به بهانه سالروز ورود حضرت معصومه(س) به قم/
بیست و سوم ربیع‌الاول روزی است که قم به شرافت حضور فاطمه معصومه(س) منور شد و هنوز از برکت همان نور در جهان درخشان است.
عقیق: بانوی کرامت، رنجیده از بی مهری مردمان و رنجور از بیماری فراقِ برادر وارد قم شد. در روزی که قمی‌ها فراموشش نمی‌کنند. ۲۳ ربیع‌الاول سال ۲۰۱ هجری قمری.
یک سال از فراق برادر گذشته بود. فراقی که خلیفه مکر بر خاندان رسول تحمیل کرده بود. حالا این خواهر بود که می‌خواست به تاسی از زینب کبری سفری را تا کوی برادر آغاز کند. سفری که بی مهری دوران و سختی روزگار نیمه کاره‌اش گذاشت.
بانوی کرامت اطراف ساوه بیمار شد. بیماری که پس از سفر دور و دراز از مدینه، بی‌مهری‌های ددمنشان زمان و حمله عمال خلیفه عباسی به کاروان آن حضرت، امری دور از ذهن نبود. با این حال برخی منابع تاریخی صحبت از خوراندن سم به دختر موسی بن جعفر(ع) را هم به میان آورده‌اند.
حضرت معصومه(س) پس از شدت گرفتن بیماری، از همراهانش سراغ قم را می‌گیرد و دستور حرکت کاروانیان به سمت قم را صادر می‌کند. شهری که قبل از آن هم بسیار مورد توجه اهل بیت(ع) قرار گرفته بود.
داستان عشق به پیامبر(ص) و خاندانش میان ایرانیان از همان ابتدای ظهور اسلام بر سر زبان‌ها بود. سلمان نخستین ایرانی بود كه به پیامبر اسلام و دین مقدس آن ایمان آورد و در این راه آن قدر ابراز محبت و ارادت نسبت به پیامبر(ص) کرد تا مدال افتخار «السلمان منا اهل البیت» را به خود اختصاص داد و گوی سبقت را در محبت به پیامبر و اهل بیتش از همه اعراب ربود.
قم؛ مأوای فاطمیون
در میان ایرانیان اما اهل قم همواره جایگاه خاص نزد این بزرگان داشته‌اند. هر علوی و شیعی مذهبی كه از دست حكام جبار عباسی می‌گریخت امیدش ایران و شهر قم بود و به آنجا پناه می‌برد و سخت مورد حمایت مردم قرار می‌گرفت. در زبان ائمه اطهار(ع) بر شهر قم، آشیانه آل محمد(ص) و مأوای فاطمیون و جایگاه شیعیانشان اطلاق شده است و در روایتی اهل قم انصار و یاوران اهل بیت(ع) خوانده شده‌اند، شهری با این صفات، طبیعی است كه به یكی از پناهگاه‌های عمده علویان تبدیل شود. همین است که بانوی کرامت نیز وقتی خود را در بیابانِ ستم عباسی‌ها تنها دید، عزم قم کرد.
نفحات حیات‌بخش این وجود مقدس از همان روزها تمام کوچه‌ها و خانه‌های قم را معطر کرد اما این بخت خوش برای قمی‌ها ۱۷ روز بیشتر طول نکشید و همان بیماری جان بانوی آب و آینه را گرفت. دختر موسی بن جعفر(ع) پس از غسل و کفن در باغ یکی از دوستداران اهل بیت(ع) به نام موسی بن خزرج که به باغ بلبلان معروف بود، به خاک سپرده شد.
ورود حضرت فاطمه معصومه(س) به شهر قم و دفن پیکر مطهر آن بانوی کبریا در این شهر، آثار و برکات فراوانی را به همراه داشت. تأثیر این واقعه تاریخی را می‌توان با مطالعه زوایای تاریخی این شهر به دست آورد. برکات این بانوی بزرگ در شهر قم آنگاه به اوج خود می‌رسد که بدانیم تأثیر وجود آن حضرت در تحولات تاریخی، فرهنگی، مذهبی، اجتماعی نه تنها در محدوده یک شهر بلکه گاهی در کل کشور بوده و این حضور موجب شده تا قم در بسیاری از تحولات کشور و جهان نقش بزرگی ایفا کند.
توجه سادات و علما به قم
عضو هیئت علمی دانشگاه قم، دو مسئله توجه سادات به شهر قم و مرکزیت علمی این شهر را از برکت حضور حضرت معصومه(س) در آن می‌داند.
