در پیش نشست همایش اندیشه‌های علامه طباطبایی مطرح شد
علامه طباطبایی دارای دیدگاه های تحول آفرینی در نظام آموزشی و تربیتی بودند ایشان این نگاه را در تفسیرشان به دقت بیان کرده اند.
عقیق: حجتالاسلام والمسلمین بناری در پیش نشست همایش «اندیشه های علامه طباطبایی» گفت: یکی از مهمترین ویژگی هایی که می توان در خصوص علامه بیان کرد این است که ایشان از نظر علمی یک فیلسوف بوده و در عرصه شخصی نیز در عرصه سیرو سلوک عرفانی بی نظیر بود.
وی با ذکر این مطلب که علامه طباطبایی تجلی عرفان علمی و عملی بودند، بیان کرد: این دو بعد در علامه بسیار پررنگ بود و وقتی این دو بعد در عرصه تربیت و تعلیم با هم جمع شود، یعنی هم علم و تزکیه نفس و عرفان حقیقی، خروجی این شاخص در شخصی چون علامه بروز می کند.
وی گفت: خروجی علم و عمل و تهذیب و تزکیه و فلسفه، به المیزان منجر می شود؛ المیزانی که به دنبال بیان فلسفه آیات الهی است.
این استاد حوزه، خاطرنشان کرد: محوریت تفسیر المیزان رویکرد تربیتی است؛ زیرا علامه طباطبایی دارای دیدگاه های تحول آفرینی در نظام آموزشی و تربیتی بودند علامه طباطبایی این نگاه را در تفسیرشان به دقت بیان می کردند.
حجت الاسلام والمسلمین بناری با بیان این مطلب که تعلیم از منظر علامه تسهیل کردن راه و نزدیک کردن مقصد است نه ایجاد و خلق مقصد؛ یادآورشد: نگاه تعلیمی ایشان نگاه شاگرد محوری بود به این نحو که فرمودند که شاگرد نباید منتظر باشد که استاد همه محتوا را باز کند، بلکه استاد بایدفقط راه را نشان دهند و به بیان دیگر، شیوه یادگیری و رسیدن به نتیجه را یاد بدهد؛ ایشان در تفسیر آیه فرقان بیان میدارند که اگر قرار به آموزش یک علم باشد، باید بخش های محتوایی رشته علمی به شاگرد القا شود.
وی گفت: ایشان بیان می کردند که اگر صرفا آموزش به معنای انتقال و ارایه مطالب باشد، نتیجه آن تحصیل صورتی از محتوا خواهد بود؛ این تاثیر، زمانی است که مخاطب به آن مطلب احساس نیاز کند؛ علامه بیان میکردند که باید برای شاگرد احساس نیاز ایجاد کرد، تا بتواند با این عامل انگیزشی، بهتر حرکت کند و گام بردارد و اینگونه است که «تعلیم» نقش «تربیتی» خواهد داشت و این محتوا در شخص تعلیم گیرنده تاثیرگذار باشد.
حجت الاسلام والمسلمین بناری با ذکر این مطلب که عدم نگاه به این روش تربیتی، باعث ایجاد مشکلات فراوان در حوزه تعلیم و تربیت شده است، تصریح کرد: وقتی که این روش را احیا کنیم، میتوانیم به نوآوری در پژوهشها و پژوهشگران دست یابیم.
وی گفت: از نظر علامه، شاگرد محوری مطرح است، یعنی شاگرد باید فعال باشد و خودش منبع یادگیری خودش باشد و استاد باید نقش تسهیل گری را به عهده داشته باشد؛ بیشتر آموزشهای امروز ما بمباران اطلاعات است و به همین دلیل است که پس از امتحانات ترم دیگر نمیتوانیم بدون مطالعه چنین نمره ای را کسب کنیم.
این پژوهشگر حوزه با اشاره به نقش استاد در آموزش، خاطرنشان کرد: اساتید باید از جزوه محوری پرهیز کنند؛ زیرا هنر استاد نظارت بر فرایند آموزشی است؛ در این عرصه نیاز سنجی می تواند بسیار موثر باشد؛ اهمیت نیاز سنجی در نظام آموزشی از دیگر دلالتهای این بحث است؛ نیازسنجی نقش مهمی در توفیق شاگرد و معلم دارد.
نظریه مدیریتی علامه تدوین شود
در ادامه حجت الاسلام والمسلمین لطفی نیز گفت: در آیه 59سوره آل عمران، خداوند یک نظام جامع را در حوزه مدیریتی و رهبری و تصمیم گیری و اجرای تصمیم بیان می کند.
وی افزود: کانون و بستر اصلی در این آیه، شیوه مدیریتی است، ولی علامه در ذیل این آیه این بحث مدیریتی را بیان نمیکند به عنوان مثال خداوند در آیه 50تا55یوسف(ع) نیز همین نگاه مدیریتی را بیان میکند ولی علامه در اینجا هم به مباحث علمی مدیریت آکادمیک اشاره نمی کند.
این پژوهشگر گفت: در عرف جامعه امروز وجامعه اسلامی این است که اگر کسی تقاضای پست کند، منفی به نظر بیاید، ولی حضرت یوسف(ع) با صراحت این مقام را میخواهد چون این مدیریت را داشتند که مشکلات را حل کند؛ در سوره بقره و نمل هم این بحث مطرح شده است که در این مجموعه نیز که حدود 17 تا 18 آیه است، میتواند درسنامه مدیریت را تدوین کند ولی علامه در ذیل آنها مدلولهای مدیریتی و رفتار سازمانی را بیان نکرده است ولی میتوان آن را تحلیل مدیریتی کرد.
این کارشناس مدیریت، گفت: علامه، بحث سیستماتیک و پیوستگی را به عنوان شکل جدی هم راجع به نظام تشریع و تکوین مطرح میکند.
وی افزود: یکی از نظریههای پایه در بحث مدیریت امروز، نظریه سیستمی است؛ لذا این بحث سخنان علامه که از المیزان بتوان جمع آوری کرد حدود دو یا سه جلد است؛ نظریه سیستمی مدیریتی علامه، باید تدوین شود و به شاخههای دیگر مدیریت منتقل شود.
حجت الاسلام والمسلمین لطفی خاطرنشان کرد: قرآن کتاب تربیت است و تربیت یک فعل است و هر فعلی نیز دارای یک فاعلی است؛ مدیریت برای کنترل فعل و فاعل است؛ یعنی این دو را در جهت هدفی معین در چارچوب برنامه مشخص اداره میکند.
وی گفت: قرآن کتاب مدیریت است و برای اداره انسان و جامعه نازل شده است و مجموعه آیات وحیانی راجع به کتاب و سنت در رابطه اداره بهینه انسان است؛ هر آیه ای از آیات قرآن لزوما باید پیام و جهت مدیریتی داشته باشد؛ علامه در دو حوزه هم به عنوان فیلسوف شناخته شده بودند و هم به عنوان مفسر برجسته مطرح بودند ؛ تفسیر المیزان برآیند و محصول یک تفکر و برنامه و عمل استراتژیک است که هر سه توسط شخص علامه صورت گرفت که امروز شاهد نتایج آن هستیم.
این پژوهشگر با اشاره به این مطلب که شهید مطهری بیان می کردند کلید همه مشکلات را در المیزان می دید، گفت: شهید مطهری المیزان را بهترین تفسیری می دانستند که از صدر اسلام تا کنون نوشته شده است.
منبع:حوزه