گفت و گو با حاج یدالله بهتاش
بکار بردن الفاظ بی ادبانه و ایجاد تفرقه از هیچ کسی پذیرفته نیست. حال می‌خواهد یک عمامه به سر این تفرقه را ایجاد کند یا یک مداح. به نظر من این مهمترین خطری است که متوجه ماست. به تعبیر رهبرمان نباید با یک سری حرف‌ها شمشیر دشمن را تیز کرد.
عقیق:موضوعی که شاید در رسانه‌های مختلف در مورد جامعه مداحان اهل بیت و بطور
کلی موضوع هیئت کمتر به آن پرداخته شده باشد، موضوع ادب نوکری خاندان رسول
الله(ص) است. بطوری که در این موضوع ما به دنبال پاسخ به این پرسش هستیم که
نوکری این خاندان چه تعریفی و چه آدابی دارد و چه موضوعاتی بر آن مترتب
است. ناگزیریم در این باب به موضوعات روز هیئت‌ها و مسائل مربوط به آن نیز
نیم‌نگاهی داشته باشیم. در این خصوص مصاحبه‌ای با حاج یدالله بهتاش،
پیشکسوت عرصه نوکری اهل بیت(ع) ترتیب دادیم که تفصیل آن در ادامه خواهد
آمد. او معتقد است مداحی فقط خواندن نیست و اولین قدم در مداحی خلوص است.
ایشان می‌گویند باید شرایط زمانی و مکانی را درنظر بگیریم، لذا ایجاد تفرقه
از هیچ کسی پذیرفته نیست.
تعریف از نوکری اهل بیت چیست و به نظر شما به چه کسی نوکر اهل بیت گفته می‌شود؟
هر
کس به هر نوعی برای اعتلای نام اهل بیت کار می‌کند عنوان نوکری دارد. هر
کس که برای اهل بیت کار می‌کند با قلم، با قدم، با مال، می‌توان این عنوان
را بر او اطلاق نمود. گاهی من در بعضی مجالس می‌گویم که باید به چند چیز
توجه داشته باشیم: وقتی در مجلس می‌نشینیم خوب گوش دهیم، خوب به خاطر
بسپاریم، آن چیزهایی که گوش دادیم و به خاطر سپردیم عملیاتی کنیم و عمل
کنیم و به کار ببندیم و در نهایت آنچه یاد گرفتیم و به خاطر سپردیم و عمل
کردیم به دیگران هم برسانیم و نشر دهیم. به کسانی که در این زمینه کار
می‌کنند می‌توان نوکر اهل بیت گفت.
مداح اهل بیت که عنوان
نوکر به او اطلاق می‌شود برای انجام این نوکری باید چه آدابی را رعایت کند؟
بطور کلی چه باید و نبایدهایی در این باب مورد توجه است؟
مرحوم
نوری -استاد شیخ عباس قمی- کتابی به نام لؤلؤ و مرجان دارند که عقیده من
این است که هر روضه‌خوانی باید این کتاب را بخواند. من خودم دو-سه بار این
کتاب را خواندم و باز هم فرصت پیدا کنم می‌خوانم. رهبر معظم انقلاب هم به
روحانیون سفارش کردند که این کتاب را بخوانند.
مرحوم محدث نوری
کتاب‌های خوبی در باب حدیث دارد اما این کتاب را نیز برای ما روضه‌خوانها
نوشته است. ایشان می‌گوید برای نشستن بر پله دوم منبر دو تا خصوصیت را باید
داشته باشید تا این پایه‌ها محکم شود ولی اگر آن دو خصوصیت نباشد در آخر
امر زمین می‌خورید چون پایه‌ها محکم نیست. آن دو خصوصیت یک خلوص است؛ یعنی
کار برای خدا باشد. آنچه به اعمال ما بها می‌دهد و کار ما را با ارزش
می‌کند خلوص است. خلوص در عمل مثل عیار در طلاست، هرچه عیار طلا بیشتر باشد
با ارزش‌تر است.
چرا یک مداح مدتی گل می‌کند بعد هم فراموش می‌شود؟
اما بعضی‌ها ۸۰ سال در این درگاه نوکری می‌کنند، نه صدا دارد، نه سبک
دارد، اما یک سلام به امام حسین(ع) می‌گوید و اثرگذار است. قرآن می‌گوید کل
من علیها فان همه چیز فانی می‌شود و از بین می‌رود مگر خدا. چون خدا باقی
می‌ماند هرچه ما بتوانیم به خدا نزدیک شویم و کار را برای خدا انجام دهیم
آن هم ماندنی می‌شود. پس اولین قدم در مداحی به گفته مرحوم نوری که از
احادیث و روایات هم همین استفاده می‌شود، این است که خلوص داشته باشیم.
