداوند خواست مرا توانايي دهد و چنان موقعيتي براي فرزندش مقدر كند كه همه به او نيازمند باشند... اين بخش از دعاي مادر بسيار جالب و مشخص است و زندگي طولاني من از سال 1307 تا كنون كه سال 1387 ميباشد خود گواه است كه مادر روستائي من كه از تبار بزرگان و عشاير دلاور منطقه بود و پدري پاك و پرهيزكار داشت، چگونه آينده فرزندش را مشاهده مي كرد و دعا مي نمود كه همه به تو نيازمند گردد. ازدواج علامه در سن 47 سالگی و ماجرای ازدواج ایشان: سال 1332 که علامه به تهران مهاجرت می کنند در تهران غريب هستند . آقای شریعتمداری امام جماعت مسجد سیدناصرالدین واقع در خیابان خیام تهران در آن زمان بوده اند. ایشان به همراه پسرشان قبل از صبح به مسجد مشرف می شوند که درها را باز کنند که متوجه می شوند طلبه جوانی داخل مسجد در حال عبادت است. از او می پرسند که اینجا چه می کنید؟ ایشان جواب می دهند من طلبه ای از مشهد هستم که چون در تهران جایی نداشتم با هماهنگی خادم مسجد به اینجا پناه آورده ام. آقای شریعتمداری به علامه می گویند شما اگر در تهران جایی ندارید به منزل ما که نزدیک مسجد است تشریف بیاورید و با اصرار فراوان ایشان را به منزل خودشان می برند. در این زمان مورد اعتراض فرزندشان قرار می گیرند که چرا ایشان را که نمی شناسید به منزل می برید؟ آقای شریعتمداری پاسخ می دهند که من در چهره این فرد شخصی را دیدم که آینده ای برای اسلام و شیعه خواهد داشت. 10 سال عموی بنده در منزل آقای شریعتمداری حضور داشتند همراهی علامه با ایشان و شرکت در مجالسی که آقای شریعتمداری حضور داشتند، آشنایی وی را با علماء عظام فراهم می کند.در این زمان علامه ،در پی نسخه های خطی در مرکز نسخ خطی دانشگاه تهران بودند به همين منظور به اين مر كز رفت و آمد مي كردند ، دایی همسر علامه در اين محل ، خواهر زاده خودشان را به ايشان معرفی می کنند و با وساطت آقای شریعتمداری و همسر بزرگوارشان در آذرماه سال 1351 در روز میلاد با سعادت امام رضا(ع) ایشان ازدواج می کنند. بد نيست اشا ره اي به اين موضوع بكنم كه شهید محمد علی رجایی، عموی، همسر علامه هستند . در مجلس عروسی ایشان بزرگانی نظیر حاج محسن شریعتمداری ، علامه امینی ، حاج میرزا خلیل كمره ای ، شهید مرتضی مطهری ، سید محمدباقر سبزواری ،علامه محمد تقی جعفری، محمود شهابی، دکتر علی اکبر شهابی ، دکتر محمدجواد مشکور ، سید محمدنقی مصطفوی ، استاد علی اکبر غفاری و ... حضور داشتند. خطبه عقد در خیابان ایران اکنون، که به نام "موزه شهدا" معروف است، توسط "محمد کاظم گلپایگانی"، قرائت می شود و حاج آقا سید علوی قزوینی شاهد عقد بود ه اند . "سیده نفیسه " و نام گذاری اولین فرزند: در سال 53 اولین سفر زیارتی با همسرشان، به مکه مکرمه صورت می گیرد که پس از انجام مناسک حج و دیدار از یمن برای تحقیق و مطالعه در کتابخانه های مصر وارد قاهره مي شو ند و در ضمن زیارت ، روضه مبارکه سیده نفیسه را زیارت می کنند. پس از مراجعه از مصر با توجه به عدم وجود کتاب فارسی در حالات و خصوصیات این بانوی بزرگ مبادرت به تألیف کتاب در زمینه حالات و خصوصیات این بانوی بزرگ می