1- کتاب سیره سیاسی امام رضا(ع) و تحلیل مسئله ولایت عهدی
حجت الاسلام علی کارخانه
بوستان کتاب
امامان معصوم و کامل در همه امور زندگانی برای بشریت خصوصا شیعیان سرمشق و الگو هستند و نباید به صورت کاریکاتوری به زندگانی معصومین نگاه کرد و بلکه همانطور که جنبه فردی، عبادی و زندگانی آنان برای ما الگو است، جنبه اجتماعی و سیاسی اهل بیت نیز برای سعادت یک سرمشق خواهد بود.
کتاب سیره سیاسی امام رضا(ع) و تحلیل مسئله ولایت عهدی نوشته حجت الاسلام علی کارخانه با بهره‌گیری از روایات، تاریخ و منابع دینی و علمی درصدد به تصویر کشاندن سیره سیاسی امام رضا(ع) است و در این مسیر ابتدا حوادث عصر حضرت را به گونه‌ای پیوسته و روحی واحد به دقت بررسی و آنگاه از متون تاریخی و روایات استفاده شده است.
بحث ولایتعهدی و مناقشات موجود درباره دلایل واگذاری آن سوی مامون و دلایل پذیرش آن از سوی امام رضا(ع)، موضوع همکاری با حاکم جائر،بحث عدم تمایل و تلاش حضرت برای بازپس‌گیری قدرت سیاسی در دورانی که عباسیان به واسطه جنگ‌های داخلی میان محمد و امین ضعیف شده بودند و نوع رویکرد و سیاست حضرت در مواجهه با رهبران قیام علیه دستگاه خلافت عباسیان بخشی از چالش‌هایی است که در این نوشتار به آن پاسخی مستدل و علمی داده می‌شود.
نگارنده در این کتاب تاکید دارد که تمامی رفتارهای سیاسی امام رضا(ع) بر اساس معیار و شاخص امامت هماهنگ و متوازن می‌شدند و مساله امامت به سبب رنگ و بوی سیاسی آن یکی از گزاره‌های مؤثر در اندیشه سیاسی تشیع به شمار می‌آید.
از ویژگی‌های خوب این کتاب این است که نویسنده برای درک بهتر مطالب، مباحث هر فصل را در قالب چند گفتار به مخاطب خود ارایه میکند و در پایان فصل خلاصه و جمع‌بندی نیز صورت گرفته است و همچنین نگارنده قبل از ورود به مبحث اصلی کتاب معانی هر یک از اصطلاحات کلیدی خود را کاملا منقح و روشن ساخته و چارچوب نظری موضوع پژوهش را مشخص کرده تا از کج‌فهمی و بدفهمی خواننده جلوگیری شود.
عده‌ای این پرسش را دارند که چرا امام رضا(ع) قیام نکرد و چرا در آن دوران با وجود جنگ داخلی عباسیان و همراهی برخی از مردم دست به شمشیر نبرد که جواب این سوال در کتاب حاضر به صورت مفصل و مستدل موجود است.
کلیات و چارچوب نظری، سیره سیاسی امام رضا(ع) در برخورد با گروه‌های انقلابی، سیره سیاسی امام رضا(ع) در برخورد با رهبران فرقه‌ها و ادیان، سیره سیاسی امام رضا(ع) در برخورد با فرقه‌های اسلامی، سیره سیاسی امام رضا(ع) در برخورد با خلفای عباسی و سیره سیاسی امام رضا(ع) در برخورد با مسئله ولایتعهدی عناوین شش فصل کتاب پیش‌رو است که می‌تواند بسیاری از پرسش‌های مخاطبان را پاسخ دهد.
این کتاب در 304 صفحه از سوی انتشارات بوستان کتاب به چاپ رسیده است.
