عقیق:عالم مردگان از جمله عوالمی است که همواره وقتی با آن مواجه می‌شویم سؤالات و ابهامات بسیاری برای ما به وجود می‌آید و هر فردی علاقه دارد بیشتر از این عالَم بداند چراکه مرگ از جمله مباحثی است که هر فردی روزی با آن دست به گریبان خواهد شد. آنچه در ادامه می‌‌آید بخش نخست از سلسله مباحثی است که به طرح پرسش و پاسخ درباره مرگ و معاد می‌پردازد و از کتاب «عالم برزخ؛ عالم حیات و زندگی» نوشته حجت‌الاسلام اسدالله محمدی‌نیا از پژوهشگران حوزه علمیه قم عنوان می‌شود.

امام صادق (ع) در این مورد فرمود:

«نَّ أَرْوَاحَ الْمُؤْمِنِینَ لَفِی شَجَرَةٍ مِنَ الْجَنَّةِ یَأْکُلُونَ مِنْ طَعَامِهَا وَ یَشْرَبُونَ مِنْ شَرَابِهَا وَ یَقُولُونَ رَبَّنَا أَقِمِ السَّاعَةَ لَنَا وَ أَنْجِزْ لَنَا مَا وَعَدْتَنَا وَ أَلْحِقْ آخِرَنَا بِأَوَّلِنَا»؛

اروح مؤمنان در درختی در بهشت (برزخی) هستند، در آنجا از طعام و غذای بهشت (برزخی) می‌خورند و از نوشیدنی‌های آن می‌نوشند و از خداوند می‌خواهند که وعده خود را درباره آنان محقق سازد و آخرین آنان که در دنیا هستند به اولین آنها که در عالم قبر هستند ملحق سازد.

شناخت یکدیگر و گفت‌گو با هم

امام صادق (ع) فرمود:

«انّ الارواح فی صفة الجساد فی شجرة فی‌الجنّة تعارف و تسائل فاذا قدمت الرّوح علی الارواح یقول: دعوها فانّها قد افلتت من هولٍ عظیم ثمّ یسألونها ما فعل فلانٌ و ما فعل فلانٌ، ان قالت لهم: قد هلک قالوا قد هوی هوی»؛

ارواح مؤمنان در اجساد و بدن‌های (برزخی) در بهشت برزخی، یکدیگر را می‌شناسند و از یکدیگر سؤال و پرسش می‌کنند (و با هم گفت‌وگو دارند)، هنگامی که روح جدیدی بر ارواحی که در عالم قبر هستند وارد می‌شود، یکی از برزخیان می‌گویند: او را رها کنید، زیرا او تازه از سختی‌های لحظه جان دادن رها شده!

بعد از اینکه تازه‌وارد، کمی استراحت کرد، از او سؤال می‌کنند که فلان آقا چه کرد، فلان شخص چگونه بود؟ (هنوز در دنیا هست یا مرد) اگر فرد تازه وارد بگوید او زنده بود، برزخیان امیدوار می‌شوند که در آینده او را ببینند، و اگر شخص تازه وارد بگوید: فلانی مرد، برزخیان گویند: حال که مرده و نزد ما نیامده، پس سقوط کردهو وارد جهنم برزخی شده است.

جویای حال زنده‌ها در دنیا

امام صادق (ع) فرمود:

«إِذَا مَاتَ الْمَیِّتُ اجْتَمَعُوا عِنْدَهُ یَسْأَلُونَهُ عَمَّنْ مَضَی وَعَمَّنْ بَقِیَ فَإِنْ کَانَ مَاتَ وَلَمْ یَرِدْ عَلَیْهِمْ قَالُوا قَدْ هَوَی هَوَی»؛

هنگامی که شخصی فوت می‌کند در عالم برزخ، برزخیان اطراف او جمع می‌شوند و از او درباره کسانی که مرده‌اند و افرادی که هنوز زنده‌اند سؤال می‌کنند، اگر انسان تازه وارد بگوید: فلانی مرد، اما بر برزخیان وارد نشده باشد، گویند: پس فلان شخص در جهنم برزخی افتاده است.

حبّه عُرَنی یکی از اصحاب حضرت علی (ع) می‌گوید: از آن حضرت درباره سخن گفتن و انس گرفتن ارواح در عالم قبر سؤال کردم.

حضرت (ع) در پاسخ فرمود:

«نعمْ ولو کشف لک لرأیتهم حلقا حلقا محتبین یتحادثون»؛

بله، اگر پرده‌ها برای تو کنار رود خواهی دید که ارواح مؤمنان در برزخ به صورت حلقه‌وار در حالی که دست‌هایشان را در زانوها حلقه زده‌اند دور هم نشسته‌اند و با یکدیگر حرف می‌زنند.

آیا ائمه اطهار (ع) در برزخ شفاعت دارند

از برخی روایات استفاده می‌شود که شفاعت اهل بیت (ع) مربوط به روز قیامت است و در برزخ شفاعتی نیست. بر همین مبنا؛

امام صادق (ع) فرمود: «.... امّا فی القیامة فکلکم فی الجنّة بشفاعة النّبیّ المطاع او وصیّ النّبیّ و لکنّی والله اتخوّف علیکم فی البرزخ»؛

همه شما شیعیان به شفاعت پیامبری که اطاعتش کردید و یا وصی ایشان حضرت امیرالمؤمنین و اولاد طاهرینش (ع) داخل بهشت می‌شوید، اما به خدا سوگند آنچه بر شما می‌ترسم برزخ است.

در مقابل این احادیث، روایات دیگری است که تصریح دارند که اهل بیت (ع) در وقت مرگ بر بالین محتضر حاضر می‌شوند و مرده آنان را می‌بیند.

منبع:فارس