عقیق: در ادامه انتشار مفاهیم سورههای پایانی قرآن که توسط حجتالاسلام «حمید محمدی» در برنامه فهم زبان قرآن رادیو قرآن بیان میشود به سوره مبارکه «قارعه» رسیدیم.سوره «قارعه» سورهای است مکی که سیامین سورهای است که بر پیامبر اکرم(ص) نازل شده و در مصحف شریف به عنوان سوره صدویکم آمده است. ترجمهبه نام خدای بخشاینده مهربانکوبنده! (1) چیست کوبنده؟ (2) و چه چیز آگاه کرد تو را که چیست کوبنده؟ (3) روزى که هستند مردم همانند پروانههاى پراکنده شده (4) و هستند کوهها همانند پشم زدهشده (5) پس، امّا کسی که سنگین شود میزانهایش (6) پس او در زندگىِ خوش و رضایت بخشی خواهد بود (7) و امّا کسی که سبک شود میزانهایش (8) پس مادر او (جایگاهش)، هاویه (پرتگاه جهنم) است (9) و چه چیز آگاه کرد تو را که چیست آن پرتگاه؟ (10) آتشى سوزان است (11)شرح واژگان کلیدی حادثهای کوبنده و عظیم در راه است. هنگام تحقق آن حادثه، چه اتفاقاتی در این جهان رخ میدهد و انسان به عنوان موجودی که جهان برای او آفریده شده، دارای دو سرنوشت است.هر یک از این سرنوشتها چگونه برای او رقم میخورد؟شرح آیات«قارعه» به معنای «کوبنده» و یکی از اسامی روز قیامت است. در فضیلت تلاوت این سوره در حدیثی از امام محمد باقر(ع) میخوانیم: «هر کس سوره قارعه را بخواند، خداوند متعال او را از فتنه دجال و ایمان آوردن به او حفظ و او را در قیامت از چرک جهنم دور میکند.» (ثوابالأعمال و عقابالأعمال، ص 125)غرض اصلی سوره قارعه، بیان معیار سعادتمندی انسان در سرای دیگر است. این سوره از دو بخش تشکیل شده است. آیات نخست سوره با یادآوری ویژگی درهم کوبندگی روز قیامت، به این حقیقت مهم اشاره میکند که با وقوع قیامت، همه روابط موجود در نظامهای دنیوی درهم میریزد و همانگونه که نظام طبیعت به هم میخورد و کوهها متلاشی میشود، نظام روابط انسانی هم از بین میرود و در آن روز همه مردم از فقیر و غنی، بر اثر هراس و اضطرابی که از وقوع قیامت به وجود آمده است، مانند پروانههای پراکنده، زمینگیر خواهند شد.آیات بعد اعلام میکنند که با فرا رسیدن روز رستاخیز، نظام دیگری برپا خواهد شد که در آن، ارزش و جایگاه انسانها بر اساس موقعیت اجتماعی و امکانات اقتصادی تعیین نمیشود؛ بلکه معیار ارزشیابی انسانها، اعمال خالص و عقاید درست آنها است. انسانها در روز رستاخیز به دو گروه تقسیم میشوند: گروه اول کسانی هستند که شخصیتی ارزشمند دارند و نامه عملشان سنگین است؛ فرجام چنین افرادی این است که در آخرت از زندگی خوش و پسندیدهای برخوردار خواهند بود.گروه دوم کسانی هستند که شخصیتی بیارزش و پست دارند و نامه عمل آنها از کارهای نیک، تهی است. این افراد به جایگاهی از دوزخ سقوط میکنند که پستترین و پایینترین قسمت آن است.برای آنکه خواننده به سادگی از این عبارت عبور نکند و به شدت عذاب این افراد در دوزخ پی ببرد، آیه بعد میفرماید: تو چه میدانی که آن جایگاه چیست؟ آنجا تنها پرتگاهی نیستکه آدمی در آن فرو میافتد و میمیرد و همه چیز پایان میپذیرد. هرگز! بلکه آن آتشی افروخته و بس سوزان است.نمودار آیات منبع:فارس