وی خاطرنشان کرد: در این نشست موضوع عزاداری سید الشهداء(ع) را از چهار زاویه علم‌الاجتماع اسلامی، فلسفه تاریخ، بنیادهای تمدن و نگاه فقهی مورد بررسی قرار می‌دهیم.
آیت‌الله اراکی با اشاره به مسئله عزاداری سید الشهداء از زوایه علم الاجتماع اسلامی، اظهار داشت: در قرآن کریم، آنچه هویت انسان‌ها را مشخص می‌کند و نماد حقیقی هویت انسانهاست امامی است که انسان‌ها آن امام را به رهبری می‌پذیرند یعنی از فرمان او تبعیت می‌کنند.
وی با بیان اینکه آن چیزی که هویت انسان‌هارا می‌سازد رفتار های اختیاری اوست، افزود: رفتارهای اختیاری هویت انسان‌ها را می‌سازد یعنی کتاب شخصیت انسان‌هابا رفتارهای اختیاری او نوشته می‌شود.
دبیرکل مجمع ابراز داشت: هر رفتاری که از انسان سر می‌زند با یک دستوری انجام و از یک جا سرچشمه می‌گیرد انسان مؤمن دستورش را از امام «نور» و انسان غیر مؤمن دستورش را از امام «نار» می‌گیرد. روایت داریم که در روز قیامت مؤمنین نامشان محمد و علی است چون زندگی خودشان را و شخصیت‌شان را با تبعیت از محمد و علی ساخته‌اند و از آنها دستور گرفته‌اند و انرژی رفتاری آنها را دستور محمد و علی تأمین کرده است و لذا شخصیت آنها یک نمادی از شخصیت محمد و شخصیت علی شده است و هویت اجتماعی آنها بر اساس این امام الهی شکل می‌گیرد و ساخته می‌شود؛ اما اگر امام، امام نار بود یک هویت اجتماعی وارونه شکل می‌گیرد.
وی افزود: ما می‌توانیم عزاداری سید الشهداء را از این زاویه نگاه کنیم زیرا بر اساس علم الاجتماع اسلامی هویت جامعه اسلامی یکی است و آن هویت محمدی و علوی است لذا بر مبنای این نگاه می‌توانیم روایات فراوانی که برای فراخوانی کمک به ائمه اطهار صادر شده را فهمید.
آیت‌الله اراکی اظهار داشت: هویت ما، هویت محمدی است یا به عبارت دیگر هویت ما هویت واحدی است که نماد آن رسول اکرم(ص) است.
وی با اشاره به روایتی از رسول اکرم(ص) مبنی بر اینکه مؤمنان مثل یک پیکر واحد هستند که اگر بخشی از این پیکر آزار دید سایر اعضای این پیکر بی‌تفاوت نخواهد ماند، گفت: در روایت دیگری داریم اگر مؤمنی آزار ببیند مؤمن دیگر حقیقتا آزرده می‌شود، که همه اینها بر مبنای علم الاجتماع اسلامی قابل بررسی و تفسیر است.
دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی با بیان اینکه بر مبنای علم الاجتماع اسلامی کسی که مسلمان است نمی‌تواند در دلش احساس غم سید الشهداء نکند، عنوان کرد: از دیدگاه علم الاجتماع اسلامی ما نمی‌توانیم بخشی از جامعه اسلامی باشیم و از احساس غم سید الشهداء جدا باشیم.
آیت‌الله اراکی گفت: مسئله دوم؛ عزاداری از دیدگاه فلسفه اسلامی است بر اساس فلسفه تاریخ جامعه بشر باید به جامعه خلیفةالله برسد و این مسئله نیازبه یک انرژی حرکت‌زا دارد که این انرژی سه خصلت دارد خصلت اول تنش‌زا بودن، خصلت دوم ستیزه گر با استکبار و خصلت سوم این است تا زمانی که ظلم را در جهان از بین نبرد از پای نمی‌نشیند بنابراین این انرژی را قیام سیدالشهداء تأمین می‌کند و این انرژی از کانال عزاداری سیدالشهداء عمل می‌کند و با این انرژی جامعه به حرکت در می‌آید و این انرژی از کار نمی‌افتد تا مگر اینکه جامعه خلیفة الله را محقق کند.
وی با اشاره به اینکه مسئله سوم؛ عزاداری از نگاه تمدن‌سازی است، اظهار داشت: عزاداری‌ها تمدن‌ساز هستند یعنی با انرژی‌های ویژه جامعه نوینی می‌سازند.
آیت‌الله اراکی با بیان اینکه اساس تمدن، فرهنگ اسلامی و اساس فرهنگ نظام ارزش‌ها است، خاطرنشان کرد: قیام حسینی یک منظومه ارزشی ارائه می‌کند که یکی از مقوله‌های منظومه ارزشی این است که باید در مبارزه با بدی تا آخرین قطره خون مبارزه کرد و همچنین همه چیزهای با ارزش خود را برای مبارزه با ظلم فدا کرد.
وی با اشاره به اینکه مسئله چهارم مبنای فقهی است، گفت: بر اساس دستور خداوند متعال، رسول خدا(ص) اسوه حسنه است یعنی اینکه از آنچه که رسول خدا انجام می‌دهد باید پیروی کنیم.
دبیرکل مجمع افزود: قطعا بر اساس مسلمات، رسول اکرم(ص) بر سید الشهداء عزاداری کرده است.
وی با بیان اینکه عزاداری یعنی اظهار حزن برای سید الشهداء، تصریح کرد: اولین کسی که اظهار حزن را برای سید الشهداء شروع کرده است رسول خدا(ص) است و ما نیز باید به تأسی از رسول خدا این اظهار حزن را انجام دهیم.