عقیق:ضمن آنکه در شرایط فعلی جامعه، زنان و مردان همواره در کنار هم در حال کار و تلاش هستند، در چنین شرایطی باید دانست که تنها در صورت تربیت درست و اسلامی دختران است که جامعه در امنیت به سر می برد و نابهنجاری های اخلاقی و اجتماعی کاهش می یابد از این رو باید شرایطی را فراهم آورد تا دختران در آن به رشد و بالندگی کامل رسیده و پس از ورود به جامعه از نظر روحی و روانی دچار نقصانی نباشند.

آزادى معین

بسيارى از والدين، دختران خود را محدود و آزادى را براى آنان سلب مى كنند، چنانچه  معصومه حيدرى می نویسد: والدين بعضا در این باره مى گويند: دختران خوب و بد را تشخيص نمى دهند و عقلشان به جايى نمى رسد و اگر آنها را آزاد بگذاريم به فساد مى گرايند. دين مقدس اسلام نيز به آزادى عنايت داشته و در اين باره احادیثى صادر شده است از باب نمونه، حضرت على (عليه السلام) می فرمایند: تو براى ديگران بندگى نكن خدا ترا آزاد آفريده است ، و حضرت امام صادق (عليه السلام) فرموده اند: كسى كه پنج چيز نداشته باشد وجودش چندان فائده اى ندارد. اول دين ، دوم عقل ، سوم ادب ، چهارم آزادى و پنجم خوش اخلاقى .
پيامبر اكرم(ص) نیز بیان داشته اند: كودك تا هفت سالگى فرو مانده است و از هفت سالگى تا چهارده سالگى فرمانبردار، بعد از چهارده سالگى تا هفت سال وزير و مشاور پدر و مادر خواهد بود.
اما آزادى مطلق هم امكان پذير نيست. انسانى كه بين اجتماع زندگى مى كند نمى تواند كاملا آزاد باشد. چون همه افراد حق آزادى و زندگى دارند.  براى آزادى يك فرد نمى توان حقوق ديگران را ناديده گرفت .

خوش اخلاقی

كسى كه خوش اخلاق باشد و با مردم خوشرفتارى كند و با لب خندان سخن بگويد و در مقابل حوادث و مشكلات بردبار باشد، محبوب همه است، دوستانش زيادند، همه دوست دارند با او معاشرت و رفت و آمد كنند، عزيز و محترم است، به ضعف اعصاب و بيماريهاى روانى مبتلا نمى شود، بر مشكلات و دشواري هاى زندگى پيروز مى گردد، از زندگى لذت مى برد و بر معاشرانش خوش مى گذارد.
 از این رو امام صادق(ع) فرموده اند: در زندگانى هیچ چیز گواراتر از خوش اخلاقى نيست ، و پيامبر اكرم(ص) بیان داشته اند: آدم بد اخلاق نفس خودش را در رنج و عذاب دائم قرار مى دهد.
و در جایی دیگر می فرمایند :كامل ترين مردم از لحاظ ايمان ، خوش اخلاق ترين آنها مى باشد و بهترين شما كسى است كه نسبت به خانواده اش احسان كند، و همچنین فرموده اند: اخلاق خوب نصف دين است .
علاوه بر این امام صادق(ع) فرموده اند: نيكوكارى و حسن خلق خانه ها را آباد و عمرها را زياد مى كند.

خودشناسى و هدفدارى

خودشناسى و هدفدارى را بايد والدين به، دختران بياموزند.اميرالمومنين  علی(ع) فرموده اند: كسى كه نفس خويشتن را نشناسد از طريق نجات دور مى گردد و در طريق جهالت و گمراهى واقع مى شود، و نیز بیان داشته اند: كسى كه سعادت اخروى را هدف خويش بداند به بالاترين خوبي ها نائل خواهد شد.
اگر پدر و مادر، خودشناس و هدفدار باشند و به مسئوليت خويش واقف باشند مى توانند انسانهاى خودشناس و هدفدار پرورش دهند.

