عقیق:«إِنَّا أَنزَلْنَاهُ قُرْآنًا عَرَبِیًّا لَّعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ؛ ما آن را قرآنى عربى نازل کردیم باشد که بیندیشید»، این عبارت قرآن ترجمه آیه 2 از سوره مبارکه «یوسف» است.
چرا باید قرآن را به عربی خواند؟
این نشان می‌دهد که باید قرآن به عربی خوانده شود. اصرار بر تلاوت قرآن به زبان عربى، دلایل و حکمتهاى گوناگونى دارد؛ ایجاد زبانى مشترک در میان همه پیروان و ایجاد وحدت جهانى یکی از این دلایل است. همچنین درک عمیق یک پیام در قالب زبان خاص خود امکان‌پذیر است و قرآن که دارای مضامین بلندی است، هرگز قابل ترجمه دقیق نیست و می‌توان گفت، همه ترجمه‌ها نارسا هستند. تشویق و ترغیب بر استفاده از همان الفاظى که بر پیامبر اکرم(ص) نازل شده، یکى از شیوههاى حفظ قرآن از تحریف است.
هیچ کتابی در دنیا به اندازه قرآن دارای ترجمه و شرح نیست و تاکنون ترجمه‌های بسیاری از آن به زبان فارسی انجام شده است و همواره این ترجمه‌ها در کنار متن عربی قرآن ارزش و اعتبار می‌یابند، چرا که گفته شد، هیچ یک از این ترجمه‌ها دقیق نیستند و نباید و نمی‌توان گفت، این ترجمه‌ها همان قرآن است؛ چرا که خداوند بر این موضوع که کسی نمی‌تواند مانند آن را بیاورد، تصریح کرده است.
قرآن فارسی به کدام قرآن‌ها گفته می‌شود؟
پس با این شواهد و دلایل محکم، نمی‌توان وجود قرآنی با ترجمه، به ویژه ترجمه فارسی بدون متن عربی آن که نگاه کردن بر آن عبادت به شمار می‌رود، را تصور کرد. از این رو آنچه که طی سال‌های اخیر با عنوان «قرآن فارسی» معمول شده بود، چند سالی است که ممنوع شده؛ چرا که این امر سبب حذف قرآن از متن زندگی مردم می‌شود.
ممنوعیت چاپ قرآن زمانی رسمیت یافت که محمد بابایی، مدیر اجرایی و ارتباطات مرکز طبع و نشر قرآن کریم در گفت‌وگویی به این موضوع تأکید کرد و گفت: ترجمه‌های فارسی که بدون متن عربی قرآن باشند و یا ترجمه‌هایی که بزرگتر از خط عربی قرآن باشند به هیچ‌وجه اجازه چاپ و نشر ندارند.
حال آنکه با وجود این ممنوعیت، سیدمحمد حسینی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی وقت در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا زمانی که تصدی وزارت ارشاد را برعهده داشت، درباره چاپ قرآن‌های فارسی گفت: هیچ مجوزی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مبنی بر انتشار قرآن‌های فارسی بدون متن عربی داده نشده است و تأکید وزارت ارشاد همواره بر چاپ قرآن‌هایی همراه با متن عربی بوده است و در صورت وجود چنین اقدامی برخورد قانونی با توزیع‌کننده آن صورت می‌گیرد.
صحت چاپ قرآن یا سایر کتاب‌ها؛ کدام اولویت دارد؟
آنچه که ممنوع یا ثواب است، محدود به دولت‌ها نیست، در حالی که موضوعی مانند چاپ قرآن به فارسی یا تأکید بر صحت آن و یا دارا بودن مجوز چاپ و نشر و توزیع آن دارای اهمیت ویژه‌ای است؛ چرا که مخاطبانی عام دارد، در حالی که ممکن است یک کتاب معمولی مخاطبان خاصی داشته باشد. هر چند صحت و تأیید محتوای هر دو دارای اهمیت است، اما با چاپ بدون مجوز قرآن، ممکن است قرآن‌هایی دارای اغلاط به چاپ برسد که بی‌توجهی به این موضوع ممکن است عواقب بدتری، نظیر متهم شدن به تحریف قرآن از سوی کشورهای منطقه به ویژه عربستان سعودی دارد که ایران را تحریف کننده قرآن می‌داند. در حالی که چاپ یک کتاب بدون مجوز ممکن است تنها عواقب داخلی و نه منطقه‌ای داشته باشد.
