عقیق: شهر كوفه نخستين شهر اسلامي است كه در سال 17 هـ . ق. به دستور خليفه دوم و به دست سعد ابن ابي وقاص سردار فاتح عراق و ايران در بخش مياني عراق ساخته شد. اين شهر در آن روزگار از موقعيت سوق الجيشي مهمي برخوردار بود و از سويي با صحرا و حجاز اتصال داشت و نيز شاخه اي از رودخانه فرات مرز شمالي شهر را تشكيل داده و همجواري آن باشهر باستاني حيرهو،كشتزارها و نخلستانهاي گسترده كه منابع غذايي ارزشمندي براي مردمان داشت بر موقعيت شهر مي افزود. براساس اين گزارش، هماينك روزانه دو هزار زائر از ايران اسلامي جهت زيارت عتبه مقدسه به شهر عراق سفر ميكنند. اين گزارش حاكي است، براساس هماهنگيهاي صورت گرفته از سوي بعثه مقام معظم رهبري و سازمان حج و زيارت در كشور عراق، روزانه تمامي زائران اعزامي به اين كشور در برنامه زيارت دورهاي بعثه شركت و از منطقه شهر اسلامي كوفه بازديد مي كنند همچنين در مراكز عبادي اين شهر به راز و نياز و عبادت با معبود خود ميپردازند. همچنين زائران افزون بر راز و نياز در اماكن مقدسه در اين شهر از ساير اماكن مذهبي و تاريخي اين شهر ديدن ميكنند. كوفه براي نخستين بار در سال 36 هـ . قـ . پايتخت دولت اسلامي گرديد و اين هنگامي بود كه اميرالمؤمنين علي(عليه السلام) براي جنگ جمل، مدينه منوره را به قصد عراق ترك كرد. بعدها بتدريج بر اهميت شهر افزوده شد و يكي از مراكز مهم علمي و سياسي جهان اسلام گرديد و جمعيت آن را كه بيشتر ايرانيان تشكيل مي دادند، افزون بر يك ميليون نفر دانسته اند. امروزه شهر كوفه موقعيّت پيشين خود را از دست داده و به عنوان يك بخش از توابع شهر نجف شمرده مي شود و فاصله دو شهر هشت كيلومتر است كه تقريباً به يكديگر متصل مي باشند. اين شهر به علت موقعيت جغرافيايي اش، از آب و هواي ملايم و خنك تر از نجف بر خوردار است. جايگاههاي زيارتي كوفه: 1 ـ مسجد جامع كوفه: يكي از چهار مسجد مهم و مقدس جهان اسلام (پس از مساجد مكه، مدينه و بصره) است. اين مسجد نخستين ساختمان شهر جديد التاسيس كوفه در سال 17 ه.بود. مسجدي است مربع به طول 110 متر و عرض 116 متر، صحني وسيع و بدون سقف و ديواري عظيم و مرتفع دارد، همانند برج و باروهاي شهرهاي كهن،كه در دوران عضد الدوله ديلمي ساخته شده است.اين مسجد گنجايش چهل هزار نفر را دارد. جايگاههاي مقدس درون مسجد كوفه: ستونها و محرابهاي هفتگانه،اين محرابها،محل نمازگزاردن برخي از معصومان و پيامبران عليهم السلام ميباشد. دكة القضاء، سكويي است كه بنا بر روايات،جايگاه قضاوت حضرت امير المؤمنين بوده است و در شمال شرقي مسجد قرار دارد. بيت الطشت، در مجاورت دكة القضاء است و جايگاهي است كه در آن يكي از معجزات حضرت علي عليه السلام به وقوع پيوست كه تفصيل آن در«مفاتيح الجنان»آمده است. محراب امير المؤمنين، كه محل شهادت آن حضرت نيزميباشد. اين محراب در ميانه ديوار جنوبي مسجد قرار دارد و در سمت راست آن جايگاه شبستان بزرگ ديگري است كه بنا بر برخي روايات،آنجا محراب و محل شهادت علي عليه السلام است. محل به گل نشستن كشتي نوح، كه فضاي گودي است در ميانه مسجد.بنا بر روايات،كشتي حضرت نوح عليه السلام پس از مدتها سرگرداني،در اين نقطه به خشكي رسيده است. باب الثعبان (يا دروازه اژدها) ،يكي از دروازههاي نخستين و كهن مسجد كوفه است كه در ميانه ديوار شمالي مسجد قرار دارد و در اينجا يكي از معجزات امير المؤمنين علي عليه السلام ظاهر شده است. 2 ـ حرم مسلم بن عقيل: آرامگاه حضرت مسلم، اين شخصيت والا مقام، در بيرون باروي مسجدكوفه ودرسمت جنوب شرقي آن قرار داردكه به وسيله راهرو كوتاهي از مسجد مي توان به درون صحن آن قدم نهاد. حرم حضرت مسلم(عليه السلام)فضاي وسيعي