2- رضا نامه - فرهنگ جامع الفبایی امام رضا(ع)
حجت الاسلام حسین محمدی
انتشارات مشهور
دعا کنید که مولا جوابمان نکند دلیل قافله غافل خطابمان نکند
به عذر غفلت و کم خدمتی زوارش خدانکرده از این در جوابمان نکند
...دعا کنید خدا جز به نور شمس الشموس نیازمند به هیچ آفتابی نکند
در آستان رضا عشق را تمام کنید به شکر خدمت دربار او قیام کنید
کتاب رضا نامه - فرهنگ جامع الفبایی امام رضا(ع) به همت حجت الاسلام حسین محمدی با بهره‌گیری از منابع اصیل و معتبر تاریخی تمامی زوایای زندگانی هشتمین اختر تابناک آسمان ولایت را در حد امکان به تصویر کشانده است.
در این اثر خواننده با شرح حال مختصری از امام موسی بن جعفر(ع) و گروهی از فرزندان ایشان، ادوار زندگانی امام رضا(ع)(ولادت، امامت، ولایتعهدی و شهادت) و سیره عملی ایشان، با یاران، خدمتکاران و راویان حدیث امام رضا(ع)، با آثار و یادگاری‌های برجامانده از ایشان در مسیر هجرت امام از مدینه تا مرو و تاریخچه، شکل‌گیری و نوع خلافت خلفای عباسی آشنا می‌شود.
تاریخچه کامل بارگاه مطهر امام رضا(ع) و شکل‌گیری آستان مقدس رضوی در ادوار مختلف، آشنایی با گروهی از سازندگان، معماران، بانیان، واقفان، مدیریت‌ها و مشاغل آستانه در گذشته و حال، دانستنی‌های حوزه اماکن متبرکه آستان قدس رضوی(حرم‌شناسی)، آشنایی با صحن‌ها، رواق‌ها، مساجد، مدارس و مؤسسات آن و بیان گوشه‌ای از آداب و رسوم و باورهای مردم مشهد قدیم از دیگر مطالب فرهنگ الفبایی شمس الشموس است.
نگارنده در پایان کتاب بیش از پانصد منابع و مآخذ را معرفی میکند که برای تحقیق و کسب اطلاعات بیشتر از دوران زندگانی امام رضا(ع) بسیار مفید خواهد بود و این منابع می‌تواند محققین را در پیشبرد پژوهش کمک بسزایی کند.
آجیل مشکل‌گشا، آرزوی امام صادق(ع)، اعترافات مامون در حضور امام رضا(ع)، ازدواج امام رضا(ع)، اشعار منتسب به امام رضا(ع)، امام رضا(ع) در نگاه شاعران، امام رضا(ع) و ظهور مهدی موعود، امام رضا(ع) و وصیت پدر، ایرانیان و اهل بیت، امام رضا(ع) و عزای امام حسین(ع)، باجناق، پنجره فولاد، پیشگویی امام از برخی از حوادث، تآلیفات منتسب به امام رضا(ع)، چراغچی حضرت، حرم امام رضا(ع) در گذر تاریخ، خوراک امام رضا(ع)، رواق‌های حرم مطهر رضوی، ساعت مخصوص امام رضا(ع)، شکل هندسی حرم مطهر، لباس امام رضا(ع) در قم، معجزات امام و هدیه‌ای از طرف امام رضا(ع) عناوین بخش کوچکی از مطالب خواندنی و جذاب این کتاب است.
یکی از اقدامات مزورانه مآمون برگزاری جلسات مناظره بود تا بدین شکل شخصیت علمی حضرت را بشکند و در نتیجه شیعیان را نسبت به ایشان بی اعتماد کند که نویسنده مناظره‌های امام رضا(ع) با افراد مختلف را با بیان برخی جزییات در این کتاب آورده است که مطالعه آن خالی از لطف نخواهد بود.
این کتاب در 852 صفحه از سوی انتشارات مشهور به چاپ رسیده است.