كمك به صعود و ترقى دختران

بشر بالذات قابليت ترقى دارد، عشق به كمال در نهادش نهفته و براى تكامل آفريده شده است ، هر كس در هر مقام و با هر شرایط و در هر سنى باشد، مى تواند به ترقيات خويش ادامه داده كاملتر گردد، انسان كه براى هر گونه كمالى آماده است نبايد هيچگاه به موجوديت خويش قناعت نموده هدف آفرينش را از دست بدهد، تا زنده است بايد بكوشد تا كامل و كاملتر گردد.
هر انسانى خواهان ترقى است ، ليكن همه موفق نمى گردند و همت بلند و كوشش فراوان لازم دارد، بايد زمينه كار را فراهم ساخت و موانع را برطرف نمود آنگاه كوشيد تا به مقصد رسيد.

برقرارى انس و الفت

انسان را به يك لحاظ زائيده و نشات گرفته از انس می دانند و از نظر اخلاقى و اجتماعى هم ، افرادى كه داراى خصلت انس و الفت هستند و جاذبه و گيرايى اجتماعى دارند، مورد ستايش و درخور تقدير مى باشند.
در فرهنگ اسلامى و به استناد قرآن كريم ، از ويژگيها و نعمتهاى بسيار بزرگى كه به جاى كينه ها، كدورت ها، عداوت ها، اختلاف ها و جدایي هاى خانمانسوز زمان جاهليت به امت اسلامى عطا شده و پيوسته قرآن مجيد يادآورى مى كند، كه مسلمانان هرگز اين نعمت را فراموش نكنند و بلكه در ميان خود آنرا بكار گيرند و حفظ كنند، نعمت الفت و اخوت است .
قرآن كريم در اين باره مى فرمايد: به ياد آوريد كه آن روزگار همه شما دشمنان همديگر بوديد، اما خداوند مهربان بين دلهاى شما الفت و پيوستگى برقرار نمود و به بركت نعمت اسلامى ، شما برادر يكديگر شديد.
امام على(ع) ضمن اينكه از الفت و مودت تجليل به عمل می آورد، محور و ملاك انس و الفت را كه جداى از انگيزه هاى گناه آلود و تباه كننده بوده و بر اساس هدف مقدس اطاعت الهى صورت مى گيرد، بدين شرح بيان مى نماید: خوشا به حال كسى كه چنين روحيه اى دارد، كه با مردم الفت و پيوند برقرار مى كند و ديگران نيز بر اساس پاكى و دوستى و اطاعت خداوند، با وى الفت و معاشرت برقرار مى سازند.
امام رضا(ع) نيز درباره فایده انس و الفت، براى خانواده و فرد و اجتماع مى فرمايند: انس و الفت با ديگران، سستى ها و كمبودها و نواقص اجتماعى را برطرف مى گرداند.
بنابراين انس و الفت پيوستگى پرجاذبه، از خصلت هاى لازم اخلاقى و اجتماعى است، چرا که دل ها را به هم نزديك و مهربان و همدل مى كند و معيار و ملاك آن هم بايد عواطف انسانى و ارزش هاى معنوى باشد و خاصيت چنين روابطى هم در كانون خانواده ها و سطح جامعه، زدودن كجى ها و كاستى ها و نواقص اخلاقى و فرهنگى و بالاخره دريافت منافع مادى و معنوى خواهد بود.

هديه دادن

اصل اين سنت، يك سنت محبوب و مطلوب اسلامى و اخلاقى و اجتماعى است و بدين لحاظ بايد رهنمودهاى شرع و پيشوايان اسلام، در آن به كار گرفته شود از اين رو امام صادق(ع) فرموده اند :براى همديگر هديه ببريد، تا مورد مهر و محبوبيت يكديگر واقع شويد، زيرا هديه و چشم روشنى بردن، كينه ها و كدورت هاى قلبى افراد را برطرف مى كند و نیز پيامبر اسلام(ص) می فرمایند :از نشانه هاى احترام گذاشتن به برادر مسلمان اين است كه انسان هديه و تحفه او را قبول كند، يا اينكه اگر توانايى دارد براى او هديه و چشم روشنى ببرد، اما خود را در اين باره، به مشقت و خرج سنگين نيندازد!
علاوه بر این از امام صادق(ع) روایت شده است: بهترين كار اين است كه انسان براى كسى هديه اى ببرد كه به آن احتياج داشته باشد و آن هديه بتواند براى او مشكلى از مشكلات زندگى را حل نمايد.
بنابراين، در مورد هديه بردن، همه نيروها نبايد، صرف مظاهر مادى شود، در اين زمينه با هديه دادن يك كتاب خوب، آموزنده و مناسب و هر سخن و چيزى كه ارزش اخلاقى و هدايتگرى داشته باشد، مى توان نسبت به خانواده ها و جمعيتى، خدمت فرهنگى به جاى ماندنى و جاويدان هم انجام داد، كه خوشبختانه اين روش هم در جامعه اسلامى امروز ما، اهميت و گسترش چشمگيرى پيدا كرده است و بسيار درخور تقدير خواهد بود كه اين كار رايجتر و راسختر و عمومى تر شود.