دومین
نکته صداقت است. راست بگوییم و راست بخوانیم. یکی از آداب مداحی این است
که هم در زندگی راست بگوییم هم روی منبر و روضه‌هایی که می‌خوانیم راست
بخوانیم. حدیثی از امام باقر علیه السلام هست که می‌فرمایند: «ان الله
عزّوجلّ جعل للشّر اقفالاو جعل مفاتیح تلک الاقفالالشراب و الکذب شرّ من
الشّراب»
” راست بگوییم و راست بخوانیم. یکی
از آداب مداحی این است که هم در زندگی راست بگوییم هم روی منبر و
روضه‌هایی که می‌خوانیم راست بخوانیم "
(بحار الانوار، ج ۷۲، ص ۲۳۶) یعنی خدا برای هر گناهی و هر بدی یک
قفل قرارداده که کلیدهای آن شراب است. حدیث در ادامه می‌فرماید دروغ از
شراب بدتر است. متاسفانه بعضی از گناهان برای ما قبح خود را از دست داده
است.
در این خصوص برخی مداحان شاید ناخواسته به خاطر برداشت
اشتباهی که از موضوع زبان حال دارند یک حرفی را به اهل بیت نسبت می‌دهند و
آن را در قالب زبان حال توصیف و تعریف می‌کنند. اگر امکان دارد در مورد
زبان حال توضیح بفرمایید و بگویید اصلا به چه چیزی زبان حال می‌گویند و
زبان حال درست چیست؟
در تعریف زبان حال باید گفت زبان حال
مطلبی است که عین آن مطلب توسط اهل بیت گفته نشده و یا در تاریخ نیامده است
ولی اگر گفته شود به جایی هم بر نمی‌خورد و نسبت دروغی داده نمی‌شود. اما
زبان حال باید به حقیقت نزدیک باشد الان بعضی نسبت‌ها به عنوان زبان حال
به اهل بیت داده می‌شود که اصلا در شأن اهل بیت نیست.
بعنوان مثال
در مورد روضه حضرت موسی بن جعفر می‌توان این مسئله را به زبان حال اینگونه
مطرح کرد که وقتی شیعیان برای آزادی آن حضرت به در زندان آمدند با خود
گفتند که مدتی است آقا در زندان بوده‌اند لذا عبا و عمامه و لباس نو برای
آن حضرت تهیه کردند و گفتند وقتی حضرت از زندان می‌آید عمامه نو سرشان
بگذاریم. این زبان حال است. این موضوع در تاریخ نیامده که شیعیان لباس نو
خریده باشند ولی بعید به نظر نمی‌رسد و نسبت دوری نیست. لذا اگر زبان حال
می‌گوییم باید یک چیزی باشد که برداشت غلط از آن نشود. توصیه‌ای که من به
عنوان یک غلام اهل بیت دارم این است که مداحان و ذاکران باید مطالعه داشته
باشند. الان الحمدالله با این سایت‌ها و با این امکاناتی که هست همه چیز در
دسترس است. سابقا کسی می‌خواست یک مطلبی یا یک حدیث صحیحی را پیدا کند
بسیار مشکل بود.
مرحوم نوری در کتابش از قول روضه‌خوانی آورده است
که می‌گوید خواب دیدم بدن امام حسین را چنگ می‌اندازم و گوشت بدن امام حسین
را می‌کَنَم. از خواب بیدار شدم، خیلی ناراحت بودم، نزد یکی از علما رفتم و
خواب را تعریف کردم، گفت تو روضه‌خوان هستی؟ گفتم بله، گفت دروغ می‌خوانی.
امام حسین را اذیت می‌کنی، راست بخوان. گریاندن و گریه کردن خیلی ثواب
دارد اما شرط هم دارد. هرطوری که نباید مردم را گریاند.
لذا مداحان باید مطالعات متعدد داشته باشند و کتاب‌های متعددی را ببینند و باسند روضه بخوانند. این خیلی مهم است.
الان
واقعا احتیاج است یک کسانی تخصصی بر روی این مسئله کار کنند و این
کتاب‌های قطور ۱۵-۲۰ جلدی را ترجمه و خلاصه کنند و آن چیزهایی که به درد یک
روضه‌خوان می‌خورد در دسترس قرار بدهند.
