امام رضا علیه‌السلام امام مهر است و دوستی؛ امام غریبی که برای ما آشناتر از هر آشنایی است؛ امامی که به اقتضای امامت، راهبر است و راهنما، امین است و آموزگار، هادی است و دستگیر.
عقیق: در این مسیر، به دنبال شناخت آن‌چه زن باید باشد و آن‌چه باید بداند و عمل
کند، به‌سراغ روایاتی از ایشان رفتیم که محوریت آن‌ها، زنان بود و
جایگاه‌شان، بایدهایشان بود و نبایدهایشان؛ تا چراغی برگیریم، توشه راه و
قدمی برداریم، در مسیر درست.
دخترانه‌ها امام رضا علیه‌السلام میفرمایند: «در خانهاى كه نام يكى از زنان فاطمه باشد، محروميت داخل نمىشود.» (1)
همسرانه‌ها امام
رضا علیه‌السلام میفرمایند: «بعضی زن‌ها براى شوهرشان بهترين غنيمت
هستند؛ زناني‌كه به شوهرانشان اظهار عشق و محبت كنند.» (2)
امام‌رضا
علیه‌السلام در روایت دیگری میفرمایند: «هیچ فایده‌ای به کسی نمی‌رسد
بهتر از این‌که برایش بانویی باشد که نگاه‌کردن به او و مصاحبت با او، موجب
شادمانی همسر باشد و در غیاب شوهر، امانت‌دار و حافظ حریم خویش و خانواده و
اموال شوهر است.» (3)
ابن‌جهم، در روایتی قابل تأمل نقل می‌کند:
نزد امام‌رضا علیه‌السلام رفتم، دیدم که ایشان موهایشان را رنگ سیاه زده
بودند. گفتم: فدایت شوم، موهایتان را سیاه کرده‌اید؟ فرمودند: در رنگ‌آمیزی
مو پاداش است. رنگ‌کردن موی و آمادگی (با آراستن ظاهر) از چیزهایی است که
پاکدامنی زنان را افزون می‌سازد. زنان پاکدامنی‌ها را رها کردند، چون
همسرانشان خود را برای ایشان آماده نکردند. (4)
و در همین زمینه در
روایتی دیگر از قول امام رضا علیه‌السلام به آسیب‌شناسی این رفتار
پرداخته شده است: «چه‌بسا که بی‌توجهی مرد به آراستگی ظاهر، سبب گردد که
زن از پاکدامنی فاصله بگیرد.» (5)
علاوه‌بر توصیه‌های اخلاقی و
فردی، امام رضا علیه‌السلام، توصیه‌هایی نیز در مورد نحوه آمیزش دارند و
بر نکاتی دقیق و ریز در این زمینه اشاره دارند.
ایشان، در جواب مردی
که زن جوانی داشته و پرسید که آیا به خاطر مصیبتی که دیده است می‌تواند
آمیزش جنسی با همسر خود را چند‌ماه یا یک‌سال ترک کند، فرمودند: «اگر
بیش‌از چهار ماه آمیزش جنسی را ترک کنی، گنه‌کار خواهی بود.» (6)
امام
بر نکات دیگری نیز تأکید دارند: «پس از آمیزش یک‌باره بلند نشوید و
ننشینید، بلکه ابتدا به طرف راست بچرخید و اندکی بعد برای ادرار، ولو اندک
برخیزید؛ پس‌ازآن برای رسیدن به تعادل و آرامش، غسل کنید؛ با رعایت این
آداب از سنگ مثانه در امان خواهید ماند.» (7)
در روایت دیگری از
امام‌رضا علیه‌السلام، ایشان بر حقوق مالی زنان تأکید و توجه ویژه داشته و
از قول رسول خدا صلیاللهعلیهوآلهوسلم میفرمایند: «خداوند متعال هر
گناهی را مورد آمرزش قرار می‌دهد، مگر گناه انکار مهر زن...» (8) مادرانه‌ها امام‌رضا
علیه‌السلام، به مادربودن زنان نیز توجه ویژه داشته و توصیه‌هایی در این
رابطه داشته‌اند. ایشان میفرمایند: «به زنان حامله کندر بخورانید تا
فرزندی که در بطن دارند اگر پسر است، باهوش و دانا و شجاع و اگر دختر است،
خوش‌قیافه و خوش‌اخلاق و... گردد.» (9)
در روایتی دیگر، حضرت بر حق
مادربودن اشاره‌کرده و میفرمایند: «این حق همسر است (به عنوان مادر) که
فرزند تا هفت سالگی در دامن او باشد؛ مگر زمانی‌که نخواهد نزد او بماند.»
(10)
و در مرقومه حضرت برای مأمون آمده است: «نیکی به پدر و مادر
واجب و لازم است؛ اگرچه مشرک و کافر باشند، ولی در معصیت خدا نباید
اطاعتشان کرد.» (11)
زنانه‌ها حضرت
رضا علیه‌السلام برای وجهه زن‌بودن نیز اهمیت جداگانه‌ای قایل شده و در
روایتی ظریف در این زمینه از قول پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم
میفرمایند: «خداوند به زنان مهربان‌تر است تا مردان، و خداوند هرکس زنی
را که میان او و آن زن پیوند خویشاوندی وجود دارد خشنود کند، در روز قیامت
خشنود می‌گرداند.» (12)