تکرار مباهله در عصر امام عسکری(ع)؛
آنگاه به صالح بن وصیف، که در کنارش ایستاده است، چشم می دوزد و با لحن آمرانه ای فرمود: به بزرگ اسقفان و راهبان مسیحی اطلاع بده تا فردا به صحرا بیایند؛ به جارچیان هم بگو مردم را خبر کنند تا شاهد کشف «حقیقت» باشند.
عقیق:سه روز است که مسلمانان به صحرا رفته اند و با ادای نماز، از خدا خواسته اند تا باران رحمتش را نازل سازد؛ اما هنوز باران نیامده است. اگر آنان بر حق بودند، حتماً تا حالا باران آمده بود؛ امروز نوبت ماست تا حقانیت خود را به آنان نشان دهیم. آفتاب سوزان، با سنگدلی تمام بر چهره رنجور شهر می تابد. هوای دلگیر و غیرقابل تحملی، فضای دم کرده شهر را پر کرده است. مردم، مدتهاست صدای چک چک باران را نشنیده اند. همه جا خشک و آفتاب خورده است. رودخانه خشک شهر، سینه عریانش را در امتداد شهر گسترانیده است. انبوه درختچه ها، علفزارها و نیزارهای اطرافش، پژمرده و بیطراوت و از نفس افتاده به نظر میرسند.
از گاو و گوسفندان مردم که نپرس، لاغر و رنجور؛ در اسارت لشکر عطشند. همین طور حیوانات صحرا و مرغان هوا که همه تشنه و افسرده اند. زمین و زمان در چنگ آفتاب است. هیولای مرگ، در آسمان شهر به پرواز آمده است.
انسانها نیز در وضعیت بدتری به سر می برند. آنها برای رهایی از عفریت مرگ و نجات از کابوس خشکسالی، دست به هر کاری زده اند؛ در فرجام تکاپوهای بی حاصل، ناگزیر، روانه دربار میشوند و مشکل خود را با خلیفه در میان میگذارند. خلیفه، بزرگان شهر را فرا می خواند و با آنها به مشورت می پردازد. بعد از ساعتها شور و مشورت، بهترین راه نجات را، «خواندن نماز باران» می یابند...
زن و مرد، پیر و جوان، کوچک و بزرگ، در حالی که روزه دار هستند، به سوی خارج شهر رهسپار میشوند. عشق و امید، در چهره های رنجور و آفتاب زده شان نهفته است. ورد زبانشان ذکر و دعا است. جز نزول باران، خواسته دیگری ندارند. خیلی زود، صف ها بسته میشود. از صف‌های طولانی و پشت سر هم نمازگزاران، صحنه های جالب و به یادماندنی به وجود میآید. همهمه التماس آمیز، فضای بیابان را پر کرده است.
طولی نمی کشد که نماز به پایان می رسد. چشمهای امیدوار به آسمان دوخته میشوند. آفتاب همچنان میتابد و گرمای نفسگیرش زمین و زمان را آتشگون ساخته است. کم کم یأس و ناامیدی بر دل‌ها سایه می افکند. بر اضطراب و افسردگی نمازگزاران افزوده میشود؛ هر یک بی صبرانه، بیابان را ترک میکنند. روز دوم و سوم نیز مراسم نماز، با همان کیفیت و شکوه بیشتر ادامه می یابد؛ ولی ابرهای باران زا، همچنان نایاب و رؤیایی، و تنها در عالم ذهن آنان باقی می ماند و حسرت چند قطره اشکِ آسمان، دلهایشان را به درد می آورد!
«جاثلیق»، بزرگ اسقفان مسیحی، رو به راهبان مسیحی می کند و با لحن غرورآمیزی می گوید:
ـ سه روز است که مسلمانان به صحرا رفته اند و با ادای نماز، از خدا خواسته اند تا باران رحمتش را نازل سازد؛ اما هنوز باران نیامده است. اگر آنان بر حق بودند، حتماً تا حالا باران آمده بود؛ امروز نوبت ماست تا حقانیت خود را به آنان نشان دهیم.
سخنانش که تمام می شود، راه میافتد. راهبان و سایر مسیحیان نیز از دنبالش گام برمی دارند و لحظاتی بعد، ناقوس عبادت به طنین در می آید و آنان طبق شیوه خویش به نماز و عبادت می پردازند و از خداوند، طلب باران میکنند. طولی نمیکشد که ابرهای تیره و باران آور، کران تا کران آسمان را فرامی گیرند و قطره های بارانِ درشت و پُر آب، از دل آسمان گرم و دم کرده «سامرّا» فرو می ریزند.