علما باید کار کنند و
اینها را در دسترس دیگران قرار دهند ولی از سوی دیگر ما نیز حق نداریم هر
حرفی را بزنیم و از هر کتابی استفاده کنیم. من باید جوابگوی حرف‌های خودم
باشم. قرآن می‌فرماید: «مَّا یَلْفِظُ مِن قَوْلٍإِلَّا لَدَیْهِرَقِیبٌ
عَتِیدٌ» هر حرفی را شما بزنید رقیب و عتید می‌نویسند.
به نظر شما مسئولیت‌هایی که متوجه یک مداح اهل بیت می‌شود چیست؟
باید
توجه داشته باشیم ما وقتی که وابسته به اهل بیت هستیم و افتخار نوکری این
آستان را داریم، مسئولیت‌هایی نیز متوجه ما می‌شود. فرد باید از لحاظ
اخلاقی حتی از لحاظ لباس پوشیدن هم ملاحظاتی داشته باشد. ما مداحان حتی
بعضی کارهای حلال را نباید انجام بدهیم.
فردی به نام شقرانی در زمان
پیغمبر اکرم زندگی می‌کرد که او غلامی بود که پیغمبر او را آزاد کرد و این
مسئله برایش افتخار بزرگی بود و همه می‌گفتند این آزادکرده پیغمبر است. در
زمان امام صادق(ع) یکی از نوادگان این شقرانی مشروب‌خوار شده بود. او برای
کاری نزد امام صادق آمد و آن حضرت به کار او رسیدگی نمود ولی یک جمله به
او فرمود: «إنّ الحسن من کلّ أحد حسنٌ وإنّه منک أحسن، لمکانک منّا وإنّ
القبیح مِن کلّ أحدٍ قبیح وانّه منکأقبح» حضرت نگفت تو شراب می‌خوری،
” زبان حال باید به حقیقت نزدیک باشد الان بعضی نسبت‌ها به عنوان زبان حال به اهل بیت داده می‌شود که اصلا در شأن اهل بیت نیست. "
گفت کار خوب از هر کسی خوب است از تو خوب‌تر است چون وابسته به ما
هستی، کار بد از هر کسی بد است از تو بدتر است چون وابسته به ما هستی.
من
همین را می‌خواهم بگویم که این مسئله در مورد ما مداحان نیز صدق می‌کند
کار بد از هر کسی بد است ولی از ما بدتر است چون ما مداح امام حسین و منتسب
به این خاندان هستیم. مداحی فقط خواندن نیست مردم فقط به خواندن ما نگاه
نمی‌کنند به اعمال ما هم نگاه می‌کنند این را هم باید توجه داشته باشیم.
برای همین است که امام صادق فرمود: «کُونوا لَنا زَیْنا وَلا تَکونوا
عَلَیْنا شَیْنا» زینت ما باشید ما را زشت نکنید «قولوا لِلنّاسِ حُسْنا»
با مردم خوب حرف بزنید «احْفَظوا ألْسِنَتَکُمْ» زبان‌هایتان را نگه دارید
«کُفُّوها عَنِ الفُضولِ وقَبیحِ القَوْلِ» حرف‌های زشت نزنید.
الان
بعضی‌ها خیلی خوب می‌خوانند و مجلس را خوب اداره می‌کنند اما از لحاظ منش
مداحی در جامعه اثرگذار نیستند. من در رادیو یا تلویزیون گفتم که ما باید
توجه داشته باشیم که اگر یک فردی را چهره می‌کنیم و خواندنش الگو است آیا
خودش هم الگو است؟ رفتار و کردار او هم الگو است؟ اینها را هم باید توجه
داشته باشیم.
رهبر انقلاب اشاره‌ای داشتند مبنی بر اینکه
پندیات اخلاقی و مبانی دینی در شعرها مورد توجه قرار گیرد. شما از جمله
افرادی هستید که به پندیات اخلاقی در خواندن اهمیت می‌دهید، لطفا در این
خصوص توضیح دهید.
مجالس امام حسین نباید فقط احساسی برگزار
شود. سبکِ خواندن من اینگونه است که من یک شعری می‌خوانم و به مناسبت آن
شعر یک حدیث حتما می‌خوانم.
