عقیق: امروز دهم ربیع الثانی و برابر با سالروز رحلت حضرت فاطمه معصومه(س) است، این بانوی مکرمه به شوق دیدار برادر ارجمندشان راهی ایران شدند اما در میانه راه دشمنان همچون راهزنی، راه را بر کاروانیان همراه حضرت بستند، به ستیز با همراهان ایشان برخاستند و بسیاری از امامزادگان در این کارزار به شهادت رسیدند.دختر مکرمه حضرت موسی بن جعفر(ع) در این سفر در پی تالمات شدید بیمار شدند و تنها پس از 17روز اقامت در قم، پیش از دیدار برادرشان حضرت علی بن موسی الرضا(ع)، به دیدار حق شتافتند و جهان تشیع را تا قیامت داغدار خود کردند. در فضل و شرافت حضرت فاطمه معصومه(س) روایات و نقلهای بسیار تاریخی وجود دارد که نشان می‌دهد این بانوی بزرگوار، سرآمد زنان و دختران عصر خویش بوده‌اند و توجه به ویژگی‌های شخصیتی ایشان می‌تواند الگوی دختران و زنان نسل امروز باشد. به همین بهانه همزمان با فرارسیدن سالروز وفات حضرت، فرازهای زندگی گهربار ایشان را در گفت‌وگو با دکتر فروغ
نیلچی زاده، مدرس دانشگاه و کارشناس معارف اسلامی‌مورد بررسی و واکاوی قرار داده ایم که در ادامه می‌خوانید.
خانم نیلچی زاده! بفرمایید در مورد حضرت فاطمه معصومه(س)، دختر گرانقدر موسی بن جعفر(ع)، چه ویژگی خاصی می‌توان ذکر کرد؟
- به گواه تاریخ، حضرت فاطمه معصومه(س) یکی از برجسته ترین شخصیتهای دینی و الهی در خاندان موسی بن جعفر(ع) هستند، بانویی که به همه علوم زمان خود عالم بودند و عصمت از زیباترین و پرشکوه ترین وجوه شخصیتی و سیره زندگی این بانوی مکرمه است. چنان که در روایتی نقل است که لقب معصومه(س) را امام هشتم(ع) به خواهر مکرمه خویش عطا کردند و بر همین اساس هم امام هشتم(ع) فرمودند: «هر کسی معصومه را در قم زیارت کند، همانند کسی است که مرا زیارت کرده باشد. بنابراین همین روایت برای اثبات فضایل نیکو و جایگاه برجسته شخصیت حضرت فاطمه معصومه(س) کافی است.
به مقام عصمت حضرت معصومه(س) اشاره کردید، برخی تصور می‌کنند که چنین مقامی‌مخصوص انبیا و ائمه هدی(ع) است، چه نکته‌ای عصمت را در وجود مقدس کریمه اهل بیت(ع) اثبات می‌کند؟
- پرسش خوبی است، زیرا مقام عصمت به معنی مصون بودن از لغزش و گناه است و این مصون بودن هم در عین قدرت داشتن برای خطا کردن تعریف می‌شود، یعنی در عین توانایی بر انجام گناه، به خاطر خدا از گناه و لغزش دوری کردن و ما می‌دانیم مقام عصمت مخصوص انبیا و چهارده معصوم(ع) است، اما چنین مقامی‌در دایره بندگی برای سایر انسانها نیز قابل تصور است، چنان‌که حضرت فـاطمه معصـومه(س) كه خـود پـرورش يــافته مكتب وحی هستند، مصداق عینی برای عصمت و دوری از گناه برشمرده می‌شوند. اما عصمت و خودداری از گناه، دستاورد ارتباط قوی با خدا، عبادت خالصانه و تقوای الهی است که تمامی‌این نکات در روح و ابعاد وجودی حضرت معصومه(س) به خوبی دیده می‌شود. چنان‌که در زیارتنامه حضرت هم این‌چنین آمده: « سلام بر تـو، اى پاكيزه از گناه و ستايـش شده پروردگار.» بنابراین عصمت، شایسته بانوی مکرمه خاندان موسی بن جعفر است، زیرا در آن دوران هیچ دختری به پای شایستگی ایشان نمی‌رسید.
و همین مقام عصمت، حضرت را تا مرتبه شفاعت اوج داده است؟
- بله، خودداری از گناه به خاطر خدای متعال، انسان را تا عرش الرحمن الهی اوج می‌دهد، بنا بر این شفاعت مهمترین هدیه خدای متعال به بنده برگزیده‌اش، حضرت فاطمه معصومه(س)، است تا همچون مادر ارجمندشان حضرت زهرا(س) و اجداد طاهرین خود، شفیع امت جد بزرگوارشان رسول ا...(ص) باشند و ما امروز ایشان را شفیعه محشر می‌خوانیم و اطمینان داریم همان‌طور که در دنیا خواسته مان را رد نکرده‌اند، در آخرت هم ما را در پناه رحمت و محبت خود قرار دهند و حتی امام جعفر صادق(ع) در این زمینه تأکید فرموده‌اند: «با شفاعت معصومه(س)، شیعیان ما وارد بهشت می‌شوند.» این مسأله برای همه ما درس است که لحظات عمر خود را خالی از محبت اهل بیت(ع) نگذرانیم و از نور این ذوات مقدس، راه رستگاری را برای دنیا و آخرت پیدا کنیم.
