دکتر فرخ رامش داروساز در پاسخ به این سئوال که آیا روزه‌داری بر روند بیماری تاثیر گذار است یا خیر؟، اظهار کرد: چنانچه با صلاحدید پزشک، با ارائه توصیه¬ های مورد نیاز، امکان روزه داری برای آن بیمار فراهم باشد، چیدمان جدید دارویی به ویژه در مورد بیمارانی که روزانه بیش از یک قلم دارو مصرف می کنند، ضروری است.
عقیق:افرادی هستند که می‌بایست تا پایان عمرشان دارو مصرف کنند ولی با فرا رسیدن
ماه مبارک رمضان، روزه‌دار می شوند. پزشکان برای این قبیل افراد و
بیماران، توصیه‌هایی دارند.
دکتر فرخ رامش داروساز در پاسخ به این
سئوال که آیا روزه‌داری بر روند بیماری تاثیر گذار است یا خیر؟، اظهار کرد:
چنانچه با صلاحدید پزشک، با ارائه توصیه¬ های مورد نیاز، امکان روزه داری
برای آن بیمار فراهم باشد، چیدمان جدید دارویی به ویژه در مورد بیمارانی که
روزانه بیش از یک قلم دارو مصرف می کنند، ضروری است.
وی در پاسخ به
این سوال که آیا با توجه به مصرف دو یا حتی سه وعده غذایی در روزهای ماه
مبارک رمضان، تداخل میان دارو و غذا رخ خواهد داد؟، گفت: در زمینه تداخل
دارو با غذا باید عرض شود که جذب برخی داروها همزمان با مصرف غذا تغییر
نکرده و یا در برخی موارد حتی افزایش نیز پیدا می کند. اما بسیاری از
داروها نیز در صورت مصرف همزمان با غذا دچار کاهش جذب می شود.
این
داروساز تصریح کرد: در مورد داروهایی که جذب آنها به میزان قابل توجهی تحت
تاثیر غذا قرار می گیرد، دارو باید یک ساعت قبل از غذا یا ۲ تا ۳ ساعت پس
از مصرف غذا، استفاده شود (بهتر است در خانم ها به دلیل احتمال کاهش سرعت
تخلیه معده، دارو ۳ ساعت بعد از غذا مصرف شود. همچنین از مصرف غذاهای دیر
هضم در وعده افطار پرهیز شود.
رامش افزود: برای نمونه از میان
استاتین‌ها بهتر است برخی را همچون لووستاتین همراه وعده غذایی شب استفاده
کرد و برخی همچون سیموستاتین را بهتر است، به دلیل کاهش جذب دارو با غذا،
با معده خالی مصرف کرد.
وی اظهارکرد: بسیاری از آنتی بیوتیک ها، نه
همه آنها، از جمله کپسول آزیترومایسین، با مصرف غذا دچار کاهش جذب می شود،
همچنین مهارکننده های پمپ پروتون همانند امپرازول، بیس فسفونات¬ها مانند
آلندرونات و غیره به دلیل کاهش آشکار در میزان جذب و اثربخشی، و یا ایجاد
عارضه گوارشی در صورت مصرف همزمان با غذا (بیس فسفوناتها- ریفلاکس) باید
حتماً با معده خالی (مثلاً پیش از صرف وعده غذایی) مورد استفاده قرار گیرد.
رامش
تاکید کرد: قابل ذکر است تداخل داروها با غذا تنها محدود به تداخل در جذب
نیست، بلکه داروهای متعددی وجود دارد که در صورت مصرف روزانه گریب فروت
دچار کاهش متابوسیم با واسطه ایزوآنزایم CYP۴۵۰۳A۴ موجود در دیواره دستگاه
گوارش شده و نیاز به تعدیل دوز یا پایش علائم (عوارض) ناشی از تداخل
احتمالی است.
این داروساز در پاسخ به این سئوال که آیا با توجه به
تغییر زمان مصرف داروها از روز به شب، تغییر زمان مصرف داروهای مورد نظر
بلامانع است؟ افزود: تغییر زمان مصرف برخی داروها از روز به شب نیز می
تواند عارضه هایی را به بیمار تحمیل کند. از جمله این داروها می توان به
برخی مهارکننده های انتخابی باز جذب سروتونین مانند فلوکستین اشاره کرد که
مصرف شبانه آن در برخی از بیماران می تواند عارضه بی خوابی ایجاد کند.
