آیت‌الله سیدان ادامه داد: مقصود آیه این است که مردم بر اساس قاعده صحیح و آنچه که در خرید و فروش و معاملات مناسب و درست است، عدالت را جاری کنند؛ در پایان آیه نیز تأکید می‌کند که هر چقدر درآمد شما کمتر باشد، بهتر از این است که بدون رعایت حق و عدالت و بی‌حساب و کتاب اموال خود را جمع‌آوری کنید.

«تأویل»؛ یکی از اصول تفسیر قرآن

وی با اشاره به مسئله «تأویل»، از آن به عنوان یکی از اصول تفسیر قرآن یاد کرد و افزود: بسیاری از آیات قرآن دارای تأویل است که در ارتباط با آن تأویل، مصادیق و یا مهمترین مصداق آیه بیان می‌شود، بر این اساس مصداق تأویلی آیه «بَقِیَّةُ اللّهِ خَیْرٌ لَّکُمْ إِن کُنتُم مُّؤْمِنِینَ» نیز وجود امام عصر(عج) است.

این استاد حوزه علمیه خراسان تأکید کرد: تأویل در آیات قرآن از مسائل قطعی است، در حقیقت بسیاری از آیات غیر از معنای ظاهری، دارای تأویل هستند که مراد حضرت حق در آن تأویلات بیان می‌شود؛ به عنوان نمونه آیه ابتدایی سوره شمس تأویلی مخالف با آنچه معنای ظاهری آن است، دارد.

وی اضافه کرد: تاویل آیه «وَالشَّمْسِ وَضُحَاهَا؛ سوگند به خورشید و تابندگیش»(شمس/ 1) برخلاف آنچه در معنا آمده وجود مبارک پیامبر(ص) است که از «شمس» به عنوان خورشید یاد می‌شود و «ضحاها» به معنای تابندگی انوار خورشید هم اشاره به شخصیت حضرت علی(ع) دارد، این درحالی است که کلمه شمس چنین معنایی را نمی‌دهد اما از ظاهر این آیه نمی‌توان مراد پروردگار را دست یافت لذا باید توجه داشت که تنها معصوم قادر به تأویل آیات قرآن است و در تأویل آیات قرآن کلام معصوم(ع) لازم است.

برخی از تأویل‌ها؛ ضد اصول قطعی قرآن

آیت‌الله سیدان در ادامه سخنان خود با اشاره به تأویل‌های دیگری که از غیرمعصوم ارائه می‌شود، ‌عنوان کرد: برخی از تأویل‌ها ضد اصول قطعی قرآن است؛ به عنوان نمونه ابن عربی در تأویلات خود کلمه «عذاب» را از ماده «عذب» به معنای خوشی و راحتی تفسیر کرده که در حقیقت لذت بردن از آتش دوزخ معنی می‌شود.

وی با اشاره به تأویل‌های ابن عربی ابراز کرد: بر اساس تأویل‌ ابن‌عربی زمانی که درهای جهنم بسته می‌شود و کسانی که قرار است الی الابد در دوزخ بمانند، راحتی و خوشی‌شان تأمین خواهد شد؛ این تأویل‌ها باطل است؛ متأسفانه کتاب فسوس ابن‌عربی پر از چنین تأویل‌هایی است.

استاد حوزه علمیه خراسان گفت: به عنوان نمونه ابن عربی در تأویل‌ آیه 25 سوره نوح «مِمَّا خَطِیئَاتِهِمْ أُغْرِقُوا فَأُدْخِلُوا نَارًا ...؛ به سبب گناهانشان غرقه گشتند و [پس از مرگ] در آتشى وارد شدند ...» می‌گوید، قوم نوح(ع) به خاطر گام‌های استواری که برداشتند فانی فی‌الله شده و در دریای معرفت و محبت او غرق شدند؛ در حقیقت وارد شدن قوم نوح(ع) به آتش را به معنای آتش محبت خداوند تأویل می‌کند در حالی که چنین تأویلاتی با قواعد عربی و ادبی مناسبتی ندارد.