نصيحت و خيرخواهى
اصل نصيحت كردن و خيرخواهى نمودن و يكديگر را آيينه وار متوجه معايب و اشتباهات ساختن، شيوه بسيار پسنديده اى است كه مورد توصيه پيشوايان اسلام قرار گرفته و در يك جامعه اسلامى هم اين حالت مى تواند جريان رشد و تعالى معنوى راه به صورت يك پيوند معنوى و انسانى در همه ابعاد زندگى سرايت دهد و چنانچه اين ويژگى در سطح جامعه به فراموشى سپرده شود، خير و سعادت ، نيز دامن برمى چيند و عواقب و عوارض دردناكى به وجود خواهد آمد. چنانچه امام على(ع) فرموده است: در ملتى كه يكديگر را نصيحت و سفارش به نيكى ها نمى كنند و نيز افراد نصيحتگر را دوست نمى دارند و با آنان برخورد مناسب ندارند، هيچگونه خيرى و سعادتمندى وجود نخواهد داشت !
آن حضرت درباره تاثير نصيحت و خيرخواهى و توجه داشتن به ديگران مى فرمايند: موعظه ها و اندرزهاى سودمند، شفا و درمان دردهاى اخلاقى و روانى افرادى است كه بدان عمل مى كنند.
اما باید توجه داشت كسى كه مى خواهد ديگرى را نصيحت كند و با اين كار اشتباهاتى را مبدل به صواب، نواقصى را تبديل به كمال و خلاصه شخص خلافكارى را به صراط مستقيم هدايت گرداند، همانطور كه امام زين العابدين عليه السلام فرموده : بايد روحيه رحمت و شفقت، نرمش و ملايمت داشته و خلاصه بايد با روحيه خيرخواهى و مسالمت، به اين مسئوليت مهم اخلاقى و دينى اقدام نمايد.
همچنين از روشهاى نصيحت آميزى كه در ملاء عام و در حضور ديگران بوده و موجب اهانت و اذيت و ضربه زدن به حيثيت و خورد كردن شخصيت ديگرى باشد به طور جدى خوددارى نمايد!به نحوی که امام على(ع) فرموده است :اگر كسى در حضور افراد براى نصيحت و توجه طرف به لغزش هاى او اقدام كند، با اين عمل شخصيت او را ضربه دار و خورد كرده است !
به هر حال، اين كار مسئوليت بسيار ظريفى است ، آگاهى و دانائى مى خواهد و بر اساس آگاهى و توانائى ، و حتى خود اهل صداقت و عمل بودن است كه مى شود خلافكار را بيمار دانست و طبيبانه به اصلاح او پرداخت .
که بی تردید با عمل به این بدین توصیه ها می توان بستری مناسب را برای رشد و شکوفایی فرزندان و بویژه دختران که دارای روحیه بسیار حساس تری می باشند را فراهم آورد.

پی نوشت ها:

1- سيدرضا پاك نژاد. روش شوهردارى در اسلام ، ص 80.
2- احمد صادقى اردستانى. اخلاق خانواده : 269.

3- ابراهيم ، امينى. آئين همسردارى : 93، 40.

4- ابراهيم امينى. آئين تربيت : 215-214، 224-223، 179-174. 

5- معصومه حيدرى. آداب رفتار با دختران: 4.

منبع:قدس

211008