رامش
در ادامه گفت: چنانچه بیمار بیش از یک دوز از این دارو استفاده کند بهتر
است از این نظر بررسی شود و بهترین رژیم مصرف برای وی در نظر گرفته شود.
این
داروساز تصریح کرد: دیورتیک ها از جمله دیگر داروهایی هستند که مصرف شب
هنگام آنها توصیه نمی شود، اما مشکل دیگری که این داروها دارد، احتمال وقوع
دهیدراتاسیون در صورت مصرف آنها هنگام سحر است، بنابراین در صورت لزوم،
بهترین زمان مصرف هنگام افطار است.
رامش در پاسخ به سئوال دیگری با
این عنوان که آیا طولانی بودن مدت زمان روزه داری و کم شدن فاصله زمانی بین
مصرف دوزهای مختلف یک دارو، روند درمان بیمار را دچار اختلال می کند؟ گفت:
با توجه به طولانی بودن روزه داری (حدود ۱۵ ساعت)، کم کردن فاصله بین
دوزهای مختلف یک دارو می تواند مشکل ساز شود. به عنوان مثال می توان به
داروهایی اشاره کرد که روزانه ۳ تا ۴ بار مصرف می شود (همچون آنتی بیوتیک
ها) و بهم زدن نظم مصرف، روند درمان را با مشکل مواجه می کند. در این موارد
در صورت امکان، می توان از داروهای هم خانواده با طول اثر افزون تر
استفاده کرد. به عنوان مثال می توان به جایگزینی اریترومایسین (روزی ۳ تا ۴
بار) با کلاریترومایسین (روزی ۲ بار) به دلیل تشابه فارماکولوژیک بسیار
زیادی که با هم دارد تنها در برخی موارد خاص قابل جایگزینی نیست اشاره کرد.
وی
همچنین در پاسخ به این سئوال که آیا با توجه به اینکه زمان مصرف داروهای
مختلف به هم نزدیک می شود، تداخل دارویی از نوع تداخل در جذب یا دیگر انواع
تداخل دارویی ایجاد می شود؟ افزود: بیمارانی که چندین داروی مختلف استفاده
می کنند، به دلیل طولانی بودن زمان روزه داری ممکن است دو یا چند دارو را
با هم مصرف کنند. مصرف همزمان یا با فاصله کم برخی داروها می تواند مشکل
ساز یا حتی مخاطره آمیز شود، به عنوان مثال می توان به مصرف همزمان یا با
فاصله کمتر از ۴ ساعت آلفا بلوکرهایی مثل ترازوسین با سیلدنافیل یا
تادالافیل اشاره کرد. همچنین می توان به کاهش جذب برخی داروها همچون
سیپروفلوکساسین، لووتیروکسین، مایکوفنولات موفتیل و غیره با ترکیبات حاوی
فروس توجه کرد.
رامش تاکید کرد: باید توجه کرد که اثر بخشی برخی
داروها ممکن است به دلیل تغییرات فیزیولوژیک بدن در ماه رمضان، دچار تغییر
شود. به عنوان مثال سولفونیل اوره هایی مثل گلی بنکلامید - که یکی از عوارض
جانبی اصلی آنها هایپوگلایسی است - ممکن است برخی بیماران دیابتی را با
خطر بیشتری از احتمال وقوع افت قندخون مواجه کند. در چنین مواردی چنانچه
بیمار از دوز یک بار در روز این دارو استفاده می کند، بهتر است قبل از
افطار (تنظیم دوز بر اساس سطوح قندخون روزانه و ریسک بروز هایپوگلایسمی
انجام می شود) استفاده شود.
این داروساز در ادامه اظهار کرد: چنانچه
بیمار به صورت دو بار در روز از این دارو استفاده می کند، دوز صبح، نصف
شده و هنگام سحر استفاده شود و دوز عصر نیز بدون تغییر هنگام افطار مصرف
شود. در این موارد خصوصاً در افراد سالمند تغییر دارو به گلی کلازید می
تواند خطر هایپوگلایسمی را کاهش دهد.
رامش تاکید کرد: در هر صورت
آگاه ساختن بیمار از علائم هایپوگلایسمی و میزان قندخون هشدار دهنده که
بیمار باید روزه خود را بشکند، ضروری است.