عقیق:در نگاهی کلی هر گناهی که انسان می‌توانست انجام ندهد ولی انجامش داد و هر کار خیری که می‌توانست انجام دهد اما در انجام آن کوتاهی نمود، در روز قیامت موجب حسرت و پشیمانی خواهد شد. با توجه به این قاعده کلی، اما در احادیث به مواردی از چیزهایی که در قیامت موجب حسرت و پشیمانی خواهد شده، به صورت ویژه اشاره شده است. ما در این فرصت به بیان چند نمونه بسنده خواهیم نمود.
۱. ستودن عدالت و عمل نکردن به آن: امام صادق(ع) فرمود: پرحسرت‌ترین مردم در قیامت کسى است که عدالتى را ستوده و خود بر خلاف آن عمل نموده است؛ (زیرا در قیامت می‌بیند شنوندگان سخن او سعادت‌مند گشته، ولى خودش بدبخت و گرفتار است).[۱]
۲. پیروى از هواى نفس و شهوات جسمانى:[۲] لذت‌های شهوانی و مادی همه گذرا و از بین رفتنی هستند و در روز قیامت که روز حساب است، نتیجه‌ای جز حسرت و ندامت در پی ندارند.
۳. مجلسی که بدون یاد خدا به پایان برسد: هیچ مجلسى نباشد که در آن نیکان و بدکاران گرد هم اجتماع کنند که بى‌یاد خداى عز و جل از آن برخیزند، مگر این‌که در روز قیامت براى آنها مایه حسرت و افسوس باشد. [۳]
۴. جلسه‌ای که بدون ذکر خدا، پیامبر و اهل بیت تمام شود: امام صادق(ع) فرمود: کسانی که در جلسه‌ای جمع شوند و در آن جلسه نام خدا، پیامبر و آل او را نبرند، باعث حسرت در قیامت خواهد شد. [۴]
۵. کوتاهى کردن در حق جانب خدا: منظور از جانب خدا، امام علی و ائمه(ع) است. [۵]
۶. انفاق وارث از ارث حرامی که برجا گذاشته: بزرگ‌ترین حسرت‌ها در روز قیامت حسرت مردى است که از حرام کسب ثروت کرده، و آن‌را مردى به ارث برده و در طاعت خداى سبحان انفاق نموده، آن مرد به خاطر انفاقش وارد بهشت می‌شود، و ارث گذارنده داخل جهنم می‌گردد. [۶]
۷. گذراندن عمر به غفلت: پس حسرت و اندوه بر آن غافلى باد که عمرش (در قیامت) بر او حجّت و دلیل باشد. (به این‌که چرا در دنیا که همه جور وسیله برایت مهیّا بود، ولی سعادت‌مند نگشتى).[۷]
۸. دانشمند بدون عمل: از کسانى که روز قیامت حسرت خواهند خورد، آن عالمى است که مردم از علم او بهره‌مند شده و وارد بهشت گردیدند، ولى خودش عمل نکرد و وارد جهنم شد. [۸]
۹. محاسبه نکردن اعمال قبل از روز حساب: هر کس پیش از فرا رسیدن وقت محاسبه، از خود حساب بکشد، حسابش روز قیامت سبک، و به هنگام سؤال پاسخش آماده، و سرانجامش نیکو خواهد بود. امّا کسى که از خود حساب نکشد و کار آخرت را سهل انگارد، و نفسش پیرو هواها و لذّت‌هاى دنیایى باشد، براى همیشه حسرت می‌خورد. [۹]
۱۰. حافظ قرآنی که بر تلاوت مداومت ندارد: بر کسى که قرآن را حفظ کرده، سزاوار است بر تلاوتش مداومت داشته باشد و آن‌را فراموش نکند، تا مبادا از این راه روز قیامت، تأسف و حسرت گریبان‌گیرش شود. [۱۰]
پی نوشتها:
[۱]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج ۲، ص ۲۹۹، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
[۲]. همان.
[۳]. همان، ص ۲۵۴.
[۴]. همان، ج ۲، ص ۴۹۶.
[۵]. همان، ج ۱، ص ۱۴۵.
[۶]. سید رضی، محمد بن حسین، نهج البلاغة، محقق، صبحی صالح، ص ۵۵۲، قم، هجرت، چاپ اول، ۱۴۱۴ق.
[۷]. همان، ص ۹۵.
[۸]. طبرسى، على بن حسن مشکاة الأنوار فی غرر الأخبار، النص، ص ۱۴۱، نجف، المکتبة الحیدریة، چاپ دوم، ۱۳۸۵ق، ۱۹۶۵م، ۱۳۴۴ش.
.[۹] ورام بن أبی فراس، مسعود بن عیسی، تنبیه الخواطر و نزهة النواظر المعروف بمجموعة ورّام، ج ۱، ص ۲۳۲، قم، مکتبة الفقیه، چاپ اول، ۱۴۱۰ق.
[۱۰]. ابن فهد حلى، احمد بن محمد، عدة الداعی و نجاح الساعی، محقق، مصحح، موحدى قمى، احمد، ص ۲۹۰، بی‌جا، دار الکتب الإسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۷ق.
*اسلام کوئست
منبع:مهر