امسال در محضر رهبر انقلاب من شعری از
مرحوم صائب خواندم. وقتی این شعر را انتخاب کردم بیشتر نظرم این بود که
شعری باشد که یک حدیث هم بتوانم چاشنی آن کنم. این شعر با این ابیات شروع
می‌شود:
از بیغمان جمیله غم را نگاه دار از چشم شور درد و الم را نگاه دار
شادی به حسن عاقبت غم نمی رسد بیش از نشاط، عزت غم را نگاه دار
تا می‌رسد به:
بی روزی حلال دعا نیست مستجاب از لقمه حرام شکم را نگاه دار
اینجا
حدیثم را خواندم که پیغمبر اکرم فرمود سه چیز انسان را عاقبت به خیر
می‌کند، لقمه انسان حلال باشد، همنشین انسان اهل علم باشد، نمازها به جماعت
خوانده شود. دو سه دقیقه در مورد این حرف زدم و بعد هم روضه خواندم و رفتم
خدمت آقا. آقا به من فرمودند، شعرتان شاهکار صائب بود، موعظه‌تان موعظه
خوبی بود، این مواعظ را برای مردم بگویید. این جمله را من بارها از ایشان
شنیدم که مجالستان خالی از موعظه نباشد. یعنی واقعا مجالس باید خروجی داشته
باشد و احساسی نباشد. هنوز فرد از هیئت بیرون نیامده است ولی ممکن است
بعضی گناهان معمول را انجام دهد.
لذا باید به امر به معروف و نهی از
منکر در مجالس توجه داشته باشیم. حالا به هر صورتی، می‌تواند شعر باشد یا
یک حدیث یا آیه قرآن باشد. البته این را هم به مداحان بزرگوار عرض کنم که
نباید امر به معروف و نهی از منکر را از موضع قدرت و از بالا مطرح کرد.
«فَقُولا لَهُ قَوْلاً لَیِّناً» خدا به حضرت موسی گفت با فرعون با زبان
ملایم سخن بگو، با تندی اثرگذار نخواهد بود.
همه ما ممکن است غافل
شویم و گناهانی از ما سر بزند ولی این هنوز جا نیافتاده که مجلس امام حسین و
حضور در مجلس امام حسین(ع) با گناه سازگاری ندارد. یعنی فرد هم گناه
می‌کند و هم به مجلس روضه می‌آید.
این هم یک مقداری تقصیر ماست ما
باید توجه داشته باشیم مردم را مغرور نکنیم، باز این حرف آقاست. ایشان
فرمودند مردم را تشویق به عمل دینی کنید. احادیثی داریم که یک قطره اشک
برای امام حسین چقدر گناهان انسان را می‌ریزد ولی به شرط اینکه یک تغییری
در انسان ایجاد کند، ما مردم را خیلی مغرور می‌کنیم.
به نظر می‌رسد حرکت مداحان ما در ایجاد خوف و رجا حرکت متعادلی نباشد یعنی یا مردم ناامید می‌شوند و یا مغرور!
بله همینطور
” ما مداحان که این تریبون به دست
ماست و یک عده مردم در اختیار ما هستند و به حرف‌های ما گوش می‌دهند باید
توجه کنیم که در ازای این وقتی از عمر مردم گرفتیم چه چیزی به او دادیم؟
تلف کردن عمر گران‌بهای مردم و ضایع کردن این فرصت در روز قیامت حتما مورد
بازخواست قرار می‌گیرد. اگر اثرگذاری درست نداشته باشیم و عمر مردم را ضایع
کنیم روز قیامت باید جواب‌گو باشیم. "
است. این در حالی است که دین به ما دستور داده که مردم را بین خوف
و رجا نگه دارید. به مردم باید امید داد و آنها را دعوت نمود که اگر گناهی
کردید توبه کنید و خدا می‌آمرزد ولی توبه هم این نیست که اشکی بریزم،
استغفرالله بگویم و خیال کنم کار تمام شد. گاهی شاید چون رجا زیاد می‌شود
بعضی می‌گویند ما گناهمان را می‌کنیم، حالا در مجلس امام حسین(ع) هم یک
اشکی می‌ریزیم. در صورتی که روایت داریم «الذُّنُوبُالدَّاءُ وَ
الدَّوَاءُالِاسْتِغْفَارُوَ الشِّفَاءُ أَنْ لَاتَعُودَ» که این حدیث از
مولا امیرالمؤمنین(ع) در کتاب غررالحکم آمده است. یعنی گناه مریضی است و
دوای گناه، استغفار است. گاهی دارو می‌خوریم اما اثر نمی‌کند! از کجا
بفهمیم این استغفاری که کردم آن گناه من را پاک کرده؟ فرمود: «ان لا نعود»
یعنی دیگر به آن گناه بازگشت نکنیم. بعضی از گناهان را باید جبران کنیم.
