احترام به علم و عالم از آموزه های مورد تاکید دین و هر دانشی که سعادت و سیادت امت اسلامی را تامین کند مورد ترغیب قرآن کریم و دین الهی است.
عقیق: احترام به علم و عالم از آموزه های مورد تاکید دین است و هر دانشی که سعادت و سیادت امت اسلامی را تامین کند مورد ترغیب قرآن کریم و دین الهی است و تکریم و یاری دانشمندان و دانش پژوهانی که با تلاش و کوشش خو مشکلات جامعه و مردم مسلمان را حل می کنند و موجب عزت و استقلال آنان در برابر بیگانگان می شوند، بر امت اسلامی لازم است. سخن از چنین دانشمندان و دانش پزوهان در باب خدمت رسانی است لیکن در این باب سخن از دانشمندان و دانشی است که موجب نجات مردم از انحراف و هدایت آنان به توحید باشد و آیات و روایات باب، افزون بر تکریم و اجلال آنان، یاری کردن و اطاعت از آنان را شایسته و لازم دانسته است.
ارزش علم
خدا درباره ارزش علم و عالم در قرآن می فرماید: بگو: آیا کسانی که خدا و دین او را می شناسند با کسانی که خدا و دین او را نمی شناسند، یکسان اند؟ تنها خردمندان اند که حقایق را در می یابند.(سوره زمر، آیه 9)
رسول گرامی اسلام (ص) نیز فرمودند: برتری عالم بر عابد همچون برتری ماه شب چهاردهم بر دیگر ستارگان است.(الکافی، ج 1، ص 34) در سخنی دیگر فرمود از جبرییل پرسیدم: آیا عالمان نزد خدا گرامی ترند یا شهیدان؟ گفت: یک عالم نزد خدا از هزار شهید گرامی تر است زیرا پیروی عالمان از پیامبران (علیهم السلام) است و پیروی شهیدان از عالمان. (ارشاد القلوب، ص 164)
فضیلت نگاه به عالم و پاداش آن
پیامبر (ص) فرمودند: نگاه به چهره عالم عبادت است (الفقیه، ج 2، ص 205) و نیز فرمودند: نگاه به چهره عالم برای تو برتر از آزاد کردن هزار برده است.(جامع الاخبار، ص 38)
فضیلت زیارت عالم و پاداش آن
رسول خدا (ص) فرمودند: هر کس دوست دارد به آزادشدگان خدا از آتش بنگرد، به طالبان علم نگاه کند، پس به آن که جانم در دست اوست سوگند هیچ طالب علمی به خانه علم (محل تحصیل) آمد و شد نمی کند مگر اینکه خدا برای هر قدمش یک سال عبادت می نویسد و برای هر قدم او شهری در بهشت بنا می کند و چون بر زمین راه می رود زمین برایش آمرزش می طلبد و شب و روز او در حالی سپری می شود که مورد مغفرت الهی قرار گرفته است و فرشتگان برای آنان شهادت می دهند که اینان آزادشدگان خدا از آتش اند.(منیة المرید، ص 100)
پاداش گرامی داشتن عالم
رسول خدا (ص) فرمودند: هر کس عالمی را گرامی دارد مرا گرامی داشته است و هر کس مرا گرامی بدارد خدا را گرامی داشته و هر کس خدا را گرامی بدارد پایان کارش بهشت است. (جامع الخبار، ص 38)
امام صادق (ع) نیز فرمودند: هر کس عالم دین شناس مسلمانی را گرامی بدارد روز قیامت خدا را در حالی ملاقات می کند که از وی راضی است.(عوالی اللئالی، ج1، ص 59)
حق عالمان بر دیگران
امیر مومنان (ع) می فرمایند: از حقوق عالم این است که از او زیاد نپرسی و لباسش را نگیری و هر گاه بر او وارد شدی و گروهی نزد وی بودند بر همه آنها سلام کن و به طور ویژه به او احترام کن و پیش روی او بنشین نه پشت سرش و با چشم و دست نزد او اشاره نکن و اقوالی را که مخالف قول اوست از این و آن نقل مکن و از طولانی شدن همراهی با او بی قرار و ناراحت نشو چرا که مَثَل عالم به سان ابری است که انتظار می کشند از آن قطره ای بیفتد.(مستطرفات السرائر، ص 646)
پی نوشت: برگرفته از مفاتیح الحیات آیت الله جوادی آملی منبع:شبستان