صحنه عجیبی است! مثل این که معجزه بزرگی رخ داده است. به همین جهت، مسیحیان را شادی و شادابی فرامی گیرد و به پاس این موفقیت بزرگ، به یکدیگر دست می دهند و حقانیت خویش را به رخ مسلمانان می کشند. مسلمانان نیز با دیدن آن همه باران، به تحسین آنان می پردازند و به دین و آیین آنها متمایل می شوند.
راهبان مسیحی برای جلب توجه بیشتر مسلمانان و تسخیر قلبهای آنان، روز بعد نیز مراسم ویژه عبادی خود را در دامن صحرا انجام می دهند. این بار نیز از دل آسمان، شکافی گشوده می شود و سرانجام جویبارهای سرمستی از دامن دشتها و کوهساران جاری شده و از به هم پیوستن آنها، سیلاب های خشمگین و موّاج ایجاد می شود و رودخانه تفتیده شهر را پر آب می سازند.
مسیحیان با آب و تاب، از ایجاد یک معجزه بزرگ سخن می گویند. کرامت آنان، زبان به زبان به گوش خلیفه می رسد. لحظه به لحظه بر عزت و آبرومندی آنان افزوده می شود. تمایل مسلمانان به مسیحیت، خلیفه را به وحشت می اندازد. احساس شرم، از قیافه پریشانش به خوبی قابل تشخیص است. به فکر فرو می رود. طولی نمی کشد که در ذهنش جرقه ای جان می گیرد.
او بعد از چند لحظه تفکر، «صالح بن وصیف» را فرامی خواند و خطاب به او می گوید:
ـ کلید این معما در دست «ابن الرّضا»(1) است؛ هر چه زودتر او را حاضر کن.
ابن الرّضا را از زندان می آورند. خلیفه با دیدن چهره مصمّم و با صفای او، به سخن می آید:
ـ ابامحمد!(2) امت جدت را دریاب که گمراه شدند!
امام علیه السلام آرام و خونسرد، خطاب به وی می فرماید:
ـ از جاثلیق و دیگر راهبان مسیحی بخواهید تا فردا نیز به صحرا بروند!
ـ به صحرا بروند؟! برای چه؟
ـ برای ادای نماز باران.
ـ در این چند روز به اندازه لازم باران آمده است؛ مردم دیگر احتیاجی به باران ندارند!
ـ می خواهم به کمک خدای متعال، شک و شبهه ها را برطرف سازم.
ـ در این صورت، مردم را نیز باید فرابخوانیم.
آنگاه به صالح بن وصیف، که در کنارش ایستاده است، چشم می دوزد و با لحن آمرانه ای می گوید:
ـ به بزرگ اسقفان و راهبان مسیحی اطلاع بده تا فردا به صحرا بیایند؛ به جارچیان هم بگو مردم را خبر کنند تا شاهد کشف «حقیقت» باشند.
ساعتی نمی گذرد که جمعیت زیادی در صحرا جمع می شوند. گویا محشری برپا شده است. در یک سو، جاثلیق و راهبان مسیحی ایستاده اند؛ لباس های بلند و مخصوصی به تن دارند. گردنبندهای صلیبی که روی سینه هایشان آویخته شده است، در مقابل نور خورشید می درخشند. جاثلیق مغرور و گردن برافراشته، قدم می زند. گاهی بعضی از راهبان با خنده و شادمانی، خودشان را به او نزدیک می کنند و درگوشی با او سخن میگویند. جاثلیق نیز با لبخندهای پی درپی و جنباندن سر، سخنان آنان را تأیید می کند.
طرف دیگر بیابان، محل استقرار مسلمانان است. آنان نیز دسته دسته دورهم حلقه زده اند و در انتظار آمدن خلیفه و درباریان، لحظه شماری می کنند. برخی از آنان که شیفته جاه و جلال مسیحیان شده اند، سخنان مأیوس کننده ای بر زبان می آورند. یکی می پرسد:
ـ چرا اینجا جمع شده ایم؛ مگر روزهای قبل، آنها را نیازمودیم؟
دیگری پاسخ می دهد:
ـ چرا، آزموده ایم؛ این بار می خواهیم رسماً مسیحی شویم.