لذا
ما مداحان که این تریبون به دست ماست و یک عده مردم در اختیار ما هستند و
به حرف‌های ما گوش می‌دهند باید توجه کنیم که در ازای این وقتی از عمر مردم
گرفتیم چه چیزی به او دادیم؟ تلف کردن عمر گران‌بهای مردم و ضایع کردن این
فرصت در روز قیامت حتما مورد بازخواست قرار می‌گیرد. اگر اثرگذاری درست
نداشته باشیم و عمر مردم را ضایع کنیم روز قیامت باید جواب‌گو باشیم.
ادب بزرگان دین در مورد ادب نوکری آستان اهل بیت چگونه بوده است؟
من
به دو مورد اشاره می‌کنم اگرچه از این موارد بسیار قابل ذکر است. از آقای
صالح خوانساری نقل شده که می‌گوید به دیدن علامه امینی رفته بودیم، ایشان
در بستر بیماری بود و خوابیده بودند و حالشان مساعد نبود. با خود گفتم حالا
که به خدمت آقای امینی آمده‌ایم، سؤالی که در ذهنم بود، از ایشان بپرسم.
گفتم آقا سؤالی دارم، آقا فرمودند سؤالتان چیست؟ گفتم درباره بی‌بی فاطمه
زهرا سلام الله علیهاست، گفتند نه! صبر کن! بعد فرمود مرا بلند کنید، حتی
خانم‌ها از پشت پرده گفتند نگذارید آقا بلند شود، ایشان حالشان خوب نیست.
گفت بلندشان کردیم، ایشان مؤدب نشست و پاهایش را جمع کرد نشست و گفت حالا
نام فاطمه زهرا(س) را ببر.
این همه نویسنده‌ی کتاب داریم چرا بعضی‌ها می‌مانند؟ این از ادب ایشان است.
روضه‌خوان
آیت الله العظمی آقای گلپایگانی رحمت الله علیه نقل می‌کرد که من می‌رفتم
منزل آقا برای ایشان روضه می‌خواندم، یک وقت به من گفتند که آقا بیمارستان
بستری است و گفتند فلانی بیاید و یک حدیث کساء برای من بخواند. گفت رفتیم
دیدیم آقا روی تخت خوابیده، به ایشان گفتند فلانی آمده می‌خواهد برای شما
حدیث کساء بخواند، آقا گفتند مرا بلند کنید و عمامه‌ام را بیاورید و سرم
بگذارید، عبا روی دوشم بیندازید. پاهایش را جمع کرد و مؤدب نشست و گفت حالا
بخوان.
بعضی اوقات اسم ائمه را به شکلی می‌برند که مناسب شان اهل
بیت نیست. باید به الفاظی که نسبت به اهل بیت به کار می‌بریم توجه داشته
باشیم. من تنها دو مورد از ادب مراجع و علما را ذکر نمودم، در مورد آقای
بروجردی رحمت‌الله‌علیه در مورد حضرت امام(ره) و همه بزرگان و مراجع از این
دست نکات به وفور دیده می‌شود.
بعضی‌ها عزاداری‌های
وهن‌آلودی که متاسفانه در عصر حاضر رواج یافته‌است مثل بحث قمه زنی را به
موضوع مواسات گره می‌زنند و از آن تعبیر به مواسات می‌کنند. لطفا بفرمایید
اصلا مواسات به چه معنی است و آیا بحث قمه زنی به مواسات اطلاق پیدا می‌کند
یا نه؟
مواسات در لغت یعنی کمک کردن. اما در مورد قمه زنی
باید شرایط زمانی و مکانی را در نظر بگیریم. هر کاری که در جامعه برای
شیعه باعث وهن شود نباید انجام شود. توجه داشته باشیم که ممکن است بعضی
کارها حرام نباشد، اما هر کار حلالی را در هر جایی نباید انجام داد.
ما
باید احکام مداحی را یاد بگیریم همه چیز احکام دارد مداحی هم احکام دارد،
گاهی شرایط زمانی و مکانی به شکلی است که من نباید لخت بشوم، نباید قمه
بزنم. الان دشمن از بعضی کارهای ما سواستفاده می‌کند. من در کشور بحرین
منبر می‌رفتم، آنجا وقتی دسته‌های قمه‌زنی هزارنفره بیرون می‌آید، خیلی
وحشناک است و انسان جرأت نمی‌کند حتی نگاه کند. همان وقت در تلویزیون یک
مستند نشان می‌دادند که پرنده‌ای می‌آید و برای بچه‌اش لانه می‌سازد و در
دهان بچه‌اش آب و غذا قرار می‌دهد، یک دفعه دوربین فردی را نشان می‌داد که
برای بچه نوزاد یا خردسالش قمه می‌زند! باید توجه داشت آنچه مورد وهن
می‌شود را نباید انجام دهیم.
