عقیق:پژوهشكده حج و زيارت وابسته به حوزه نمايندگي ولي فقيه در امور حج و زيارت، كتاب هدية الزّائرين تأليف محمدهادي زائر طهراني با تصحيح سيدمحمد موسوي نژاد را منتشر و راهي بازار نشر كرد.احياي متون مربوط به مكانهاي مقدس و زيارتگاههاي اسلامي در حرمين شريفين و عتبات عاليات از اهداف تدوين و انتشار اين اثر در قطع رقعي، شمارگان 1000 نسخه و به قيمت 5400 تومان از سوي مؤسسه فرهنگي هنري مشعر به شمار ميرود.كتاب هدية الزّائرين از معدود تأليفاتي است كه به عنوان يك راهنماي زيارتي تا حدودي جامع و البته در عين اختصار، در معرفي و بيان تاريخچه مهمترين زيارتگاهها و مكانهاي مقدس شيعيان در حرمين شريفين، عراق، سوريه و ايران نگاشته شده است.مؤلف اين اثر كه در عهد مظفرالدينشاه در سال 1321 هجري قمري در كربلا نوشته شده، گاه اطلاعات جالب توجهي درباره هر يك از اين مكانها ارائه كرده و كتاب خود را با نگارههاي زيبايي از مهمترين زيارتگاهها و مكانهاي معرفي شده، آراسته است.در اين رساله كه مركب از نثر و نظم است، مشاهدات مؤلف و نيز تحقيقات وي از كتب معتبر تاريخي بيان شده، تاريخ مراكز زيارتي مانند مكه مكرمه و مدينه منوّره و بارگاههاي امامان و امامزادگان و نيز مدفونين در بارگاهها و نسب آنان و همچنين ساختمانها و گنبدها و تعميرات صورت گرفته در آنها، به طور مفصل ذكر شده است.مرحوم زائر طهراني در اين اثر، توجه زيادي به كتيبهها، كاشيكاريها و اشياي موجود در اماكن زيارتي نشان داده و كوشيده است در حد امكان، ماده تاريخها را ذكر و بازخواني كند، گاهي شباهتهاي بناها را يادآور ميشود، فاصلههاي مكانها را ذكر ميكند.هديةالزّائرين در 9 مقصود به زيور طبع آراسته شده است كه مقصود اول در بناي خانه كعبه و نصب حجرالاسود است و مقصود دوم در احوالات مدينه به بيان جغرافياي تاريخي مدينه در دوره اسلامي و تاريخ ساخت مسجد ميپردازد.در مقصود سوم با عنوان در احوالات نجف اشرف، تاريخچه شهر نجف و مناطق اطراف و نيز تاريخچه بارگاه مطهر امام علي عليهالسلام آمده است كه معرفي بعضي از اشياي موجود در حرم حضرت امير عليهالسلام و معرفي علماي مدفون در حرم مطهر را نيز در بر دارد.مقصود چهارم در احوالات كربلاي معلي نگاشته شده است كه مؤلف اولين بنايي كه بر مرقد مطهر امام حسين عليهالسلام بعد از چندين بار تخريب قبر مطهر در سنه 247 قمري نصب شده را نام ميبرد كه منتصر، پسر متوكل براي قبر مطهر درست كرده است.در احوالات كاظمين مدفن مطهر امام هفتم، حضرت موسي بن جعفر عليهالسلام و امام نهم، حضرت محمدتقي جواد عليهالسلام عنوان مقصود پنجم اين اثر است كه گفته ميشود بناي اين مرقد مطهر از مجدالملك رادستاني بوده و بعد از آن، شاه اسماعيل صفوي، بناي بقعه مطهر و رواق را انجام ميدهد.مقصود ششم نيز در احوالات سامرا است كه گفته شده بناي آن را يكي از سلاطين اثور بنيان نهاده و آن را به نام خود نامگذاري كرده است. بعدها معتصم عباسي، بنا را تجديد كرده و پانصد هزار دينار خرج ساخت اين شهر كرده است.ساختمان و گنبد مطهر عسكريين عليهمالسلام را احمدخان دنبلي ساخته است. بيشترين آباداني اين شهر، به دست مرحوم حجتالاسلام حاجي ميرزا محمدحسن شيرازي انجام شده و پل روي دجله سامره از ثلث مرحوم حسامالملك همداني است.در مقصود هفتم، احوالات مشهد مقدس شرح شده است كه براساس تحقيقات مؤلف، بيشترين بناي حرم مطهر رضوي، از عهد سلاطين صفويه است و بعد از صفويه، بنا و تعميرات بسياري از نادرشاه افشار و سلاطين قاجار بوده است.اگر بخواهيم در احوالات شهر قم اطلاعاتي كسب كنيم بايد به سراغ مقصود هشتم برويم كه در بخشي از آن آمده است: اولين كسي كه بر سر قبر مطهر حضرت معصومه سلام الله عليها، قبه بنا نهاد، زينب دختر محمد بن علي الرضا بود. پيش از آن، سايباني بالاي قبر مطهر بود كه در سال 829 قمري، شاه بيگي بيگم خواهر گوهرشاد و عروس امي تيمور قبه را بزرگ كرد.مقصود نهم نيز در احوالات حضرت عبدالعظيم عليهالسلام است كه قبر ايشان در شهر ري تهران از مجدالملك رادستاني بوده و بنيان ايوان و رواق از شاه طهماسب صفوي و گنبد مرقد آن بزرگوار نيز در سال 1270 قمري، به دستور ناصرالدين شاه تذهيب شده است.از اثر هديةالزّائرين دو نسخه در كتابخانههاي مجلس شوراي اسلامي و آستان قدس رضوي موجود و هر دو به خط مؤلف است كه در تصحيح اين اثر، با وجود دو نسخه به خط مؤلف، فقط از نسخه كتابخانه مجلس شوراي اسلامي استفاده شده است.منبع:حج211008