3-کتاب معیارهای اقتصادی در تعالیم رضوی
محمد حکیمی
بوستان کتاب
مسؤلیت‌های اقتصادی یکی از مهم‌ترین مسؤلیت‌های حوزه آدمی و روابط بشری است که یک شیعه واقعی باید این رسالت را از بهترین افراد روزگار فرا بگیرد و تلاش کند که همانند امامان معصوم و طبق خط مشی اهل بیت در نابسامانی‌های اقتصادی جامعه خویش قدم بردارد.
کتاب معیارهای اقتصادی در تعالیم رضوی نوشته محمد حکیمی با تکیه بر منابع دینی خط مشی کلی سیاست مالی اسلام را تبیین کرده و مخاطب را با زوایای مختلف اقتصادی مکتب رضوی آشنا ساخته است.
در این اثر نویسنده در هر بخش ابتدا کلام الهی امام رضا(ع) را تشریح و سپس با توجه به قرآن کریم به عنوان ریشه و خاستگاه اصلی کلام، محورهای واقعی و سرچشمه اصلی کلام حضرت را روشن ساخته و همچنین برای تبیین نظرگاه‌های ویژه حضرت از مجموعه سخنان پیامبر اکرم(ص) و دیگر امامان معصوم نیز کمک گرفته است.
نگرش نویسنده در این کتاب نگاهی مجموعی به روایات و احادیث امام رضا(ع) است و به همین جهت به تعالیم اقتصادی حضرت به شکلی جدا و تقطیع شده از احادیث و تعالیم اخلاقی، اجتماعی، سیاسی و حتی توحیدی و اعتقادی نگریسته نشده و بلکه به صورت همه جانبه و مجموعی بیان شده است.
توجه به اهداف اصلی و اساسی امام رضا(ع)، توجه به ماهیت زمان و دگرگونی‌های اصولی جوامع امروز و پرهیز از التقاط در تبیین مکتب رضوی از دیگر اموری است که نویسنده در نگاشتن این کتاب به آن اهتمام داشته است.
اصل مالکیت، حدود و شرایط مالکیت، پدیده فقر، علل و عوامل فقر، مبارزه با فقر، کار و عمل، تعاون و مددکاری اجتماعی، اخوت اسلامی و خاستگاه اقتصادی آن، مسؤلیت دولت، پدیده سرمایه‌داری، انتظار سامانیایی زندگی و کرامت انسان و حقوق از دوازده بخش کتاب حاضر ومالیت‌هایی اسلامی، حاکمیت معیارهای سرمایه‌داری، کار در قانون دین و نظام تشریع، توازن اقتصادی و توازن سیاسی، نظامی و دفاعی، چگونگی امام و امت و اخلاق سرمایه‌داری بخش کوچکی از مباحث علمی این اثر است.
موضوع سرمایه‌داری در اجتماعات بشری خصوصا در این عصر جدید حضوری غیر قابل انکار دارد که نگارنده در پژوهش حاضر از دو بعد روابط اقتصادی که یکی بعد زندگی مادی و روابط انسانی و دیگری بعد اخلاقی و معنوی سرمایه‌داری است را بررسی و ره‌آورد شوم آن را برای مخاطب تبیین کرده است.
این کتاب 447 صفحه‌ای برگرفته از چهار جلد کتاب الحیاة است که از سوی بوستان کتاب به چاپ رسیده است.
4-کتاب جستاری در ادعیه رضویه با تکیه بر الصحیة الرضویة الجامعة
جمعی از نویسندگان
انتشارات دانشگاه امام صادق(ع)
یکی از مهم‌ترین منابعی که آموزه‌های اصیل اهل بیت را در خود جای داده ادعیه مآثور از ایشان است که با زبان دعا و مناجات با پروردگار معارف اصیل را به شیعیان انتقال می‌دهند که الصحیفة الرضویه از مجموعه ارزشمند ادعیه است که از امام رضا(ع) منقول می‌باشد.