کنند. علامه اسم اولین فرزندشان را از نام این بانوی بزرگوار الهام می گیرند. یکی از زیارتگاههای مشهور و معروف قاهره بارگاه مقدس سیده نفیسه از نوادگان امام حسن مجتبی(ع)، می باشد. در زیر به برخی تالیفات علامه عطارودی اشاره می شود مسندهای ائمه(ع) برای آشنایی با مسندهای ائمه دوباره به دوهفته نامه رایحه متوسل می شوم. مسند امیرالمؤمنین علی(ع)(27 جلد)/عزیزالله عطاردی، تهران، عطارد، چاپ اول 1386، وزیری. این اثر از سلسله موسوعه "مسانید اهل بیت" است و احادیث و اخبار این مجموعه از مصادر موثق و مورد اعتماد شیعه و سنی جمع آوری شده و در 27 جلد به چاپ رسیده است. در آغاز این مسند فصولی در زندگانی، فضائل، مناقب و دیگر ویژگی های امام علی(ع) نگاشته شده و سپس احادیث مسند روایت شده، با ذکر منابع و سلسله روات بیان شده است. مصنف "مسند الامام امیرالمؤمنین (ع)"، اخبار امام علی(ع) را از همه مصادر نقل کرده است. مسند فاطمة الزهرا(س) عزیزالله عطاردی، تهران، عطارد، چاپ اول 1413 هجری، 615 صفحه، وزیری. اثر فوق از سلسله موسوعه "مسانید اهل بیت" است، احادیث و اخبار این مجموعه از مصادر موثق و مورد اعتماد شیعه و سنی جمع آوری شده و از سه فصل کلی تشکیل شده است. فصل اول: در اين فصل شرح مفصل زندگانی حضرت فاطمه زهرا(س ) مانند: ولادت، عبادات، جایگاه و مقام ایشان در نزد پدر، فضایل و مناقب، ازدواج، مصحف، مقام و منزلت ایشان در محشر، اتفاقات در ماجرا هاي ی سقفیه و فدک، وفات و ... .آورد ه شد ه است . فصل دوم: مجموعه روایات و احادیث وارده از حضرت فاطمه زهرا (س ) در مسائل مختلف مانند: علم، امامت، فضایل اهل بیت، غیبت امام(عج)، فضایل شیعه، صفات مؤمن، دعا، حرز فاطمه(س )، مناظرات، نماز، حج، حکمت ها و موعظه ها و ... که براساس موضوع تنظیم شده اند. فصل سوم: در این فصل اسامی تعداد بیست و نه تن از راویانی که حضرت زهرا(س ) حدیث کرده اند، براساس حروف الفبا همراه با شرح حال اندکی از آنها فراهم آمده است. مسند الامام المجتبی(ع) عزیزالله عطاردی، چاپ اول 1373، 802 صفحه، وزیری. اثر فوق از سلسله موسوعه "مسانید اهل بیت" است . احادیث و اخبار این مجموعه از مصادر موثق و مورد اعتماد شیعه و سنی جمع آوری شده است. کتاب مسند الامام المجتبی (ع)در سه فصل کلی تقسیم شده است. فصل اول: در زندگانی امام حسن و فضائل و مناقب ایشان و نصوصی که بر امانت آن حضرت دلالت دارد و همچنین وقایع اتفاق افتاده میان امام حسن (ع)و معاویه و به ویژه صلح امام با معاویه، جریانات رخ داده بین امام و اصحاب ایشان و نیز شهادت حضرت و فرزندان همسران و اصحاب ایشان است. فصل دوم مشتمل بر احادیث و روایاتی است که از امام حسن(ع) در مسائل مختلف نقل شده است؛ مانند توحید، امامت، احکام و سنن و آداب که بر اساس موضوع و باب چیده و تنظیم شده اند که اولین موضوع عقل و آخرین موضوع الحکم و الاداب می باشد. فصل سوم، معجم راویانی است که از امام حسن(ع) احاديث مر سل و متصل نقل كر ده اند ذكر شد ه است. در این بخش اسامی تعداد 1138 راوی همراه با شرح حال اندکی از آنها به شکل حروف الفبا فراهم آمده است. مسند الامام