به نظر می‌رسد دشمنان تشیع
برنامه مفصلی برای دامن زدن به برخی کارها و انحراف مبانی تشیع و مسائلی
مانند عزاداری دارند، نظر شما در این باب چیست؟
هرچیزی که در جامعه اثرگذار باشد خواه ناخواه دشمن آفت‌هایی
” در مورد قمه زنی باید شرایط زمانی
و مکانی را در نظر بگیریم. هر کاری که در جامعه برای شیعه باعث وهن شود
نباید انجام شود. توجه داشته باشیم که ممکن است بعضی کارها حرام نباشد، اما
هر کار حلالی را در هر جایی نباید انجام داد. "
را به جان آن می‌اندازد. البته اگر خودمان نیز آفت‌هایی را برای
آن درست نکنیم! الان مداحی در جامعه اثرگذار است و این را دشمن هم فهمیده
است.
چندی پیش آیت الله خاتمی از قول دکتر مایل برانت یکی از
معاونان سابق سیا مطلبی را گفتند که بسیار جای تامل داشت. آنها همه
انقلاب‌ها را تحلیل کرده بودند و گفتند بعد از مدتی همه انقلاب‌ها تعدیل
می‌شود اما انقلاب ایران تعدیل نشده است! چند چیز را در این امر تأثیرگذار
عنوان کرده بودند که یکی از آنها همین مجالس اهل بیت است. ۴۰ میلیون دلار
بودجه برای تبلیغات گسترده بر علیه مراجع و حمایت مالی از برخی سخنرانان،
مداحان و برگزارکنندگان مجالس مذهبی که افرادی سودجو و شهرت‌طلب هستند
تعیین کردند که بوسیله آنها مسائل انحرافی به وجود بیاورند و مجالس را از
محتوا بیندازند.
در حال حاضر چه آسیب‌هایی را در جریان فعالیت‌های هیئت‌های مذهبی می‌توان شناسایی کرد؟
یکی
از مسائل آسیب‌های محتوایی در حوزه شعر است. به جای اینکه مناقب و فضائل
اهل‌بیت گفته شود، در بعضی شعرها صحبت از چشم و ابرو و قد و بالای حضرت
اباالفضل(ع) می‌شود: «همه هستیمو مدیون چشاتممی‌دونی. ازهمون روز ازل
مستنگاتم می‌دونی». به جای این نوع شعرها باید فداکاری، اخلاص، معرفت به
امام زمان، صبر، استقامت اهل بیت عنوان شود. مثلا در مورد حضرت عباس(ع)
بصیرت ایشان و مطیع امر امام زمان بودن آن حضرت مطرح شود.
لذا یکی
از آسیب‌هایی که در مداحی با آن مواجه هستیم، ضعف محتوایی شعرهاست. قدیم‌ها
اول مجلس را با یک شعر اخلاقی آغاز می‌کردند و اثرگذار هم بود. حضرت آقا
هم فرمودند با صدایی خوب، با هنر خوب، یک شعر خوب با محتوا بخوانید که
می‌تواند از سخنرانی هم تأثیر بیشتری داشته باشد.
یک مطلب دیگر این
است که گاهی برخی می‌خواهند با خواب مردم را علاقه‌مند به دین کنند، اگر
کسی با خواب جذب شود، با خواب هم می‌رود. مردم مسائلی را که ما می‌گوییم
تحلیل می‌کنند. در مورد بکار بردن برخی الفاظ هم باید این توجه را داشت که
مثلا گفته می‌شود من سگ زینب هستم یا غلاده به گردنشان می‌اندازند، اینها
در جامعه صورت خوبی ندارد. اصلا اهل بیت نیامدند که سگ درست کنند، آمده‌اند
انسان درست کنند، لذا ما آدم بشویم آنها خوشحال می‌شوند.
