امیرالمؤمنین علی علیه السلام در خطبه سوم نهج البلاغه، این خطبه را شقشقه یا شعله آتشی که از درون مبارکش زبانه کشیده توصیف فرموده است و نام این خطبه هم از همین عبارت امام گرفته شده است.
عقیق:دکتر محمد لطفی زاده در وبلاگ "منبر اینترنتی" نوشت: جرج جرداق مسیحی 200 بار نهج البلاغه را خوانده بود. ما که خود را پیرو امیرالمؤمنین علی علیهالسلام میدانیم یک بار هم که شده این کتاب ارزشمند را خواندهایم؟
به این بهانه نگاهی به نهج البلاغه خواهیم داشت و این بار به خطبه شقشقیّه میپردازیم.
سؤال : شقشقیّه به چه معناست و درباره چه موضوعی است؟
پاسخ : شقشقه به صدای خاصی از گلوی شتر میگویند اما در اصطلاح به سوز دل و افشای رنجنامه گفته میشود. از سویی به سخنرانی که با هیجان سخن میگوید و سخنور هم هست ذوشقشقه گفته میشود.
امیرالمؤمنین علی علیه السلام در خطبه سوم نهج البلاغه، این خطبه را شقشقه یا شعله آتشی که از درون مبارکش زبانه کشیده توصیف فرموده است و نام این خطبه هم از همین عبارت امام گرفته شده است.
در این خطبه انتقادات صریح امام علی علیهالسلام از غصب حق وی بیان شده است. ایشان میان جنگ و صبر، در آن مقطع صبر را برگزیده و این کار را هرچند استخوانی در گلو و خاری در چشم توصیف فرمودهاند عقلانی و منطقی دانستهاند.
امام علی علیه السلام ضمن توضیح عدم توجه به دنیا و تشبیه دنیا به آب بینی بزغاله، دلیل پذیرش خلافت را پس از اولی، دومی و سومی، سه نکته عنوان فرمودهاند:
1 - حضور و استقبال مردم (حضرت می‌فرمایند آنچنان مردم به من روی آوردند که حسن و حسین علیهما السلام در ازدحام مردم کوفته شدند و ردا (لباس) من از دو سو پاره شد)
2 – تمام بودن حجت بر من به دلیل حضور یاور
3 - عهدی که خداوند سبحان از آگاهان (دانشمندان) گرفته تا در برابر شکمبارگی ستمگر و گرسنگی مظلوم سکوت نکنند
این خطبه در میانه با نامهای که فردی به امام علی علیه السلام میدهد متوقف میشود و امام پس از فراغت از مطالعه نامه، سخن خود را ادامه نمیدهند و در پاسخ به درخواست ابن عباس مبنی بر ادامه سخن، آن را آتشی از درون توصیف می‌فرمایند که شعلهور بود و حالا فروکش کرده است.
ابن عباس گفت : به خدا قسم بر هیچ سخنی مانند این کلام ناتمام امیرالمؤمنین علی علیهالسلام غصه نخوردم که آن انسان والا درد دلش را با این سخنرانی به پایان نرساند.
اللهم العن اول ظالم ظلم حق محمد و آل محمد و آخر تابع له علی ذلک