الشهید ابی عبدالله الحسین بن علی (ع)(جلد1-3) عطاردی عزیزالله، تهران، انتشارات عطارد با همکاری رابطه الثفافه و العلاقات الاسلامیه و بنیاد شهید انقلاب اسلامی، چاپ اول 1376، 531+571+504 صفحه. مطالب کتاب از سه بخش تشکیل شده است 1- زندگی و قیام و شهادت امام و کسانی که با او شهید شدند 2- احادیث امام 3- معجم روایت کنندگان از امام(ع) از این رو کتاب حاضر در شمار کتاب های تاریخی – روایی و رجالی به شمار می رود. جلد اول کتاب درباره فضایل آن حضرت و قیام اوست و برخی از عناوین آن چنین است: نام ها و القاب ، امامت ، سیدالشهدا بودن ، امتناع از بیعت، فرستادن مسلم بن عقیل به کوفه، رخدادهایی در مسیر مکه و قادسیه، وارد شدن به کربلا و محاصره آن حضرت مي با شد . جلد دوم با بحث از رخ دادهای شب و روز عاشورا آغاز می شود و در ادامه از شهادت آن حضرت ،اصحاب و خانواده اش سخن رفته است. آنگاه روایت درباره رخدادهای بعد از شهادت و اسارت اهل بیت آمده و سپس در باب زیارت ايشان و متن چند زیارت و پاداش گریستن نقل شده است. جلد سوم با روایاتی درباره پاداش یاد کردن امام حسین(ع)، فضیلت کربلا، دست اندازی هایی به قبر امام و تعداد فرزندان و مدت حیات او آغاز می شود. آنگاه ذیل عنوان "باب النوادر فی قیام الحسین" نظر چند تن از اعلام (عبدااله بن جعفر، ربیع خثیم، سلیمان بن صرد، میثم تمار و...) درباره امام حسين (ع)و قیام ايشان آمده است سپس احادیث امام به صورت موضوعی ارائه شده است و در ادامه مختصری به شرح حال روایت کنندگان از ايشان پرداخته است. پایان بخش کتاب، مرثیه های شاعران در سوگ آن امام بز رگوار است. مسند الامام السجاد(ع)(جلد1-2) عزیزالله عطاردی، تهران، عطارد، چاپ اول 1379، 544+524 صفحه، وزیری. نویسنده در این کتاب به شرح گوشه هایی از زندگی، مناقب، فضایل و کرامات حضرت امام زین العابدین (ع)پرداخته است. کتاب از "باب الولادته" آغاز می شود و با باب "باب الرواء" پایان می پذیرد. وی با استناد به روایات و حکایات متعدد مطالبی درباره ولادت، نص امامت، علم، مناظرات امام با بوحنیفه، عبدالله بن حسن، عمربن علی، حسن بن حسن و جابر به چاپ رسیده و همچنین به عبادات، دعاها و مناجات آن بزرگوار اشاره شده است. در مجموع از حضرت سجاد 166 حدیث نقل شده است و از 237 تن از یاران و اصحاب و راویان آن حضرت سخن رفته است. مسند الامام الباقر ابی جعفر محمدبن علی(ع)(جلد 1-6) عزیزالله عطاردی قوچانی، تهران، عطارد، چاپ اول 1382، 556+556+540+592+564+574 صفحه، وزیری. "مسند الامام الباقر(ع)" مجموعه ای از احادیث و روایات شیعه در باب اعتقادات، معارف و مسائل فقهی اسلام به ویژه مکتب تشیع است که به زبان عربی تدوین شده است. در جلد نخست آن این موضوعات درج گردیده است: عقل، علم، توحید، انبیاء امامت و غیبت امام زمان(عج). در جلد دوم از "مسندالامام الباقر(ع)" احادیث دیگری در ارتباط با فضایل اهل بیت، اصحاب پیامبر و فضایل شیعه درج گردیده است. همچنین برخی احادیث نیز با موضوع ایمان و کفر، آداب و معاشرت در آن جمع آمده است. مطالب پایانی کتاب درباره مواعظ و تفسیر قرآن است. جلد سوم این