وی با اشاره به انواع دیگر از تأویل آیات قرآن اظهار کرد: برخی تأویل‌ها با اصول قرآنی تضادی ندارد اما این تأویل‌ها تنها مراد خداوند از نزول یک آیه نیست با این حال این تأویل برای خود فرد مشکلی به وجود نخواهد آورد اما برای دیگران حجت نیست.

اصل تأویل آیات قرآن از مسائل قطعی است

این عالم و مفسر قرآن با تأکید بر اینکه اصل تأویل آیات قرآن از مسائل قطعی است، ‌بیان کرد: در حدیثی از معصوم سؤال می‌شود که آیا می‌توان امام عصر(عج) را امیرالمومنین خطاب کرد؛ ایشان می‌فرمایند لقب امیرالمومنین اختصاص به حضرت علی(ع) دارد و آنچه که امام زمان(عج) با آن خطاب خواهد شد اصطلاح «بقیةالله» است؛ سپس حضرت آیه 86 سوره هود(ع) را قرائت فرمود.

وی در بخش دیگر سخنان خود در خصوص معنای بقیةالله اظهار کرد: بقیةالله به معنای آن چیزی است که از ناحیه خداوند سمت ولایت، حجیت و سرپرستی را دریافت کرده که فرد آخر باقی مانده از این شخصیت‌ها امام زمان(عج) است.

غیبت امام زمان(عج)؛ از مهم‌ترین آزمایش‌های الهی

آیت‌الله سیدان در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به وظایف منتظران در دوران غیبت اظهار کرد: آنچه که در دوران غیبت حضرت تأکید شده، این است که بدانیم در این دوران ما در آزمایش مهمی قرار گرفته‌ایم و در حقیقت این غیبت از مهم‌ترین آزمایش‌های الهی به شمار می‌رود.

وی اضافه کرد: از مسایل اصلی این آزمایش اعتقاد به وجود حضرت است زیرا یکی از سرفصل‌های آزمایش دوران غیبت این است که میزان حفظ دین در این دوران بسیار سخت‌ بوده و افراد با ایمان از افراد دارای لغزش تمیز داده خواهند شد.

استاد حوزه علمیه خراسان با اشاره به حدیثی از امام محمدباقر(ع) در خصوص شخصیت امام زمان(عج) گفت: در حدیثی از امام محمدباقر(ع) که در صفحه 331 از جلد اول کتاب کمال‌الدین آمده، حضرت را با  لقب مخصوص یاد کردند و فرمودند امام زمان(عج) به وسیله رعب و وحشت یاری خواهد شد؛ یعنی خداوند وحشت را در دل دشمنان او می‌افکند و خوف بر قلوب قدرتمندان جهان غالب می‌شود.

وی با بیان اینکه امام زمان(عج) در هنگام ظهور خود در کنار خانه کعبه آیه «بَقِیَّةُ اللّهِ خَیْرٌ لَّکُمْ إِن کُنتُم مُّؤْمِنِینَ» را قرائت خواهند کرد، ابراز کرد: این اتفاق بر اساس احادیث پس از غیبتی طولانی محقق خواهد شد، این غیبت برای این است که آن‌هایی که تن به اطاعت خداوند داده و همتشان پیروی از دستورات اوست، از دیگران جدا شوند.

این عالم و مفسر قرآن در خصوص سایر وظایف منتظران، بر لزوم انس داشتن با امام زمان(عج) تأکید کرد و گفت: سعی کنیم ساعتی از شبانه‌روز را به انس با ایشان اختصاص دهیم که این انس از طریق مداومت بر قرائت زیارات حضرت،‌ عرض ادب در هنگام صبح و شام و… حاصل خواهد شد.

آیت‌الله سیدان افزود: باید سعی کنیم رابطه ما با امام زمان(عج) محفوظ بماند زیرا چنین شخصی طبعا گناه نخواهد کرد و براساس تقوا زندگی می‌کند.

یادآور می‌شود، جلسه تفسیر قرآن کریم، آیت‌الله سیدجعفر سیدان از علمای مشهد شب‌های شنبه در بیت این استاد حوزه برگزار می‌شود.

منبع:حوزه