کتاب جستاری در ادعیه رضویه با تکیه بر الصحیة الرضویة الجامعة تالیف جمعی از نویسندگان کوششی در جهت معرفی ابعاد گوناگون کتاب الصحیفة الرضویه است که در قالب چندین مقاله جمع‌آوری شده که هر مقاله دریچه‌ای فراسوی خواننده باز میکند تا شخصیت علمی و معرفتی امام رضا(ع) را بهتر بشناسد.
اعتبار سنجی منابع و اسناد ادعیه رضوی در کتاب الصحیة الرضویة الجامعة اولین مقاله این کتاب است که از دو بخش اصلی اعتبارسنجی منابع و سندشناسی روایات شکل گرفته است که در این مقاله از ادعیه‌نگاری، شخصیت علمی مؤلف، مؤلفان منابع روایی ادعیه رضوی و سندشناسی روایات سخن گفته شده است.
دومین مقاله با عنوان تحلیل محتوای ادعیه رضویه در ابتدا فضای حاکم بر این ادعیه را برای مخاطب تشریح و سپس به تجزیه و تحلیل گزاره‌های موجود در این ادعیه پرداخته و در مقاله سوم با عنوان صحیفه سجادیه و صحیفه رضویه در آیینه تطبیق نکات مشترک و نکات متمایزکننده این دو دعا بیان گردیده و به این پرسش پاسخ داده شده است که آیا اولویت‌های فرهنگی و اجتماعی مدنظر امام چهارم و هشتم در ادعیه ایشان نیز قابل مشاهده است؟
مفهوم زیارت و جایگاه آن در فرهنگ اسلامی، ادیان و فرق در صحیفه رضویه، وحدت امت با محوریت سنت نبوی در ادعیه رضوی از عناوین سه مقاله دیگر این کتاب است که مقاله اول درصدد پاسخ‌گویی به این پرسش‌ها است که زیارت از نگاه یک مسلمان دقیقا چگونه رفتاری است؟ این رفتار در طول تاریخ در چه اشکال و با چه آیین‌های متنوعی ظاهر شده است؟ کارکردهای فردی و اجتماعی این آیین‌ها چه بوده است؟
یکی از امور مهم معارفی مساله اعتقادات و اصول دین است که مقاله هفتم، هشتم و نهم به این موضوع در ادعیه رضوی پرداخته است که معارف توحیدی، معاد و امامت در این سه مقاله مورد بررسی قرار می‌گیرد و در مقاله دهم فضایل و رذایل معرفتی؛ نگاهی معرفت‌شناختی به روایات رضوی مورد توجه قرار گرفته است.
کاربرد آیات قرآن کریم در ادعیه صحیفه رضویه، جایگاه و فلسفه زیارت قبور در آیات و روایات، گونه‌شناسی توسل در الصحیة الرضویة الجامعة، معناشناسی مفهوم فرج در ادعیه ابی الحسن الرضا(ع) مبتنی بر متن الصحیة الرضویة الجامعة، بازتاب شرایط سیاسی_اجتماعی در ادعیه رضوی و تخلق به اخلاق الهی در ادعیه صحیفة الرضویة از عناوین دیگر مقالات این کتاب ارزشمند و مفید است.
امامت اساسی‌ترین سفارش پیامبر(ص) و مایه اکمال دین تلقی می‌شود و در هدایت بشر یک اصل مسلم می‌باشد که در ادعیه، فرمایشات و سفارش‌های اهل بیت نمایان است که در مقاله هفدهم با عنوان جلوه‌های امامت در ادعیه حضرت علی بن موسی الرضا(ع) جلوه‌های امامت در گفتار ایشان برای مخاطب تبیین می‌گردد.
گونه‌شناسی صلوات در ادعیه الصحیة الرضویة الجامعة، زیباشناسی ادعیه صحیفه رضویه از منظر علم بدیع، سبک‌شناسی ادعیه صحیفه رضویه، بررسی میانی قرآنی حرز در کتاب الصحیة الرضویة الجامعة، جستاری بر صورخیال در ادعیه و اذکار رضوی، روابط بینامتنی قرآن کریم با دعاهای الصحیة الرضویة الجامعة، جایگاه توسل از نگاه امام رضا(ع) در کتاب الصحیة الرضویة الجامعة و تحلیل متنی دعای هفتم صحیفه رضویه از دیگر سرفصل‌های اثر پیش‌رو است.