مجموعه متضمن احادیث و روایاتی در ارتباط با آیات قرآنی و دعاهای مختلف است که در پی آن چند احتجاج و گفتگو میان امام باقر(ع) و اشخاص دیگر درج گردیده و سپس روایاتی نیز در باب طهارت آورده شده است. در جلد چهارم "مسند الامام الباقر"، احادیث و روایاتی چند با این موضوعات فراهم آمد است: نماز، روزه، معیشت، سفر، حج، زیارت، جهاد و نکاح. بدین ترتیب طی مباحث کتاب، به احکام مربوط به موضوعات یاد شده اشاره می شود. جلد پنجم از "مسند الامام الباقر(ع) " احادیث و روایاتی چند با این موضوعات جمع آمده است. اولاد، تجمل و زینت، دواب(حیوانات)، اطعمه، اشربه، عتق(آزاد کردن بنده)، صید و بذح، قضاوت و شهادت، ایمان و نظور، حدود، دیه، وصیت، مواریث و مانند آن. در جلد ششم از "مسند الامام الباقر(ع) " روایتی از امام باقر(ع) که از جانب فرقه های زیدیه، اسماعیلیه و اهل سنت نقل شده- درج گردیده است این روایات در ارتباط با پاره ای از احکام شرعی و فقهی است. مسند الامام الصادق (ع)(جلد1-22) عزیزالله عطاردی، تهران، عطارد، چاپ اول 1384، وزیری. مجموعه عظیم "مسند الامام الصادق" به تاریخ زندگانی امام صادق و فضائل و مناقب و اخبار و روایات رسیده از ایشان می پردازد که از سه بخش کلی تشکیل شده است. بخش اول: زندگی امام ششم و فضایل و مناقب ایشان و نصوصی که بر امامت آن حضرت دلالت دارد و همچنین وقایع اتفاق افتاده میان امام صادق و حاکمان زمان ایشان و نیز شهادت آن حضرت و فرزندان ... . بخش دوم: احادیث و روایاتی که از امام صادق در مسایل مختلف وارد شده بر اساس موضوع تنظیم شده اند. بخش سوم: معجم راویانی که از امام صادق حدیث کرده اند، طبق حرف الفبا و همراه با شرح حال اندکی از آن ها فراهم آمده است. مسند الامام الکاظم علیه السلام(جلد1-3) عزیزالله عطاردی، مشهد، کنگره جهانی حضرت امام رضا(ع) ، چاپ اول، 1409 هجری، 521 صفحه، وزیری. کتاب حاضر از سلسله "مسانید اهل البیت" است که به تاریخ زندانی امام هفتم(ع) و فضایل و مناقب و اخبار و روایات رسیده از ایشان می پردازد. کتاب سه جلدی "مسند الامام الکاظم(ع) " از سه بخش کلی تشکیل شده است. بخش اول: زندگانی امام هفتم (ع) و فضایل و مناقب ایشان و نصوصی که بر امامت آن حضرت دلالت دارد و همچنین وقایع اتفاق افتاده میان امام کاظم(ع) و حاکمان زمان ایشان منصور، مهدی و رشید و نیز شهادت حضرت فرزندان و برادران ایشان و ... . بخش دوم: احادیث و روایاتی که از امام موسی کاظم (ع) در مسائل مختلف مانند: توحید، علم و معرفت، عقل، امامت و ولایت، ایمان و کفر، ... و سنن و آداب که براساس موضوع تنظیم شده اند. بخش سوم: معجم راویانی که از امام کاظم (ع )حدیث نقل کرده اند که براساس حروف الفبا همراه با شرح حال اندکی از آنها فراهم آمده است. مسند الامام الرضا ابی الحسن علی بن موسی(ع)(جلد1-2) عزیزالله عطاردی، بیروت، مؤسسه الوفاء، چاپ اول 1403 هجری –1982 م، 605 صفحه، وزیری. مطالب کتاب مسند الرضا(ع) از چند بخش تشکیل شده است. نویسنده در مقدمه با اشاره به لزوم تمسک به اهل بیت در شناخت اسلام، فضیلت دانش حدیث و تدوین حدیث در مذهب اهل بیت به تبیین طرق روایی