آسیب دیگر
غلو است. پیغمبر فرمود«إیّاکم و الغلوّ فی الدّین». مسند بن حنبل این حدیث
را از پیغمبر نقل کرده است که ایشان فرمود از غلو بپرهیزید. امام صادق
فرمود «اِحذَرُوا على شَبابِکُمُ الغُلاةَ» جوانانتان را از کسانی که غلو
می‌کنند، بر حذر بدارید. چند وقت پیش سبکی شنیدم که می‌گفت: «قل هو الله
احد یک دروغی بیش نیست/خدا دختری دارد که نامش زینب است». خواندن این شعرها
بی‌انصافی است. واقعا عقیده‌‌ی کسانی که اینها را می‌خوانند این نیست ولی
احساسی شده و می‌گوید. خب دشمن از همین سوء استفاده می‌کند.
در
زمانی که ریگی زنده بود امام جمعه شهر فهرج در کرمان به نام حجت الاسلام
جواد آغیش طاهری را اسیر می‌کنند و به پاکستان منتقل می‌کنند. ایشان
معجزه‌گونه نجات پیدا می‌کند و در مصاحبه‌ای می‌گوید روزی ما را جمع کردند
و ریگی شروع به سخنرانی کرد و گفت به ۳۰ دلیل شیعه مشرک و کافر است. چند
دلیل را گفت و بعد یک مداحی را پخش کرد که می‌گفت: «من حسین پرستم، خدای
من حسین است و...». پس از آن گفت ببینید اینها بزرگان ما را لعنت می‌کنند
-یک جور می‌گفت که همه گریه می‌کردند- بعد یک سخنرانی یا یک مداحی را در
این خصوص پخش کرد. باز گفت شیعیان به ناموس پیغمبر فحش می‌دهند بعد
توهین‌هایی که به عایشه می‌شد را پخش کرد. در آخر گفت پس من فتوا می‌دهم
که شیعه‌ها را بکشید و آنها هم می‌کشتند.
ببینید من اینجا مداحی
می‌کنم و یک حرفی را می‌زنم و او آنجا سر می‌برد. به تعبیر رهبرمان نباید
با یک سری حرف‌ها شمشیر دشمن را تیز کرد.
حاج آقا نکته
اینجاست ما در مبانی دینی‌مان یک چیزی به اسم تولی و تبری داریم چطور این
فرمایش حضرت آقا در مورد وحدت و بحث تبری قابل جمع است؟
من جواب شما را با این روایت می‌دهم و به آن بسنده می‌کنم، در بحار الانوار، ج ۷۲، ص ۴۱۲ حضرت امام صادق علیه
” یکی از آسیب‌هایی که در مداحی با
آن مواجه هستیم، ضعف محتوایی شعرهاست. قدیم‌ها اول مجلس را با یک شعر
اخلاقی آغاز می‌کردند و اثرگذار هم بود. حضرت آقا هم فرمودند با صدایی خوب،
با هنر خوب، یک شعر خوب با محتوا بخوانید که می‌تواند از سخنرانی هم تأثیر
بیشتری داشته باشد. "
السلام به ابن مشکان رسید و فرمود من شنیدم اگر کسی به علی ناسزا
بگوید، تو او را به سختی مجازات می‌کنی؟ ایشان گفت بله هم خودم اینگونه
هستم و هم خانواده من اینگونه است. عین سخن امام این است: «فَلاَ تَفْعَلْ»
این کار را نکن. «فَوَاللَّهِلَرُبَّمَا سَمِعْتُمَنْ شَتَمَعَلِیّاً» من
گاهی می‌شنوم امیرالمؤمنین علی علیه السلام را شماتت می‌کنند، «وَ مَا
بَیْنِی وَ بَیْنَهُ إِلَّا أُسْطُوَانَةٌ» یک ستونی بین من و او –کسی که
از امیرالمومنین(ع) بد می‌گوید- وجود دارد. «فَإِذَا فَرَغْتُ مِنْ
صَلَاتِی» وقتی که من نماز می‌خواندم و نمازم تمام شد، «أَمُرُّ بِهِ
فَأُسَلِّمُ عَلَیْهِ وَ أُصَافِحُه» مثل اینکه اصلا نشنیدم به او سلام
می‌کنم با او مصاحفه می‌کنم.
خب اگر ما پیرو ائمه هستیم باید به
این روایات توجه داشته باشیم. نگاه اهل بیت نگاه پدرانه و یک نگاه امت
محورانه بوده است. ما گاهی خود محوری می‌کنیم و به دلخواه خود عمل می‌کنیم.
باید ببینیم اهل بیت چه گفته‌اند و الان شرایط زمانی و مکانی ما چیست.
