در ابتدای این نشست، دكتر آذربایجانی با اشاره به ضرورت بحث انواع دینداری گفت: اگر با انواع دینداری آشنا شویم می‌توانیم دایره دینداری را وسیع‌تر كنیم و نقش آن را در فرهنگ، بهتر بررسی كنیم و برای پایش، ارتقا و تعمیق آن بهتر اقدام كنیم.

وی به تبیین انواع دینداری از سه منظر الهیاتی، فسلفه دین و جامعه‌شناسی دین پرداخت و گفت: جامعه‌شناسی دین مشهورترین بحث در گونه‌های دینداری است.  وی با تأكید بر اینكه در این جلسه، از منظر روان‌شناسی دین به موضوع می‌پردازیم افزود: از این منظر، مباحثی مانند آثار دینداری یا سنجش دینداری مطالعه و تحقیق می‌شود.

آذربایجانی به تاریخچه روان‌شناسی دین در جهان اشاره كرد و به اختصار به سه سنت انگلیسی-آمریكایی، آلمانی و فرانسوی در این علم پرداخت. وی، آراء اندیشمندان برجسته این سنت‌ها در انواع دینداری را توضیح داد و ویژگی‌های آنها را برشمرد.

عضو هیات علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه همچنین دیدگاه اسلام درباره انواع دینداری را با استناد با آیات و روایات و احادیث تبیین كرد و گفت: اسلام بر وجود تنها یك دین كامل و برحق و به صورت خاص تأكید دارد. از منظر قرآن كریم، صراط‌های مستقیم وجود ندارد و ما از قرآن پلورالیزم دینی استنباط نمی‌كنیم.

وی همچنین با اشاره به آیاتی از قرآن كریم كه در آنها تفرقه، فرقه‏ گرایی و انشعاب در دین، مذمت شده است، گفت: قشربندی اجتماعی و قشربندی ناشی از زبان،‌ رنگ پوست، قومیت و‌ ادیان گذشته، در قرآن به رسمیت شناخته شده است .بر این اساس، پلورالیزم دینی در «اصل نجات» در قرآن پذیرفته شده است. وی با تاكید بر اینكه پلورالیزم دینی در اصل حق پذیرفته نیست، افزود: قرآن یك قانون كلی نجات را ارائه كرده است.

استاد حوزه و دانشگاه همچنین به موضوع اختلاف برداشت از دین و اختلاف نظر در این زمینه اشاره كرد و گفت: در قرآن كریم، اختلاف برداشت و اختلاف نظر در چارچوب اصول كلی كه همان اصل ضروریات دین است، قابل قبول دانسته شده است. تفاوت افراد از نظر مراتب دینداری بخش دیگری از سخنان دكتر آذربایجانی بود كه با استناد به آیات و روایات به توضیح و تبیین این تفاوت‌‌ها پرداخت و تاكید كرد از منظر آیات و روایات، مراتب دینداری افراد متفاوت است.

وی با اشاره به حدیثی از امام صادق (ع) تاكید كرد: حق نداریم اگر بعضی رفتارهای فردی را نمی‌پسندیم او را از دین خارج كنیم.

عضو هیات علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه،‌ سرمایه ‏گذاری روی دین فقهی و تاكید بر نگاه مناسكی به دین را از آسیب‌های موجود در جامعه دانست و گفت: متاسفانه از جلوه‌های اخلاقی دین غافل مانده‌ایم و بر بعد عرفانی و اخلاقی اسلام كه بیشترین جاذبه را دارد، سرمایه‌گذاری نكرده‌ایم.

منبع:مهر