خود از عالمان شیعه و سنی پرداخته و سپس با تکیه بر متن روایات با فشردگی و دقت تمام زندگانی حضرت رضا(ع) را از ولایت تا شهادت شرح نموده است. بخش دیگر کتاب اختصاص به احادیث و روایات وارده از امام رضا (ع) در مسائل مختلف مانند عقل وعلم و فضیلت کسب دانش خداشناسی و صفات ثبوتی و سلبی و مسایل مربوط به توحید، حالات پیامبران الهی و زندگی و خصوصیات آنها، امامت و خلافت و خصوصیات امام بر حق و منصوص از اهل بیت، فضایل اخلاقی و خصال پسندیده و ناپسند، آداب و مواعظ، تفسیر قرآن و معانی آیات شریفه، ادعیه، احتجاجات و مناظرات و ... دارد که براساس موضوع تنظیم شده اند و مجموع روایات وارده از حضرت رضا(ع) در این بخش حدود دو هزار و چهارصد و پنجاه حدیث است. بخش پایانی معجم راویانی است که از امام رضا(ع) احا ديث مر سل و متصل را عنوان كر د ه اند. در این بخش اسامی تعداد سیصد و سیزده راوی همراه با شرح اندکی از آنها به شکل حروف الفبا فراهم آمده است. مسند الامام الجواد(ع) عزیزالله عطاردی خبوشانی، بیروت، دارالصوفه، چاپ دوم 1413هـ 1993م، 355 صفحه، وزیری. گردآورنده کوشیده است همه احادیثی را که به امام(ع) منسوب است در یکجا گردآورد و به این ترتیب راه محققان این حوزه را هموار سازد. این کتاب جزء سلسله مسانید اهل بیت است که همه احادیث معصومان را به تفکیک دربرمی گیرد. کتاب حاضر دارای چهل باب است که هر یک به احادیثی خاص در یک موضوع اختصاص یافته است و از احادیث مربوط به ولادت امام آغاز می شود و به باب مواعظ و حکم حضرت پایان می یابد. پس از این باب چهل گانه، راویان حضرت یکایک معرفی شده اند در این قسمت گزارش احوال یکصد و بیست و یک تن آمده است. شرح حال برخی در حد چند سطر و برخی نیز بیش از چند صفحه است برای مثال شرح حال عبدالعظیم حسنی نزدیک به ده صفحه و ابوصلت حدود دوازده صفحه و دعبل خزاعی چهار صفحه از کتاب را به خود اختصاص داده و پایان بخش کتاب فهرست منابع است. مسند الامام الهادی(ع) عزیزالله عطاردی، مشهد، کنگره جهانی حضرت رضا، چاپ اول، 1410 هجری، 400 صفحه وزیری. مطالب کتاب از سه بخش تشکیل شده است. بخش اول، شامل شرح زندگانی امام هادی (ع)و فضایل و مناقب و نصوصی که دلالت بر امامت ایشان دارد و نیز ماجراهایی که بین ایشان و خلفای زمان ایشان اتفاق افتاده و همچنین شهادت آن حضرت و اولاد و برادرانش می باشد. بخش دوم: اخبار و احادیثی که از امام هادی (ع)در موضوعات مختلف مانند توحید، امامت، آداب و سنن و ... که بر اساس موضوع و باب تنظیم شده که اولین آن "باب التوحید" و آخرین آن "باب الحکم و الاداب" می باشد. بخش سوم، معجم راویانی که از امام هادی حدیث نقل کرده اند که تعداد آنها به 180 نفر می رسد، همراه با شرح کوتاهی از آنان فراهم آمده است. مسند الامام العسکری(ع) عزیزالله عطاردی، بیروت، دارالصفوه، چاپ دوم، 1412ق، 1993م، 371 صفحه، وزیری. کتاب حاضر از سلسله "مسانید اهل بیت(ع) " است که به تاریخ زندگانی امام حسن عسکری (ع) و فضایل و مناقب و اخبار و روایت رسیده از ایشان می پردازد. کتاب "مسند الامام عسکری" از سه فصل کلی تشکیل شده است. فصل اول در