حجت‌الاسلام محمدرضا کریمی والا در گفتگوبب با اشاره به برکات حضور حضرت معصومه(س) در قم می‌گوید: ورود ایشان موجب شد، امام زادگان، سادات و علويان بيشترى به اين شهر روى آوردند به گونه ای که در طول تاريخ علما و مشاهير شيعه به اين مكان مقدس توجه خاصی نشان داده، این سرزمین مقدس به عنوان یکی از مراکز فقهی و فرهنگی جهان اسلام و پایگاه مهم تشیع محسوب شد.
زکریا بن آدم، احمد بن اسحاق قمی، محمد بن حسن صفار قمی، على بن حسين بن بابويه قمى، شیخ صدوق، احمد بن ادريس قمى و صدر المتالهين شيرازى از جمله بزرگانی هستند که وی برای اثبات شکل‌گیری یک حرکت علمی بزرگ در قم نام می‌برد.
وی ادامه داد: از بركات مزار مقدس بانوى دو عالم، حضرت معصومه(ع) در شهر قم، رونق گرفتن حوزه علميه است که امروزه مجمع بزرگى از مراجع، آيات عظام و فقيهان و مجتهدان در اين شهر نورانى و ملكوتى ايجاد شده است كه مورد توجه جهانيان است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه قم می‌گوید رونق علمى شهر قم را امام صادق(ع) ده‌ها سال قبل از ورود حضرت معصومه(ع) به شهر قم، پيش بينى كرده و فرموده بود: «زمانى مى‌رسد كه از قم علم و دانش به ديگر شهرها از شرق تا غرب عالم منتشر مى‌شود، تا جايى كه اين شهر اسوه و الگوى شهرهاى ديگر گشته و هيچ كس در روى زمين باقى نمى‌ماند كه از قم به او بهره‌هاى علمى و دينى نرسد تا آنكه زمان ظهور حجت خدا و قائم ما فرا رسد»
اين رشد علمى همچنان رو به بالندگى بود تا در سال ۱۳۱۵ شمسى مرحوم شيخ عبدالكريم حائرى پرچمدار علم و فضيلت از اراك به قم آمده و روحى تازه به كالبد اين كانون فقاهت و معنويت دميد. اقبال آيت الله العظمى بروجردى به قم، فعاليت‌هاى فرهنگى و اجتماعی را در اين شهر تسريع کرده و ورود مراجع و دانشمندان بزرگ شيعى و همراهى آنان با حرکت حوزه علميه در شكوفائى آن نقش به سزايى داشت.
هم اكنون خيل عظيمى از طلاب و دانش پژوهان علوم اسلامى در اين حوزه مقدسه به تحصيل و تدريس اشتغال دارند كه با زعامت مراجع تقليد برنامه‌ريزى‌هاى خاصى براى توسعه و بارور کردن هر چه بيشتر علوم اسلامى و تخصصى کردن آن در حال انجام است كه آينده روشن و بالنده‌ترى را نويد مى‌دهد.
قم؛ پایگاه تشیع
۱۲۰۰ سال است قم به عنوان یکی از مهم‌ترین پایگاه‌های تشیع شناخته شده است. شهری که در طول ادوار مختلف تاریخی و با روی کار آمدن حکومت‌های مختلف هویت خود را حفظ کرده است. امروز با استقرار حوزه‌های علمیه و مراجعه طلاب از سراسر کشور و بیش از ۱۰۰ کشور جهان در این شهر می‌توان گفت قم پرچمدار تشیع در جهان است.
۱۲۰ میلیون شیعه در سراسر جهان و بسیاری آزادی‌خواهان امروز چشم به این شهر و بزرگان، مراجع و نخبگان دینی آن دارند. حضور طلاب خارجی که هر یک سفیرانی برای ترویج هستند، یکی از نقاط قوت شهر قم محسوب می‌شود. جریان‌های مهم فقهی و فلسفی تشیع در جهان امروز از شهر مقدس قم نشئت گرفته و طلابی که در این شهر تربیت می‌شوند توانایی ترویج تفکر شیعه در سراسر جهان را دارند.
همه اینها به برکت ورود بانویی است که بیست و سوم ربیع‌الاول سال ۲۰۱ هجری قمری، هر چند خسته و بیمار اما امیدوار به تداوم راه رسول خدا و برادرش رضا(ع) پا به این شهر گذاشت.
زینب آخوندی
منبع:مهر