رسول‌اکرم(ص)
فرمود: اورع الناس من ترک المراء و ان کان محقا - پارساترین مردم کسی است
که از مجادله کردن و بگو مگو دوری گزیند هرچند حق با او باشد. (فرهنگ سخنان
پیامبر اکرم(ص) ص 73 و 247) همه ما در امور زندگی فردی و اجتماعی
پیوسته با دیگران در ارتباط هستیم و با اطرافیان خود پیرامون مسائل گوناگون
به بحث و گفت‌وگو می‌نشینیم. اما غالبا خروجی این‌گونه بحث‌ها به اختلاف و
کدورت و سرانجام به کینه‌ورزی و دشمنی و گاه به دعوا و مشاجره می‌انجامد. از
پیامبر(ص) نقل است که هیچ بنده‌ای بطور کامل حقیقت ایمان را دارا نمی‌شود
مگر آن که دست از مجادله و لجاجت بردارد، گرچه بر حق باشد. (اخلاق شبر ص
227) لذا شایسته است مطابق آموزه‌های دینی از روش‌های ناپسند جدال،
بگومگو، جر و بحث، لجاجت، تحکم، پافشاری و اصرار، محکوم کردن، اعتراف
گرفتن، توهین و دشنام، تحقیر و سرزنش، پرحرفی، مسخره کردن و شکلک درآوردن،
تکرار ادعاها و... جدا خودداری کنیم. برای این منظور بهتر است با اشخاص
نادان، مغرور، متکبر، ناسزاگو و بددهن، بدبین، بدسابقه، شکاک، ستیزه‌جو
و... به گفت‌وگو نپردازیم و تا می‌توانیم از آنان به دور باشیم. پرهیز از مجادله در کلام و سیره بزرگان یکی
از شاگردان شیخ رجبعلی خیاط می‌گوید: روزی در بازار با یکی از مومنان بحث
دینی و علمی داشتم. هرچه اقامه دلیل کردم زیر بار نرفت، قدری عصبانی شدم.
ساعتی بعد خدمت شیخ رسیدم. تا مرا دید نگاهی به من کرد و فرمود: با کسی
تندی کرده‌ای؟ جریان را گفتم، فرمود در این‌گونه موارد عصبانی نشو، بلکه
شیوه ائمه‌اطهار(ع) را پیشه کن. اگر دیدی نمی‌پذیرد سخن را قطع کن. (کیمیای
محبت ص 101) روزی در مدینه شخصی خدمت امام‌حسین(ع) آمد و با غرور و
بی‌ادبی به امام گفت: بیا بنشین تا در مباحث دین با هم مناظره کنیم. حضرت
فرمود: ای مرد من نسبت به دین خودم آگاهی لازم را دارم و هدایت بر من آشکار
است. اگر تو نسبت به دین آگاهی نداری برو و آموزش لازم را ببین. ما را
با جدال و فخرفروشی چه کار؟ شیطان انسان را وسوسه می‌کند و در گوش او زمزمه
می‌کند و به او می‌گوید: برو با دیگران در مباحث دینی جدل کن تا تو را
ناتوان و جاهل ندانند. (فرهنگ سخنان امام‌حسین(ع) ص 123) امام هادی (ع) فرمود: ستیزه و مجادله کردن، دوستی دیرینه را بر هم می‌زند و گره محکم را می‌گشاید. کمترین
چیزی که در بگومگو و مجادله هست، این است که هر یک می‌خواهد بر دیگری چیره
شود و این چیره‌جویی، عامل اصلی بریده شدن پیوند دوستی است. (میزان الحکمه
ج 2 ص 573) امام عسگری(ع) فرمود: مجادله مکن که احترامت از بین می‌رود و شوخی مکن که بر تو گستاخ می‌شوند. امام
صادق(ع) فرمود: هرگز با صاحب حلم و شخص نادان و کم خرد مجادله مکن. زیرا
صاحب حلم، دشمن تو می‌شود و انسان کم خرد تو را اذیت می‌رساند و نیز
فرمودند: مجادله‌ها عیوب آدمی را آشکار می‌سازد. (معراج السعاده ص 460) منبع:کیهان