با مُردن بدن میمیرد و میپوسد نه روح. از این رو در روایات سفارش شده به دیدار مردگان به ویژه پدر و مادر بروید تا ضمن خوشحالی آنها، حاجات شما را هم برآورده کنند.
عقیق:عالم مردگان از جمله عوالمی است که همواره وقتی با آن مواجه میشویم سؤالات و ابهامات بسیاری برای ما به وجود میآید و هر فردی علاقه دارد بیشتر از این عالَم بداند چراکه مرگ از جمله مباحثی است که هر فردی روزی با آن دست به گریبان خواهد شد. آنچه در ادامه میخوانید بخش نخست از سلسله مباحثی است که به طرح پرسش و پاسخ درباره مرگ و معاد میپردازد و از کتاب «عالم برزخ؛ عالم حیات و زندگی» نوشته حجتالاسلام اسدالله محمدینیا از پژوهشگران حوزه علمیه قم عنوان میشود:
امام صادق(ع) میفرماید: هیچکس مرگ سراغتش نمیآید، مگر این که ابلیس (رئیس کل شیاطین) یکی از شیطانها را مأمور میکند که در لحظه جان دادن انسان را به کفر دعوت کند، و نسبت به دینش شک و تردید ایجاد نماید، تا این که بیدین و کافر از دنیا رود، اما کسی که ایمانش قوی باشد، شیطان قدرت گمراهی او را ندارد. بنابراین هنگامی که بر سر کسانی که نزدیک جان دادن هستند وارد میشوید، شهادتین «أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللَّهِ»را به آنان تلقین و یادآوری نمایید تا آن که فوت کنند.
آیا زیارت قبور باعث خوشحال شدن اموات میشود؟!
داود بن رقی گوید: به امام صادق (ع) عرض کردم:
«یقومُ الرجُلُ على قَبرِ أبیهِ و قَرِیبِهِ و غَیرِ قَرِیبِهِ ، هَل یَنفَعُهُ ذلکَ؟»
مردی میرود به زیارت قبر پدر یا نزدیکان و یا غیر نزدیکان، آیا این کار برای مرده فایدهای دارد؟
بله! این کار (زیارت مردگان) باعث خوشحالی آنان میشود، همانطوری که یکی از شما وقتی برایتان هدیهای میآروند، با آوردن آن هدیه برایتان، خوشحال میشوید، آنان نیز با زیارت شما خوشحال میشوند.
امام کاظم (ع):
از امام کاظم(ع) سوال شد وقتی انسان به زیارت گذشتگان میرود، آیا مؤمن میداند چه کسی به زیارت قبرش رفته است؟
آن حضرت (ع) فرمود:
«قالَ نَعَم و لا یَزال مُستَأنِساً بِهِ مادامَ عِندَ قَبرِهِ فَإِذا قامَ وَانصَرَفَ مِن قَبرِهِ دَخَلَهُ مِن اِنصِرافِهِ عن قبره وحشه»
بله مؤمن میداند چه کسی به زیارتش در قبرستان آمده است، و تا وقتی که انسان بالای سر قبرش هست با انسان انس دارد و خوشحال است، اما هنگامی که زائر برمیگردد وحشت و ناراحتی سراغ او میآید.
امام صادق (ع) فرمود:
«ان المیت لیفرح بالترحم علیه و الاستغفار له کما یفرح الحی بالهدیه»
میت به خاطر طلب رحمت و استغفار برای او خوشحال میشود همانگونه که افراد زنده با هدایا خوشحال میشوند.
آیا اموات میتوانند مشکلات را حل کنند؟!
همانطوری که چندین بار بیان شد، درک و فهم و علم و آگاهی مربوط به روح آدمی است، لذا با مردن آن درک و فهم باقی است چون با مردن بدن میمیرد و میپوسد نه روح. از این رو در روایات سفارش شده به دیدار مردگان به ویژه پدر و مادر بروید تا ضمن خوشحالی آنها، حاجات شما را هم برآورده کنند.
به زیارت قبر مردههایتان بروید، به خاطر آن که آنان با زیارت شما خوشحال میشوند و شما خواستههایتان را بر سر قبر پدر و مادرتان (از خداوند) بخواهید.
آیا اموات تقاضایی از بازماندگان خود دارند؟
رسول خدا (ص) فرمود:
ارواح مؤمنان هر هفته به آسمان دنیا در برابر منازلشان میآیند و تکتک اعضای خانواده را صدا میزنند و میگویند: ای خانوادهام! ای پسرم، پدرم، مادرم و اقوام و بستگانم با دادن یک درهم صدقه یا یک لباس (به نیازمندان) به ما محبت و ترحم کنید. خداوند شما را از لباس بهشتی بپوشاند.
روای گوید: سپس پیامبر اکرم (ص) گریه نمود و ما هم با او گریستیم و رسول خدا (ص) از شدت گریه نتوانست سخن بگوید.
سپس پیامبر اکرم (ص) فرمود:
«یا ویلنا، لو انفقنا ما کان فی ایدینا فی طاعة الله و رضاه ما کنا نحتاج الیکم فیرجعون بحسره و ندامه و ینادون اسرعوا صدقة الاموات»
مرگان میگویند: ای وای بر ما! اگر خودمان در دنیا آنچه داشتیم در راه اطاعت خداوند و رضایتش صرف میکردیم، دیگر در عالم قبر محتاج شما زندهها نبودیم. سپس مردگان با حسرت و پشیمانی برمیگردند و زندگان را صدا میزنند و میگویند:
در دادن صدقه مردگان (و دادن خمس و زکات) عجله کنید و آن را زود بپردازید.
آیا صحت دارد که اموات جواب سلام ما را میدهند؟
حضرت محمد (ص) فرمود:
«ایها الناس زوروهم واتوهم وسلموا علیهم، فو الذی نفسی بیده لا یسلم علیهم مسلم الی یوم القیامه الا ردوا علیه الاسلام»
ای مردم! مردگان را زیارت کنید و به سراغ آنها بروید و بر آنان سلام بفرستید. سوگند به آن خدایی که جانم به دست اوست، مسلمانی تا روز قیامت بر آنها سلام نمیفرستد مگر آن که مردگان جواب سلام را میدهند.