عقیق:موضوع صلوات و درود فرستادن بر پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم ) از جمله مسائلی است که مورد اتفاق مسلمانان است.

فضیلت صلوات

خداوند متعال می‌فرماید:إنّ الله ملائکته یصلّون علی النّبی با أیّها الّذین آمنوا صلّوا علیه و سلّموا تسلیما.[ احزاب / ۵۶ ] خدا و فرشتگان به روان پاک این پیامبر درود می‌فرستند، شما هم ای اهل ایمان بر او صلوات و درود بفرستید، و با تعظیم و اجلال بر او سلام گویید.

صلوات در روایات

۱. پیامبر اکرم (ص) فرمود:اکثروا الصلاة علیّ، فانّ صلاتکم علیّ مغفرة لذنوبکم. بسیار بر من درود فرستید، زیرا درود فرستادن شما بر من سبب مغفرت و آمرزش گناهان شما خواهد شد .[۱]

۲. پیامبر (ص) فرمود:من صلّی حین یصبح عشرا و حین یسمی عشرا ادرکته شفاعتی.هر کس بر من هنگام صبح و شام هر کدام ده مرتبه درود فرستد شفاعتم شامل حال او خواهد شد.[۲]

۳. ابی هریره از پیامبر اکرم (ص) نقل می‌کند که فرمود:صلّی علیّ واحدة صلّی الله علیه عشرا. هر کس بر من یک بار درود فرستد، خداوند بر او ده بار درود می‌فرستد.[۳]

۴. امام حسین (ع) از رسول خدا (ص) نقل کرده که فرمود:البخیل من ذکرت عنده فلم یصلّ علیّ. « بخیل کسی است که نام من نزد او برده شود، ولی بر من درود نفرستد.[۴]

۵. عایشه می‌گوید: از پیامبر (ص) شنیدم که فرمود:لا یقبل صلاة الّا بطهور، . بالصلاة علیّ.هرگز نمازی بدون طهارت و درود بر من قبول نخواهد شد.[۵]

کیفیت صلوات بر پیامبر (ص)

الف: در نماز

فقهای شیعۀ امامیه اتفاق دارند بر این که در تشهد نماز اکتفا به درود فرستادن بر پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) جایز نیست؛ بلکه واجب است که بعد از درود بر پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم )، بر آل او نیز درود فرستاده شود. و این یکی از دو روایت از احمد بن حنبل و یکی از دو قول شافعی است و این به دلیل وجود روایاتی است که در کتاب‌‌‌‌‌های شیعه و سنّی وارد شده است:

۱. کعب بن عجره می‌گوید: رسول خدا (ص) دائما در نماز‌های خود این چنین می‌گفت: « اللّهم صلّ علی محمّد و آل محمّد کما صلّیت علی ابراهیم و آل ابراهیم انّک حمید مجید ».[۶]

شکّی نیست که متابعت از پیامبر (ص) در نماز واجب است؛ زیرا که آن حضرت (ص) فرمود: « هم چنان که من نماز می‌خوانم، شما نیز نماز بخوانید ».

۲. ابو مسعود انصاری می‌گوید: که پیامبر فرمود: « من صلّی صلاة و لم یصلّ فیها علیّ و علی أهل بیتی لم تقبل منه ». « هر کس نماز بخواند و در آن به من و اهل‌بیتم درود نفرستد، نمازش مورد قبول نیست ».[۷]

۳. جابر بن یزید جعفی از امام باقر ( علیه السّلام ) و او از ابو مسعود انصاری نقل می‌کند که رسول خدا ( صلی الله علیه و آله و سلم ) فرمود: « من صلّی صلاة لم یصلّ فیها علیّ و علی اهل‌بیتی لم تقبل منه ». « هرگاه شخصی نمازی بخواند و در آن بر من و اهل بیتم درود نفرستد، نمازش مورد قبول واقع نمی‌شود ».[۸]

ب: در غیر نماز

۱. ابو مسعود انصاری می‌گوید: رسول خدا ( صلی الله علیه و آله و سلم ) وارد مجلس سعد بن عباده شد. بشیر بن سعد که همان ابو النعمان بن بشیر است به رسول خدا ( صلی الله علیه و آله و سلم ) عرض کرد: امر کردید ما را که درود بر شما بفرستیم، کیفیت درود را برای ما ترسیم کنید؟ پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) لحظاتی سکوت نمود که ما آرزو کردیم کاش از آن حضرت سؤال نکرده بودیم؛ آنگاه فرمود: بگویید:اللّهم صلّ علی محمّد و علی آل محمّد کما صلّیت علی ابراهیم، و بارک علی محمّد و علی آل محمّد، کما بارکت علی ابراهیم فی العالمین إنّک حمید مجید و السلام کما قد علمتم.[۹]

۲. ابو سعید خدری می‌گوید: به رسول خدا ( صلی الله علیه و آله و سلم ) عرض کردیم: کیفیت سلام بر تو را دانستیم، حال کیفیت درود بر تو چگونه است؟ پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) فرمود: بگویید:اللّهم صلّ علی محمّد عبدک و رسولک، کما صلّیت علی ابراهیم، و بارک علی محمّد و آل محمّد، کما بارکت علی إبراهیم.[۱۰]

۳. ابن عباس می‌گوید: به رسول خدا ( صلی الله علیه و آله و سلم ) عرض کردیم: کیفیت سلام بر تو را دانستیم، حال کیفیت صلوات بر تو چیست؟ فرمود بگویید:اللّهم صلّ علی محمّد و آل محمّد کما صلّیت علی ابراهیم و آل ابراهیم إنّک حمید مجید، و بارک علی محمّد و علی آل محمّد کما بارکت علی ابراهیم و آل ابراهیم إنّک حمید مجید. به همین مضمون امام علی ( علیه السّلام ) از رسول خدا نقل می‌کند.[۱۱]

۴. طلحه می‌گوید: به پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) عرض کردیم: کیفیت سلام بر تو را دانستیم، حال کیفیت درود بر تو چیست؟ فرمود بگویید:اللّهم صلّ علی محمّد و علی آل محمّد، و بارک علی محمّد و علی آل محمّد، کما صلّیت و بارکت علی ابراهیم و علی آل ابراهیم إنّک حمید مجید.[۱۲]

۵. زید بن خارجه نقل می‌کند که پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) فرمود: بر من درود بفرستید و در دعا کوشش کنید و بگویید: اللّهم صلّ علی محمّد، و بارک علی محمّد و آل محمّد کما بارکت علی ابراهیم و علی آل ابراهیم إنّک حمید مجید.[۱۳]

پی نوشت ها:

[۱]. کنز العمال، ج ۱، ص ۴۳۶.
[۲]. همان، ص ۴۳۹.
[۳]. صحیح مسلم، ج ۱، ص ۳۰۶.
[۴]. مسند احمد، ج ۱، ص ۲۰۱.
[۵]. سنن دار قطنی، ج ۱، ص ۳۵۵.
[۶]. صحیح بخاری، ج ۱، ص ۱۶۲.
[۷]. سنن دار قطنی، ج ۱، ص ۳۵۵.
[۸]. همان
[۹]. صحیح مسلم، ج ۱، ص ۳۵۰.
[۱۰]. صحیح بخاری، ج ۳، ص ۱۱۹.
[۱۱]. جامع البیان، ج ۲۲، ص ۳۱.
[۱۲]. کنز العمال، ج ۲، ص ۱۷۲.
[۱۳]. سنن نسایی، ج ۳، ص ۴۹.

 منبع:جام

211008