ما نمی‌خواهیم یک موضوع را جایگزین دیگری کنیم و از اهمیت موضوع دوم یعنی کتاب‌هایی غیر از قرآن را کم کنیم، اما اولویت‌هایی می‌تواند در این زمینه مطرح باشد که به نظر می‌رسد قرآن از اولویت بالاتری برخوردار است.
عملکرد ضعیف ارشاد در رسیدگی به تخلفات ناشران قرآنی
آنچه در بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران شاهد بودیم، نشان می‌دهد که این اولویت‌ها به نوعی جابه‌جا شده و سایر کتاب‌ها برتری یافته‌اند. چنانچه برگزاری نمایشگاه کتاب تهران نشان داد که رسیدگی به موضوع قرآن‌های بدون مجوز در نمایشگاه اولویت چندم مسئولان وزارت ارشاد است؛ چرا که با گزارش سطحی و شفاهی یک خبرنگار مبنی بر انتشار بدون مجوز شعرهای شاد یک خواننده به اصطلاح «آن ور آبی»، دستور سریع و البته شفاهی داده می‌شود که آن را جمع‌آوری کنند و ناظران نیز سریع این کتاب را جمع‌آوری کرده و از ادامه توزیع آن جلوگیری کردند، اما نامه کتبی یکی از مسئولان سازمان دارالقرآن الکریم مبنی بر وجود قرآن‌های بدون مجوز و البته دارای اغلاط فراوان چندین روز به طول می‌انجامد تا نتیجه حاصل شود و به گفته مسئولان وزارت ارشاد این خطا محرز شود تا دستور توقف توزیع این قرآن‌ها صادر شود.
حال آنکه خبرنگار خبرگزاری ایکنا علاوه بر قرآن‌های موجود در متن نامه احمد حاجی‌شریف، معاون نظارت بر چاپ و نشر قرآن سازمان دارالقرآن الکریم، قرآن دیگری با عنوان قرآن فارسی را که چندین سال است، همه ناشران بر ممنوعیت آن واقف هستند و البته وزارت ارشاد از آن بی‌خبر، وقتی به مسئولان ارشاد گزارش داده می‌شود، این اطلاع‌رسانی را کافی نمی‌دانند و حتی برایشان اهمیتی ندارد و سؤال هم نمی‌کنند که در کدام راهرو و غرفه چنین تخلفی صورت می‌گیرد و به این بسنده می‌کنند که «در این زمینه گزارشی به دست‌مان نرسیده است».
بیان این نکته لازم است که این قرآن فارسی در یکی از غرفه‌های نمایشگاه کتاب تهران با قیمتی بسیار ارزان فروخته می‌شد. متن فارسی این قرآن با فونتی بزرگتر بوده و بخش اعظم صفحات قرآن را دربرگرفته بود، به نوعی که متن عربی را نمی‌شد به وضوح خواند و از آن بهره برد.
حساسیت اندک مسئولان ارشاد
این نشان می‌دهد که عملکرد وزارت ارشاد در برخورد با متخلفان چاپ و نشر نه تنها در حوزه قرآن، بلکه در حوزه‌های دیگر نیز بسیار ضعیف است. چند وقت پیش بود که رمانی از یک نویسنده روسی بدون مجوز چاپ و توزیع شد و زمانی هم که مسئولان وزارت ارشاد گفتند با توزیع‌کنندگان آن برخورد جدی می‌شود، دست‌فروش‌ها آشکارا آن را در فرهنگی‌ترین خیابان تهران یعنی انقلاب به فروش می‌رساندند و ابایی هم از این کار نداشتند.
در دوره‌های گذشته نمایشگاه کتاب تهران نیز مواردی از چنین عملکرد ضعیف نمود داشته است؛ قرآن‌هایی که بدون مجوز از سوی ناشران سودجو چاپ می‌شدند و در نمایشگاه کتاب تهران به سود خود هم می‌رسیدند و کسی جلودار آنها نبود و هر چه سازمان دارالقرآن نامه و مصاحبه و هشدار می‌داد، این صداها و فریادها راه به جایی نمی‌برد.
البته ذکر این نکته ضروری است که رئیس کمیته رسیدگی به تخلفات ناشران در بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران پس از یک هفته و با پیگیری‌های مکرر خبرگزاری ایکنا و تنها زمانی که سه روز تا پایان نمایشگاه مانده بود، خبر از توقف توزیع این قرآن‌ها را داد.
نامه حاجی‌شریف به رئیس کمیته رسیدگی به تخلفات ناشران + تصویر نامه
توقف توزیع قرآن‌های بدون مجوز در نمایشگاه کتاب
منبع:ایکنا