در شرق مسجد كوفه را در بر گرفته و از گنبد طلايي بزرگ و چندين رواق و شبستان و ايوان تشكيل شده است. 3 ـ آرامگاه هاني بن عُروَه: در برابر حرم حضرت مسلم و در سمت شمالي صحن او قرار دارد. وي از شيعيان با وفا و ميزبان و همرزم مسلم بن عقيل در كوفه بود و به همراه او به شهادت رسيد. 4 ـ آرامگاه مختار بن ابي عُبَيده ثَقَفي: وي سرداري است كه پس از واقعه كربلا به قيام پرادخت و انتقام خون آن شهداي بزرگوار را از قاتلان آنان ستاند و آنان را به جزاي اعمالشان در اين دنيا رسانيد. قبر او در گوشه شبستاني در حرم حضرت مسلم، از سمت جنوب قرار دارد. 5 ـ خانه منسوب به اميرالمؤمنين(عليه السلام): اين خانه در اصل منزل مسكوني اُمّ هاني، خواهر علي(عليه السلام) بوده كه حضرت پس از انتقال به كوفه آن را منزل خود قرارداد. اين خانه در بيرون مسجد كوفه و در زاويه جنوب غربي آن قرار دارد. ساختمان كنوني آن گرچه قديمي نيست ليكن در محلّ همان خانه حضرت ساخته شده است. 6 ـ آرامگاه ميثم تَمّار: وي يكي از ياران با وفا و فداكار اميرالمؤمنين علي(عليه السلام) بود كه بر اثر پايداري در ايمان به آن حضرت به شهادت رسيد، امروزه آرامگاه او در فاصله 300 متري از مسجد كوفه و در آغاز بزرگراه نجف ـ كوفه قرار دارد. 7 ـ قصر دار الاماره; يا مقر والي كوفه: اين ساختمان كهن ترين ساختمان اسلامي در عراق بشمار مي رود و به دست سعد ابن ابي وقاص در سال 17هـ . . پس از ساختمان مسجد كوفه ساخته شد. دار الاماره ساختماني است مربع شكل به ابعاد 36/110 متر و 24/110 متر كه امروزه تنها پايه ها و برخي ديوارهاي فروريخته آن باقي مانده است. اين قصر يكي از ساختمانهاي عبرت انگيز روزگار است. در آن قصر مسلم به شهادت رسيد و سر مبارك امام حسين(عليه السلام) و شهداي كربلا به نمايش گذاشته شد و سپس سرهاي قاتلان آن بزرگواران از سوي انتقام گيرندگان به نمايش در آمد. آنگاه ظالمان ديگري سرهاي اين انتقام گيرندگان را بريدند و در آن به نمايش گذاشتند; (فاعتبروا يا أولي الأبصار). 8 ـ مسجد سَهْله: يكي از مساجد مبارك شهر كوفه است، و روايات فراواني در فضيلت عبادت در آن مسجد آمده است. اين مسجددرفاصله دوكيلومتري غرب مسجد كوفه واقع است و از صحني وسيع به ابعاد 140 متر و 125 متر با ديواري مرتفع تشكيل گرديده و در آن محرابهاي متعددي قرار دارد كه منسوب به معصومان(عليهم السلام) مي باشد و در ميانه سمت جنوب مسجد جايگاه بزرگي است كه بر روي گنبدي قرار دارد و به «مقام حضرت حجت(عليه السلام)» مشهور است. 9 ـ مسجد صَعْصعة بن صُوحان: صعصعه يكي از ياران با وفاي اميرالمؤمنين(عليه السلام) بود. اين مسجد كه عبادتگاه وي است، در نزديكي مسجد سهله قرار دارد. 10 ـ مسجد زيد بن صعصعه: اين مسجد مبارك نيز در نزديكي مسجد پيشين قرار دارد. 11 ـ مقام يونس(عليه السلام): اين جايگاه كه امروزه شكل و هيئت مسجد دارد، در ميان عامه مردم به غلط به آرامگاه حضرت يونس بن مَتي(عليه السلام) شهرت يافته است. در قسمتي از گنبد خانه آن، محرابي است كه گفته مي شود امير مؤمنان(عليه السلام) در آنجا نماز گزارده است. اين مقام امروزه در كنار رودخانه فرات و در فاصله يك كيلومتري از مسجد كوفه واقع است و بنابر برخي روايات، حضرت يونس در اين جا از شكم نهنگ بيرون انداخته شد. بايد افزود كه آرامگاه حضرت يونس(عليه السلام) در شهر موصل بر بلنداي تپه اي قرار دارد و داراي گنبد و صحن و سرا است. 12 ـ آرامگاه ابراهيم الغمر: او ابراهيم فرزند حسن مُثنّي فرزند امام حسن مجتبي(عليه السلام)است، قبر او در سمت مغرب قبر ميثم تمار در محله اي به نام «حَيّ كِندَه» مي باشد. او جد سادات طباطبايي است. منبع: خبرگزاری حج 211007