آقا
فرمایشی داشتند که تشیعی که صدایش از آمریکا و انگلیس بلند شود به درد
شیعه نمی‌خورد، لطفا در رابطه به این موضوع صحبت کنید، از نظر شما
خطرناک‌ترین مسئله و آفاتی که از این جانب جریان تشیع انگلیسی متوجه شیعه
است و مجالس با آن درگیر هستند، چیست؟
شواهدی وجود دارد که
بیت آقای شیرازی از کجا تأمین می‌شوند و هزینه این کانال‌های تلویزیونی که
این همه خرج دارد، از کجا می‌آید. آنها در مواقع حساسی تفرقه‌افکنی
می‌کنند و مثلا نام هفته وحدت را به هفته برائت تغییر دارند. آن هفته‌ای که
باید دلهای جهان اسلام به هم نزدیک شود به مقدسات اهل سنت توهین می‌کنند.
بکار بردن الفاظ بی ادبانه و ایجاد تفرقه از هیچ کسی پذیرفته نیست. حال
می‌خواهد یک عمامه به سر این تفرقه را ایجاد کند یا یک مداح. به نظر من این
مهمترین خطری است که از جانب این جریان متوجه ماست.
کمی در
مورد در هم تنیدگی هیئت و انقلاب اسلامی صحبت کنیم. امام خمینی(ره) موتور
محرک انقلاب اسلامی را قیام ۱۵ خرداد می‌دانستند که هیئت‌ها در آن بسیار
تاثیرگذار بودند. الان هم یک مسئله‌ای مطرح هست به اسم هیئت تراز انقلاب
اسلامی، ضمن توضیح در مورد این موضوع، بفرمایید هیئت‌ها قرار هست چه
مسئله‌ای از انقلاب اسلامی را حل کنند؟
آن زمان رسانه‌ی ما
همین هیئت‌ها بودند. اگر اعلامیه‌ای پخش می‌شد اگر حرفی از امام بود در
این هیئت ها به مردم منتقل می‌شد و هیئت‌ها تأثیرات بیشتری هم داشتند. اوج
اتفاقات انقلاب هم در عاشورا و تاسوعا رخ می‌داد. الان هم به همین صورت
است. چون مردم اگر پای منبر یک واعظ یا مداح می‌نشینند، او را قبول دارند و
به حرف‌های او گوش می‌دهند. پس هیئت‌ها خیلی می‌توانند تأثیرگذار باشند.
اما من عقیده دارم که هیئت‌ها نباید سیاست‌زده شوند. به این معنا که ما
طرفداری از یک حزب و یک گروه نکنیم و وابسته به یک جناح نباشیم. ما هیئتی
هستیم و گوش به فرمان ولی فقیه هستیم. ما باید بتونیم پیام رهبری انقلاب را
از طریق هیئت‌ها به مردم منتقل کنیم. اگر ایشان بر یک چیزهایی تأیید
می‌کنند، لازم است که ما هم آن حرف‌ها را به گوش مردم برسانیم و آگاهی به
مردم بدهیم و مردم را بیدار کنیم.
با توجه به شرایطی که وجود دارد چه آینده‌ای برای جریان مداحی کشور قابل تصور است و چه باید کرد تا این موضوع کمال بیشتری پیدا کند؟
وقتی
که مداحی آنقدر در جامعه اثرگذار است باید برنامه‌ریزی‌هایی از طرف
مسئولین امر در جهت بهره‌وری بیشتر این موضوع انجام شود. الان برنامه‌هایی
هست که ان‌شالله دانشگاه مداحی درست شود، یعنی باید طوری شود که مداحی‌ها
با محتوا برگزار شود، در نهایت اثرگذاری آنها هم خواه ناخواه بیشتر خواهد
شد.
آنچه اجمالا می‌خواهم بگویم این است که آینده جریان مداحی خوب
است و ان شالله خود مداحان را هم در حال رشد علمی هستند. الان مداحان
دانشگاهی داریم که در سطح دانشگاه تحصیل یا تدریس می‌کنند و مداحی هم
می‌کنند. سابقا اگر اسم مداح می‌‌آمد شاید در نظر مردم یک کسی قابل تصور
بود که کم سواد است! اما الان جریان مداحی در حال رشد است. لذا باید
برنامه‌ریزی‌های بیشتری شود چون در آینده باید دیدمان را از یک روضه‌ی
خانگی و هیئت‌های محلی وسیع‌تر کنیم. الان می‌بینیم که سطح مداحی‌ها جهانی
شده و در یک افق بیشتری دارد عمل می‌شود. ان شالله که خدا کمک کند.
منبع:بسیج مداحان