صدای خنده در فضای گسترده صحرا می پیچد. مرد مؤمنی که تاب شنیدن چنین حرف‌هایی را ندارد؛ بیصبرانه رو به جمعیت کرده، می گوید:
ـ اگر صبر کنید، همه چیز روشن می شود؛ این بار «ابن الرّضا» در بین ماست. او از بهترین بازماندگان خاندان رسول خداست. مگر اجداد او در جریان «مباهله»،(3) باعث سرافکندگی مسیحیان نجران نشدند؟!
یکی دیگر از مسلمانان که تا حال سکوت اختیار کرده است، با بی حوصلگی می گوید:
ـ چرا، این را شنیده ایم؛ ولی رسول خدا کجا و ابن الرّضا کجا؟ از دست یک فرد زندانی چه کاری ساخته است؟
خلیفه و درباریانش قدم به صحرا می نهند. ابن الرّضا نیز در بین آنها جلوه می نماید. فروغ نگاه های مردم به جمال زیبا و سیمای نورانی امام می افتد. خلیفه، فرمان می دهد تا جاثلیق و راهبان مسیحی برای طلب باران دست به آسمان بلند کنند و از خداوند بخواهند تا بار دیگر، باران رحمتش را بر آنان نازل کند. طولی نمی کشد که دست های آنان رو به آسمان برافراشته می شوند. همان دم در آسمان پُر حرارت و آفتابی، انبوه ابرهای باران زا ظاهر شده و قطره های درشت باران، مرواریدگونه فرو می ریزند.
همه نگاه ها به ابن الرّضا دوخته شده است. او راهبی را نشان داده، فرمان جست و جوی لابه لای انگشتان او را صادر میکند. خلیفه بیش از دیگران شگفت زده به نظر میرسد. او از خودش می پرسد:
ـ آیا ممکن است چیزی در میان انگشتان آن راهب وجود داشته باشد که به وسیله آن باران ببارد؟!
غلام حضرت به تندی دور آن راهب را می گیرد و در مقابل چشمان مردم، به جست و جوی دستش می پردازد. شیء کوچک و سیاه فامی را از میان انگشتانش بیرون می آورد و به ابن الرّضا تحویل می دهد. گویا آن حضرت، شیء مورد نظر را به خوبی می شناسد. به همین جهت، آن را با احترام خاص در پارچه ای می پیچد و سپس خطاب به آن راهب مسیحی می فرماید:
ـ اینک، طلب باران کن.
راهب بار دیگر دست هایش را به سوی آسمان بلند می کند. این بار نیز چشمها به آسمان دوخته می شوند. ابرها در حال جا به جایی است و خورشید از پشت تراکم ابرهای سرگردان، نمایان می شود.
رنگ از صورت جاثلیق و راهبان مسیحی پریده است. آنها بیش از این، تحمل نگاه های ملامت‌گر و نیشخندهای مردم را ندارند؛ با سرافکندگی به سوی خانه های خود باز می گردند. مردم که حسابی شگفت زده شده اند، به ابن الرّضا چشم می دوزند.
خلیفه در حالی که به آن شیء خیره شده است، می پرسد:
ـ ای پسر رسول خدا! آن چیست؟
ـ این، دندان پیامبری از رسولان الهی است که راهبان مسیحی از قبور آنان برداشته اند؛ استخوان هیچ پیامبری ظاهر نمی گردد، مگر آن که «باران» نازل شود.
خلیفه در حالی که هنوز نگاهش را از آن استخوان برنداشته است، به تحسین او می پردازد و همان لحظه، دستور آزادی آن حضرت را صادر می کند. امام حسن عسکری علیه السلام که فرصت را مناسب مییابد، تقاضا می کند تا یاران زندانیاش را نیز آزاد کنند. خلیفه، لحظه ای به فکر فرو می رود؛ مثل این که چاره ای جز پذیرش سخن آن حضرت را ندارد. (4)
پی نوشتها:
1. امامان جواد، هادی و عسکری علیهم السلام را به احترام انتسابشان به امام رضا علیه السلام، «ابن الرّضا» می گویند.
2. کنیه امام حسن عسکری علیه السلام.
3. ر.ک: آل عمران / 61.
4. مناقب آل ابیطالب، ج 4، ص 425/ اثبات الهداة، شیخ حرّ عاملی، شرح و ترجمه احمد جنتی، ج 6، ص 319 و 320.
سایت ولیعصر (عج)
منبع:روضه