ماه رمضان خصوصیات بسیاری دارد ماه عبادت و صیانت و روزه است بدین جهت بهترین زمان برای خودسازی و تکامل نفس می باشد، چون بسیاری از بزرگان روزه را راهی در جهت کنترل تمایلات نفسانی دانسته اند.
عقیق:در برخی روایات نیز روزه تنها خودداری از خوردن و آشامیدن نیست بلکه در ماه رمضان تمام اعضا و جوارح باید روزه باشند خاصه چشم انسان چون چشم آنچه را که می بیند سالیان سال در ذهن و دل نگه می دارد؛ چنانچه امیرمومنان علی(ع) می فرمایند: «القلب مصحف البصر»؛ (۱) قلب بایگانی چشم است؛ یعنی هر چیزی را که چشم انسان نظاره کند، در قلب و روان او جای گرفته، فکر و ذهن را مشغول می سازد. و سرانجام نگاه و قلب آلوده تباهی و گناه شهوت و خود ارضایی است. پس این مهمانی و این ماه بهترین فرصت برای تمرین و کنترل چشم است. روایات روزه چشم! امام صادق(علیه السلام) فرمود: آنگاه که روزه می گیری باید چشم و گوش و مو و پوست تو هم روزه دار باشند. (۲) چندشرط مهم در اینجا نقل شده است. وقتی روزه می گیرید، گوش شما هم باید روزه بگیرد. اگر کسی روزه گرفت و حرام گوش کرد، فایده هم ندارد. چشم شما هم باید روزه بگیرد و نگاه آلوده به ناموس دیگری نداشته باشی. موی تو هم باید روزه بگیرد. یعنی مو را باید از نامحرم پوشاند. حجاب باید رعایت بشود و فرمود: پوست شما هم باید روزه باشد. روزهایی که روزه هستی، نباید مثل سایر ایام باشد و باید روی شما تاثیر بگذارد. حضرت زهرا(علیها السلام) فرمود: روزه داری که زبان و گوش و چشم و جوارح خود را حفظ نکرده، روزه اش به چه کارش خواهد آمد.(۳) ابو بصیر از امام صادق(علیه السّلام) روایت كرده است كه فرمود: روزه دار كسى نیست كه تنها از خوردنى و نوشیدنى امساک كند، زیرا حضرت مریم سلام الله علیها گفت:«من براى خداى رحمان روزه اى نذر كرده ام» یعنى سكوتى را، پس زبان هاتان را نگاه دارید، و چشم هاتان را فرو پوشید، و حسد به یک دیگر مبرید، و با هم نزاع مكنید، زیرا حسد چنان ایمان را می خورد كه آتش هیزم را.(۴) امام ابوجعفر(علیه السلام) به جابر فرمود: ای جابر، کسی که ماه رمضان بر او وارد شود، پس روزش را روزه بدارد، و بخشی از شبش را با تلاوت قرآن و دعاء بپا دارد، و عضو تناسل و زبان خود را از (حرام) حفظ کند، و چشمش را از نامحرم و مناظر زشت، فرو پوشد، و آزارش را از مردم باز دارد، به مانند روزی که از مادر متولد شده است از گناهان بیرون می آید. جابر گفت: گفتم :فدایت شوم، این چه حدیث خوب و دلپذیری است! امام فرمود: این چه شرط دشواری است.(۵) عاقبت شوم چشم چرانی در دنیا چشم چرانی علاوه بر عواقب اخروی موجب می شود نگاه آدم های هرزه به دنبال ناموس انسان باشد. چنانچه امام صادق(علیه السلام) فرمودند: «عفُّوا عَن نساء الناس تَعِفَّ نُساءَکم؛(۶) در مورد زنان مردم عفت بورزید تا دیگران نیز در مورد زنان شما عفت بورزند و زنان شما از تعرض نامحرمان در امان بمانند». رابطه روزه و کنترل چشم و گناه نکردن امام على(علیه السلام):وَ عَنْ ذلِکَ ما حَرَسَ اللّه عِبادَهُ الْمُومِنینَ بِالصَّلَوات وَ الزَّکَواتِ وَ مُجاهَدَةِ الصِّیامِ فِى الاَیّامِ الْمَفْروضاتِ تَسْکینا لاَطْرافِهِمْ وَ تَخْشیعا لاَبْصارِهِمْ وَتَذْلیلاً لِنُفُوسِهِمْ وَ تَخْفیضا (تَخْضیعا) لِقُلُوبِهِمْ(۷)؛خداوند، بندگان مومن خود را به وسیله نمازها و زکاتها و جدّیت در روزه دارى روزهاى واجب حفظ مى کند، تا اعضا و جوارح شان آرام، دیدگانشان خاشع، جانهایشان فروتن و دلهایشان خاشع گردد. اگر کسی روزه گرفت و حرام گوش کرد، فایده هم ندارد. چشم شما هم باید روزه بگیرد و نگاه آلوده به ناموس دیگری نداشته باشی. موی تو هم باید روزه بگیرد. یعنی مو را باید از نامحرم پوشاند. حجاب باید رعایت بشود و فرمود: پوست شما هم باید روزه باشد. روزهایی که روزه هستی، نباید مثل سایر ایام باشد و باید روی شما تاثیر بگذارد. پس یکی از آثار روزه خاشع شدن دیدگان است. همانطور که در برخی از آیات قرآن نیز روزه را راهی در جهت افزایش تقوا خوانده است: "یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ كُتِبَ عَلَیْكُمُ الصِّیَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ"(۸) ؛ اى كسانى كه ایمان آورده اید! روزه بر شما مقرر شد، همان گونه كه بر كسانى كه پیش از شما بودند مقرر شده بود؛ تا شاید شما خود نگهدار باشید. در این آیه به طور خاص «روزه» را معرفی می‌کند با این‌که روزه یکی از عبادات است معلوم می‌شود که نقش روزه در افزایش تقوا بسیار مهم است. رسول خدا(صلی الله علیه و آله) فرمود: روزه آرزوهای نامشروع نفس را که منشاء تمام مفاسد است را می میراند، و نیروی شهوت را فرو می نشاند،و آن را کنترل می کند. (۹) روزه باعث کنترل قوه شهوت و اجتناب از گناهان است(۱۰) بنابراین بهتر است در ماه رمضان که توجهات حضرت حق بیشتر معطوف ما انسان هاست، و یکی از بهترین راهکارهای کنترل نگاه (روزه) را در اختیار داریم در کنترل قوای نفسانی خود بکوشیم. پی نوشت ها: ۱ـ نهج البلاغه، کلمات قصار شماره ی ۴۱۷.۲ـ الکافی، ج ۴ ،ص۸۷ ،ح ۱.۳ـ بحارالانوار، ج ۹۳ ،ص۲۹۵.۴ـ من لایحضرالفقیه، ج ۲ ،ص۴۳۷.۵ـ همان، ج۲،ص۴۲۱.۶ـ کافی،ج۵ ، ص۵۵۴ ؛من لایحضرالفقیه ج۴ ، ص۲۱.۷ـ نهج البلاغه، خطبه ۱۹۲.۸ـ سوره بقره، آیه۱۸۳.۹ـ بحارالانوار، ج ۹۳ ،ص۲۵۴.۱۰ـ وسائل الشیعه، ج ۷ ،ص ۳۰۰. منبع:افکار 211008