زندگانی امام حسن عسکری(ع) و فضائل و مناقب ایشان و نصوصی که بر امامت آن حضرت دلالت دارد و همچنین وقایع رخ کرده میان ایشان و خلفاء زمان ایشان و نیز و شهادت حضرت و برادرانش است. فصل دوم: احادیث و روایات که از امام حسن عسکری(ع) درباره توحید، امامت، احکام و سنن و آداب که براساس موضوع و باب تنظیم شده اند که اولین باب "باب التوحید" و آخرین باب " باب الحکم الاداب" می باشد. فصل سوم معجم راویانی است که از امام حسن عسکری(ع) حدیث کرده اند که تعداد آنها 149 نفر می باشند. در این بخش اسامی راویان براساس حروف الفبا مرتب و در شرح حال آنها اندکی قلم زده شده است. المضرات و المرسلات من احادیث اهل البیت(ع)(2جلد) عزیزالله عطاردی، چاپ اول:1391، 1030صفحه، وزیری. در مجامع حدیثی، راویان، برخی روایات را بدون نام امام معصوم (ع) روایت کرده اند، به دلایل امنیتی و مشکل ارتباط با آن بزرگواران، از امام نام نمی برند، بلکه با الفاظی مانند: "از یکی از آن دو امام" یا "از او سوال کردم" یا "از فقیه سوال پرسیدم" یا "از عالم پرسیدم" و موارد مشابه یاد می کنند. این گونه روایات در کتب حدیث وجود دارند و دانشمندان علم حدیث، براساس قرائن و شواهد، به حدث یا قطع، نام امام علی (ع) را ذکر می کنند. و نیز بسیاری احادیث ما مرسل یعنی بدون نام راوی آمده است، مانند آنچه در کتاب معتبر تحف العقول هست، این احادیث را در اصطلاح، روایات مرسله (بدون سند) می خوانند. استاد عطاردی، این احادیث را نیز استخراج کرده و براساس شیوه تبو يب کتب حدیثی، گردآورده اند و دلیل کار این بوده است که در جهت تکمیل پروژه عظیم، بیش از هفتاد جلد مسانید ائمه(ع) صادر شده، به دلیل نبود اسم راوی یا مروی عنه از قلم نیافتد. غررالفرائد و دررالقلائد عزیزالله عطاردی، چاپ اول: 1391، 740 صفحه، وزیری. کتاب مشتمل بر روایات منقول از امام امیرالمؤمنین (ع) در آداب، سنن، اخلاق و محاسن است که در کتب روایی و لغوی پراکنده بوده اند و استاد در طی تتبعات خویش، آنها را گردآوری کرده اند. کتاب در دو بخش تنظیم شده است، بخش اول شامل 944 حدیث روایت شده از طریق شیعه است و بخش دوم 2898 حدیث از طریق اهل سنت را دربردارد. احادیث در هر دو بخش به صورت موضوعی، حسب حروف الفبا، تنظیم شده اند. نکته قابل توجه در فلسفه پیدایش این کتاب این است که مؤلف محترم در مقدمه متذکر می شوند: چون مسند امام علی(ع) در 27 جلد تنظیم و به تبع رسید و مورد استقبال محققان قرار گرفت و با عنوان کتاب مرجعی 27 جلدی که حاوی قال علی (ع) است به جامعه علمی ارائه گردید، اینجانب مواجه بودم با انبوه روایاتی که یا در انجمن های ادبی عرب، از امام علی (ع) خوانده می شده یا در کتب ادبی قدمای عرب آمده یا در رزم ها و جنگ های مختلف به عنوان سخنان حماسی از علی خوانده می شده و معمول در اینگونه مواقع، ذکر سند حدیث نبوده و لذا به آنها احادیث مرسله امام علی (ع) گفته می شود که از طریق شیعه و سنی حدیث شده و این آثار را جمع کردم و به جای نام راوی، نام کتابی که حدیث از آن نقل شده است را آوردم، و نام کتاب را غررالفرائد و دررالقلائد نامیدم. منبع:قدس 211008