عقیق:در راستاي معرفي مفهوم زيارت در اديان ديگر جهت مقايسه و درك عظمت مفهوم زيارت و عبادت در اسلام و تشيع در اين بخش به معرفي زيارت در آيين بودا مي پردازيم.عبادت در آيين بودا شكلهاي متفاوت دارد و شامل پرستش تصاوير بودا و نيز بقاياي جسماني او است. مردم عادي براي عبادت به مكانهاي مقدس ميروند و در آنجا با اهداي نذورات خود و زانو زدن و ذكر گفتن در برابر اشياء مقدس به عبادت ميپردازند. عبادت راهبان با مردم عادي تفاوت دارد. آنها همه اوقات خود را به مراقبه و خواندن اذكار و اوراد ميگذرانند. آنها موظفند كه در روزهاي ويژه روزه بگيرند و مراسم دعاخواني و ذكرگويي را اجرا كنند.با پديد آمدن آيين بودا، گامي نو و برجسته براي دگرگوني باورهاي آغازين و سنتهاي كهن و شعائر معبدي پديد آمد و آيينهاي دروني و معنوي كه بر پرورش اخلاق و بالندگي انديشه استوار بود، جايگزين آنها شد. اما اين آيين رفتهرفته به يك دين معبدي گرايش يافت و پس از گذشت سالها توانست مناسك متنوع و اعمال گوناگون را از سنتهاي محلي و نيز مراكز زيارتي در مكانهاي مختلف به خود جذب كند. در هند پيروان بودا اعمال و شعائر كهن هندويي (نيايش خدايان) را به عنوان جزئي از مراسم آييني خود برگزيدند.در ژاپن بسياري از بوداها و بودي ستوهها با كاميها يكي دانسته شدند. در چين بودي ستوههاي بزرگ همچون منجوشري و اولوكتيشوره در قلههاي مقدس كه زيارتگاههايي عمومي هستند، ساكن شدند. در جنوب شرقي آسيا (برمه و تايلند) استوپهها، رد پاها و اشياء زيارتي براي افراد بسيار قابل احترام هستند و بودا رابطهاي تنگاتنگ با ارواح بومي دارد.بوداييان از همان سدههاي آغازين رفته رفته كنار دهرمه، بودا را نيز به عنوان پناهگاه پذيرفتند و با ستايش بودا، برپا داشتن يادبودهاي معبدي يا همان استوپهها رسم شد. در دوران آشوكا، شماري بسيار استوپه در سراسر هند ساخته شد و به ستايش آنها پرداختند. ستايش استوپه در آغاز تنها براي مردم بود، نه براي رهبانان؛ زيرا از بودا اين دستور بر جاي مانده بود كه رهبانان به ستايش بازمانده او نپردازند. در مهاري پاي نيبانا به روشني آمده است كه بودا در لحظات پاياني زندگي خود به آناندا گفت: راهبان و راهبهها نبايد براي بازماندههاي من به انجام آيين ويزه پردازند. اما پس از مرگ بودا، برپا داشتن استوپهها و ستايش آنها نه تنها ميان مردم كه ميان رهبانان و راهبهها نيز رواج يافت تا جايي كه در كارمايههاي ديني نيز نگهداري و ستايش آرامگاهها و معبدها و پيشكش نذر و هديه دستور شد و اين سنت تا جايي پيش رفت كه در رساله واسو ميترا آمده كه مكتب دهرمه گوپتكه پيشكش دادن براي استوپه را با ثواب و بهره فراوان همراه ميسازد. گذشته از اين، تقديم گل و بخورهاي خوشبو و دعاهاي نوشته و نيايش همراه با موسيقي و رقص نيز رواج يافت و آنچه پيش از اين در خانگاهها بسيار ناروا و ناشايست بود و با زندگي رهباني هيچگونه سازشي نداشت، با ستايش استوپهها و پرستشگاهها روا شد.در آيين بودا، اماكن زيارتي بسيار وجود دارند؛ اما زيارت چهار مكان كه بنا بر گزارشها شخص بودا دستور زيارت آنها را داده است، داراي جايگاهي ويژه هستند. برخي اعمال متداول در اين اماكن شباهتهايي به مناسك حج دارند؛ بودا در واپسين روز زندگي خويش، مكانهايي را كه مربوط به تولد، روشنشدگي، نخستين موعظه، و مرگ او بودند، مكانهايي ارزشمند دانست كه ميبايست راهبان و راهبهها و نيز مردم عادي به زيارت آنها بشتابند؛ زيرا زيارت آنها سبب بيدار گشتن قدرت روحي و معنوي انسانها ميگردد. زيارت اين مكانهاي چهارگانه واجب به شمار نميآيد؛ ولي بيشتر بوداييان متعهد هستند تا در طول عمر خود، دستكم يك بار به زيارت اين مكانها نائل گردند. در بوديسم تبتي، انجام زيارت به نيابت از مردگان نيز جايز شمرده شده است. انسان ميتواند براي مردگان خويش زيارت نيابتي انجام دهد و در اين مكانهاي مقدس، اعمال عبادي را به نيابت از آنها به جاي آورد.اهداف معنوي مانند پاك شدن افكار و كردار و هدفهاي دنيوي مانند طلب فرزند و درخواست شفاي بيمار و موفقيت در كسب و كار از انگيزههايي است كه زائران را به زيارت اين مكانها ترغيب ميكند.منبع:حج211008