عقیق:اسلام داراى مبانى و اركانى است که يكى از اين اركان حج است. چنان‌كه امام ‌باقر (ع) فرمودند: "اسلام بر پنج پايه بنيان نهاده شده است: نماز، زكات، روزه، حج و ولايت."

بنابراين، آن‌كس كه عمداً حج نگزارد، ركنى از اركان دين الهى خويش را نابود كرده و در نتيجه اسلام كامل را از بين برده است. از همين‌ رو خداوند از ترك عمدى حج، به كفر تعبير مى ‌فرمايد: "وَمَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِىٌّ عَنِ الْعالَمِينَ" (آل عمران، 2)

از امتيازات مخصوص به حج اين است كه آيات حج خطاب به عموم مردم است كه از آن به «الناس» تعبير شده است؛ از جمله مى‌فرمايد: "وَ أَذِّنْ فِي النَّاسِ بِالْحَجِّ"؛ و مردم را به حج دعوت كن. (حج: ٢٧ )

حج ويژگى‌اى دارد كه در غير آن يافت نمى‌شود و آن عبارت از اين است كه حج، پيمان و عهدى مخصوص ميان خداى سبحان و بنده است. از اين‌ رو امام ‌صادق (ع) فرمودند: "مرده‌اى كه در گور است دوست دارد كه در برابر دنيا و آنچه در آن است، او را يك حج مى‌ بود."

رسول اكرم (ص) به شخص ثروتمندى كه موفق به حضور در مراسم حج نشده بود، فرمودند: "به كوه ابوقبيس بنگر. اگر به اندازه اين كوه طلاى سرخ داشته باشى و آن را در راه خدا انفاق كنى هرگز به پاداش حج‌گزاران، دست نخواهى يافت."

اميرمؤمنان (ع) فريضه حج را چنين ترسيم كرده اند: "خداوند حج خانه خود را بر شما واجب كرد؛ خانه‌اى كه آن را قبله مردم قرار داد. مردم چونان تشنه‌كامان، كه وارد آبگاه مى‌شوند، وارد آن مى‌شود و همانند كبوتران به آن پناه مى‌برند. خداى سبحان كعبه را نشانۀ فروتنى آدمى در برابر بزرگى خود و اعتراف به عزت خويش قرار داد و از ميان آفريدگان خود شنوايان و اطاعت‌كنندگانى را برگزيد كه دعوت او را اجابت و سخن او را تصديق كرده و در جاهايى قرار گرفتند كه انبيا در آن ايستاده‌اند و خود را به فرشتگانى كه به دور عرش مى‌گردند شبيه ساخته‌اند. اينان سودهاى فراوانى در اين تجارتخانه عبادى مى‌برند و براى رسيدن به وعدۀ آمرزش نزد خداوند مى‌شتابند. خداوند، كعبه را پرچمى براى اسلام و حرم امنى براى پناهندگان به آن قرار داد و به سوى آن و حج‌ گزاردن و شناخت و اَداى حق آن را واجب گرداند و بندگان را به زيارت آن فرا خواند."

زراره بن أعين به امام ‌صادق (ع) عرض كرد: من چهل سال است درباره حج از شما مى‌پرسم و شما فتوا مى‌دهيد؟! آن حضرت (ع) در پاسخ فرمودند: "حج ‌گزاردن دو هزار سال قبل از آفرينش آدم هم مطرح بود و تو مى‌خواهى مسائل آن در ظرف چهل سال به پايان رسد؟"

همان حضرت (ع) می فرمایند: "هیچ راهى از راه هاى خدا برتر از حج نیست مگر اینكه مردى شمشیر بردارد و در راه خدا جهاد كند تا شهید گردد."

نیت در سفر حج بسیار مهم است از این رو، امام صادق (ع) می فرمایند: "حج دو گونه است:  حج براى خدا و حج براى مردم، پس آن‌كس كه براى خدا حج گزارد، از خداوند پاداش بهشت گيرد و آن‌كس كه براى مردم حج به‌جاى آورد، پاداش آن در روز قيامت با مردم است!"

امیرالمومنین على (ع) فرمودند: "خداوند حج را نشانه تواضع مردم برابر عظمت خود و. . . پرچم افراشته اسلام و پناهگاه امن پناه‌جويان قرار داده است.  و نيز فرمودند: " . . . خداوند حج را وسيله دستيابى به رحمت خود و رسيدن به بهشت و موجب آمرزش و امتحان مردم، و زدودن كبر از دل‌ها و ايجاد تواضع و فروتنى در درون جان آنان، قرار داد."

امام رضا (ع) بخشى از فلسفه حج را، جدا شدن از سنگدلى، خست و زبونى نفس، نااميدى، بازداشتن نفس از فساد و بازيابى حقوق شمرده‌اند.

پی نوشت ها:

کافی

وسائل الشیعه

صهبای حج

منبع:قدس

211008