بر اساس این گزارش، این نظریه پرداز در چکیده نظریه خود بیان می کند: پیامبران سفرای الهی و آسمانی اند. هر سفیری استوارنامه ای دارد که سند سفارت اوست. سند سفارت پیامبران معجزات آنهاست. انسان هایی که در وادی پهناور عرفان سیر و سلوکی دارند، می توانند کارهای خارق العاده از قبیل ترک غذا برای مدتی مدید و انجام کارهای سختی که دیگران از عهده آن برنمی آیند و اخبار از غیب و تصرف در طبیعت انجام دهند.
پیامبران قله نشین عرفان و اسوه عرفان و راهنمای سالکانند. آنها معجزه را به منظور احقاق حق و ابطال باطل انجام می دهند تا انسان ها را به راه راست هدایت کنند. چرا که انسان به رهبری آنها محتاج است و نمی تواند بدون استفاده از تعالیم آنها زندگی اجتماعی خود را سر و سامان بخشد.
معجزه باید به گونه ای باشد که در میان امت کسی نباشد که بتواند مثل آن را بیاورد و نیز باید از جانب خدا یا به فرمان او و خارق عادت باشد. همچنین، اختلاف معجزات به خاطر اختلاف امت ها و تمدن ها و فرهنگ ها و مقتضیات زمان و مکان بوده است. پیامبر بزرگ اسلام (ص) معجزات بسیاری دارد. برخی آنها را افزون از چهار هزار شمرده اند. قرآن معجزه اول آن بزرگوار است که طی آیاتی به آن تحدی شده و ناتوانی خلق به آوردن مانندش نمایان گشته است. تحدی یعنی دعوت به معاوضه و مبارزه. اکنون که در پانزدهمین قرن نزول قرآن به سر می بریم، تا کنون کسی نتوانسته است به تحدی قرآن پاسخ مثبت دهد.
عجیب این است که مواد اولیه ساختار ماندگار قرآن، چیزی غیر از مواد اولیه ساختار گفتار و نوشتار مردمی که قرآن به زبان آنها نازل شده است، نیست. آنها با بیست و هشت حرف، کلمات و با کلمات جملات می ساختد و وحی نبوی و معجزه نخستین محمد (ص) از ساده ترین چیزی تشکیل شده که در اختیار همگان است یعنی حروف و کلمات این معجزه مقطعی نیست بلکه همیشگی و ماندگار و همچون چشمه زلال بر بستر زمان و مکان جریان دارد و هرگز کهنه نمی شود. سایر معجزات (کلا یا بعضا) چنین نیستند. سخن ما درباره این است که آیا پیامبر خدا (ص) معجزه ماندگار دیگری از قرآن دارد یا نه؟
در این نوآوری، پس از تعریف و تبیین اجمالی معجزه به دسته بندی معجزات پیامبر خاتم (ص) در سه گروه پرداخته می شود:
قسم اول قرآن است که معجزه جاوید است و ازلاً و ابداً کسی قادر به آوردن مثل آن نبوده و نیست.
قسم دوم اخلاق آن بزرگوار (ص) است که به عنوان معجزه دوم آن حضرت (ص) مطرح شده و او مفتخر است که برای تتمیم مکارم اخلاق مبعوث شده است. قرآن و اخلاق دو عامل مهم پیشرفت دین و نفوذ معنوی اوست.
قسم سوم معجزات مقطعی است که تعداد آنها کم نیست ولی امثال آنها هم به دست انبیاء سلف و هم به دست امامان خلف انجام شده است. اینها نیز در پیشرفت دین خدا نقش داشته اند ولی نه به اندازه قسم نخست.
مدعای این نوشتار این است که اخلاق نبوی هم معجزه است و هم مرتبه آن متوسط میان قرآن و سایر معجزات است و به همین جهت معجزه دوم نامیده شده است. برای اثبات مدعای مزبور به آیات و روایات و تاریخ استناد شده است.
منبع:شبستان