اما حضرت معصومه(س) به عنوان شخصیتی محدثه شناخته می‌شوند که احادیث بسیاری ازایشان نقل شده، چه نکاتی در این زمینه قابل طرح است؟
- به نکته خوبی اشاره داشتید، زیرا این بانوی مکرمه، علوم زمان خویش را به خوبی می‌شناختند و در فرازهای مختلف زمان، روایات و احادیث معصومین(ع) را به مردم عرضه می‌کردند، تا جایی که حتی در دوران حیات پدر بزرگوارشان، حضرت موسی بن جعفر(ع)، بسیاری از پرسشهای مردم را به سفارش پدرشان و مبتنی بر احادیث و روایات معصومین(ع) پاسخ می‌دادند. پس از هجرت امام رضا(ع) به خراسان نیز، مردم در مدینه به حضرت معصومه(س) رجوع کرده و پرسشها و شبهات خود را در مورد مسایل مختلف و احادیث، به ایشان عرضه می‌کردند. از جمله احادیثی که از سوی حضرت معصومه(س) برای ما به یادگار مانده شامل: حدیث غدیر، حدیث منزلت، حدیث دوستی محمد و آل محمد(ص) و ... است.
با توجه به وجوه برجسته شخصیت حضرت معصومه(س)، دختران و زنان امروز ما چگونه می‌توانند از سیره زندگی ایشان برای یافتن مسیر سعادت، الگو بگیرند؟
- در الگو پذیری دختران و زنان جوان از حضرت معصومه(س) توجه به چند نکته ضروری است، اول اینکه کریمه اهل بیت(ع) پیوسته از امام زمان خويش پیروی می‌کردند تا آنجا که با وجود دلتنگی برای برادرشان امام رضا(ع)، بدون اذن ایشان راهی خراسان نشدند. نکته دیگر اینکه حضرت فاطمه معصومه(س) درعصر حیات خویش به عنوان دختری جوان خود را از محرمات و گناه دور نگه می‌داشتند که باز هم بهترین الگو برای دختران و زنان جوان امروز است. ایشان در نهایت وقار و حفظ حیا، در تمامی‌عرصه‌های سیاسی اجتماعی فعالیت داشتند و حال آنکه با کمال تأسف در جامعه امروز شاهد این هستیم که برخی دختران جوان کشور برای حضور در محافل اجتماعی، به برخی نکات مهم توجه ندارند و آسیب می‌بینند. به اعتقاد من، اگر جایگاه شخصیتی حضرت معصومه(س) در جامعه به خوبی تبیین شود، دختران جوان ما جایگاه و شأن خود را بیشتر درک می‌کنند، زیرا سیره زندگی کریمه اهل بیت(ع) سرشار از درس خودباوری، حیا، حجاب و حضور موفق در محافل اجتماعی است. در چنین شرایطی حضور دختران و زنان جوان در عرصه‌های اجتماعی نه تنها تهدید و آسیب نیست، بلکه فرصتی خواهد بود برای توسعه و نشر پیام دین اسلام که به زنان و دختران بها و شخصیت داد.
تلقی اشتباه برخی از عوام در مورد الگو پذیری از سیره حضرت معصومه(س) و سایر معصومین این است که سیره زندگی آنها در عصر امروز، کاربردی نیست، نظر شما چیست؟
- این تلقی و تصور اشتباهی است که اسلام و سیره معصومین(ع) را منحصر به همان اعصار نخستین و دوران حیات آنها بدانیم و حال آنکه تک تک زوایای سیره زندگی اهل بیت(ع) برای همه ما سرشار از درسهای سعادت در دنیا و آخرت است. اگر در سیره حضرت معصومه(س) عفاف و حجاب دیده می‌شود، می‌بینیم که یک الگو برای زندگی سالم و سازنده است و در عصر حاضر که متأسفانه روابط اجتماعی بی پرده و درگیر اختلاط زن و مرد است، رعایت عفاف و حفظ حیا بی‌گمان تأثیر مثبتی در روند زندگی همه ما بر جای می‌گذارد، چنان‌که امروز شاهدیم در قلب اروپا، زنان و دختران غربی به اسلام گرایش پیدا کرده و محجبه می‌شوند.
این مسأله نشان از کاربردی بودن سیره معصومین(ع) با گذشت هزار واندی سال از صدور اسلام و حیات ظاهری آنهاست. بنابراین همه ما وظیفه داریم در این شرایط که وسایل ارتباط جمعی اعم از اینترنت، تلفن همراه و شبکه‌های اجتماعی مختلف در دسترس قرار دارد، زیبایی‌های دین اسلام و سیره زندگی حضرت معصومه(س) را نشر دهیم تا زنان و دخترانمان در مسیر کمال حرکت کنند.
منبع:قدس
211008