گستردگی مباحث از جمله مطالب توحیدی، دعاشناسی، اخلاقی، سیاسی و ادبی، ذکر اسامی نویسنده هر مقاله، سنددهی در پاورقی، ارایه منابع تحقیق در پایان هر مقاله، آوردن چکیده مقالات در پایان کتاب برخی از ویژگی‌های این کتاب 724 صفحه‌ای است که به اهتمام مرتضی سلمان‌نژاد جمع‌آوری و از سوی انتشارات دانشگاه امام صادق(ع) به چاپ رسیده است.
5-رفتارشناسی امام رضا(ع) و فرقه‌های درون شیعی
زهرا بختیاری
انتشارات رضوی
امامان معصوم در رساندن جامعه به اهداف و سعادت حقیقی همیشه با دو جریان بیرونی و داخلی روبه‌رو می‌شدند که این دو طیف سعی در انحراف جامعه و جلوگیری از برنامه‌های مصلح حقیقی داشتند و از این دو جریان گروه‌های داخلی بیشترین ضربه را می‌زندند که شناخت ترفندهای این گروه‌ها و نحوه مقابله اهل بیت با این جریان برای نسل امروز مفید و سودمند خواهد بود.
کتاب رفتارشناسی امام رضا(ع) و فرقه‌های درون شیعی به کوشش زهرا بختیاری با تکیه بر منابع دینی و تاریخی لایه‌های مختلف جریانات انحرافی دوران امام رضا(ع) را برای مخاطب روشن ساخته و همچنین خواننده با عرصه‌ای از مظلومیت امام در مقابل گروه‌های درونی آشنا می‌شود.
نگارنده در ابتدای کتاب جریان‌های منجر شده به فرقه تا زمان امام رضا(ع) را مورد بررسی قرار داده و در این مبحث از فرق‌های کم‌رنگ، بی اهمیت و مضحل شده و نابود شد هم سخن گفته و در ادامه این نوشتار نویسنده فرقه‌های موجود و مهم زمان حضرت رضا(ع) و نحوه تعامل امام با آنان را مورد تبیین قرار داده است.
بررسی وضعیت سیاسی و فرهنگی شعیان در دوره امامت امام رضا(ع) و وضعیت سیاسی جامعه اسلامی معاصر امامت حضرت از دیگر مباحث این کتاب است که نگارنده در این بخش اعتقاد دارد که حضور چند ساله امام در شرق دنیای اسلام و ارایه معارف شیعی به صورت مستقیم از مهم‌ترین ویژگی‌های دوره امامت حضرت در بعد فرهنگی است.
در این کتاب به صورت نسبتا مفصل دو فرقه واقفیه و غالیان مورد بحث قرار گرفته و ویژگی‌های این جریانات، برخی از اهداف آنان، علل انحراف واقفیه، تلاش‌های گروه واقفیه، اقدامات و فعالیت‌های غالیان و عقاید ناصحیح آنان برای مخاطب روشن گردیده و مواضع و تعامل امام رضا(ع) با این دو گروه خطرناک نیز بیان شده است.
قطع جیبی بودن کتاب، سنددهی در پاورقی، معرفی منابع گوناگون در پایان کتاب، ارایه جمع‌بندی و نتیجه‌گیری در پایان بحث از دیگر ویژگی این کتاب 168 صفحه‌ای است که به همت اداراه فرهنگی آستان قدس رضوی تهیه و تدوین و از سوی انتشارات قدس رضوی به چاپ رسیده است.
6-امام رضا(ع) و فرقه‌های شیعی
زهرا بختیاری
انتشارات رضوی
نقش امامان معصوم برای شیعیان همیشه یک نقش محوری بوده و از همین‌رو برای دوستداران اهل بیت لازم است که سیره و روش زندگانی آنان در همه ابعاد زندگانی را فرا بگیرند و نحوه تعامل آنان با افراد و جریان‌های مختلف را بدانند.
