صدها سال پس از نزول آیات قرآن بود که بشر تازه به حقایق کرات آسمان دست یافت و نیروی جاذبه و دافعه و همچنین ارتباط کرات با یکدیگر و حرکت آنها در مداری مشخص را کشف کرد.
عقیق:آیاتی در قرآن کریم جود دارد که به موضوع سفر انسان به فضا و
کرات دیگر اشاره کرده است: وَالْقَمَرِ إِذَا اتَّسَقَ / لَتَرْکَبُنَّ
طَبَقًا عَن طَبَقٍ / فَمَا لَهُمْ لَا یُؤْمِنُونَ ﴿1﴾ یعنی: سوگند به ماه
چون [بدر] تمام شود ،که قطعا از حالى به حالى برخواهید نشست ، پس چرا آنان
باور نمىدارند . نکته بسیار جالب دیگر این آیه واژه طَبَقًا عَن
طَبَقٍ که می تواند به معنای از لایه یا طبقه ای به لایه یا طبقه دیگر باشد
که قرآن دقیقا اشاره درستی داشته زیرا فضا پیما ها پس از پرتاب شدن از یک
لایه جو به لایه دیگر می روند و فضا پیما ها برای خروج از لایه ها و جو
زمین معمولا بصورت زیگ زاگ حرکت می کنند که قرآن کریم در 1400 سال قبل نیز
دقیقا به این مساله اشاره کرده است. حسین بن خالد می گوید از امام ابی
الحسن الرضا علیه السلام پرسیدم اینکه خداوند فرموده ( و السّماء ذات الحبک
) « سوگند به آسمان که دارای راههاست » یعنی چه ؟ فرمود : این آسمان
راههایی به سوی زمین دارد . حسین بن خالد می گوید: عرض کردم چگونه می تواند
آسمان راه ارتباطی به زمین داشته باشد در حالی که خداوند می فرماید:
آسمانه بی ستون است امام فرمود : سبحان الله الیس الله یقول « بغیر عمد
ترونها» . قلت بلی فقال : ثمّ عمدٌ و لکن لا ترونها : ایا خداوند می فرماید
بدون ستون است که قابل مشاهده باشد من عرض کردم آری فرمود پس ستونهایی هست
ولکن شما آنرا نمی بینید(2) یکی از مفسرین پس از نقل این حدیث می
نویسد: «این آیه با توجّه به حدیثی که در تفسیر آن وارد شده است پرده از
روی یک حقیقت علمی برداشته که در زمان نزول آیات، بر کسی آشکار نبود چرا که
در آن زمان هیئت بطلمیوس با قدرت هر چه تمامتر، بر محافل علمی جهان و بر
افکار مردم حکومت می کرد و طبق آن آسمانها به صورت کراتی تو در تو همانند
طبقات پیاز روی هم قرار داشتند و طبعاً هیچکدام معلق و بی ستون نبود. بلکه
هر کدام بر دیگری تکیه داشت. ولی حدود هزار سال بعد از نزول این آیات، علم و
دانش بشر به اینجا رسید که افلاک پوست پیازی، به کلّی موهوم است و آنچه
واقعیت دارد، این است که کرات آسمان هر کدام در مدار و جایگاه خود، معلّق و
ثابت اند، بی آنکه تکیه گاهی داشته باشند و تنها چیزی که آنها را در جای
خود ثابت می دارد، تعادل قوّة جاذبه و دافعه است که یکی ارتباط با جرم این
کرات دارد و دیگری مربوط به حرکت آنهاست این تعادل جاذبه و دافعه به صورت
یک ستون نامرئی، کرات آسمان را در جای خود نگه داشته است.(3)
پي نوشت: 1. سوره الانشقاق آیات 18-20 2. تفسیر برهان، ج 2، ص 2علیه السلام 8 به نقل از تفسیر نمونه، ج10، ص 110. 3. تفسیر نمونه ، ج10، ص 110 و 111.