کتاب امام رضا(ع) و فرقه‌های شیعی نوشته زهرا بختیاری نگرش و تعامل حضرت در ابعاد مختلف سیاسی، فرهنگی و اجتماعی نسبت به گروه‌های مختلف شیعی مانند واقفیه، زیدیه، غالیان و... در مدت زمان امامت بیست ساله ایشان را برای مخاطب بیان کرده است.
نویسنده در همین موضوع کتاب جیبی با عنوان رفتارشناسی امام رضا(ع) و فرقه‌های درون شیعی را نیز نگاشته؛ البته کتاب حاضر به صورت جدی‌تر و با ویرایشی بهتر این جریان را بازخوانی کرده و خواننده را با مشکلات درون گروهی امام آشنا می‌سازد و علل انحراف فرقه‌های شیعه از امامت را نیز مورد بررسی قرار می‌دهد.
آشنایی با این فرقه‌ها و شناخت چگونگی تعامل و برخورد امام رضا(ع) با آنان علاوه بر کسب اطلاعات تاریخی در جهت چگونگی برخورد با گروه‌های مختلف در جوامع کنونی نیز مفید خواهد بود.
هر پژوهش و نوشتاری دارای منابع بسیاری است که این منابع پشتوانه مباحث تلقی می‌شود که دانستن آن در تحلیل و بررسی کتاب به خواننده کمک بسزایی خواهد کرد؛ در کتاب پیش‌رو نیز نگارنده در قالب پیشگفتار منابع مورد استفاده را دسته‌بندی و سپس معرفی مختصری انجام داده که علاوه بر اتقان مطالب کتاب در شناخت کتاب‌های مهم و منابع دینی و تاریخی به مخاطب نیز کمک میکند.
این کتاب دارای شش فصل است که در فصل اول به عنوان زمینه‌سازی برای ورود به مباحث اصلی در قالب سه گفتار برخی از واژه‌های مورد نیاز تعریف گردیده و سیر تاریخی این فرقه‌ها از آغاز تا دوران حضرت مورد واکاوی قرار گرفته و همچنین برای مخاطب علل فرقه فرقه شدن شیعیان نیز بازگو شده است.
زمان‌شناسی و شناخت وضعیت دوره هر کدام از ایمه اطهار در شناخت و تحلیل سیره آنان فواید زیادی دارد و به انسان توانایی توجیه و تشخیص تفاوت سیره امامان معصوم با یکدیگر در مسایل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی را می‌دهد و به همین جهت نویسنده در فصل دوم مخاطب را با وضعیت کلی دوران امامت امام رضا(ع) آشنا می‌سازد و همچنین از خلفای عباسی معاصر امام و محل استقرار و فعالیت شیعیان نیز در این فصل مطالبی ارایه شده است.
نگارنده در فصل سوم گروه زیدیه را مورد بررسی قرار داده و در این مبحث برخوردهای این گروه با حضرت و تعاملات امام رضا(ع) با این فرقه را در دو مرحله پیش و بعد از ولایتعهدی مورد واکاوی قرار داده و در فصل چهارم درباره دو فرقه اسماعیلیه و فطحیه بحث شده است.
در فصل‌های پنجم و ششم دو فرقه مهم و تاثیرگذار دوران امام رضا(ع) یعنی فرقه واقفیه و غالیان مورد توجه، تحلیل و بررسی قرار گرفته که نویسنده در فصل ششم ویژگی‌های فرقه واقفیه که موجب رشد سریع آن شد را تبیین کرده و همچنین علل انحراف این گروه، تلاش‌های واقفیان و مواضع و پاسخ‌های امام رضا(ع) به این فرقه از دیگر مطالب این فصل است.
فصل پایانی که به فرقه غالیان اختصاص دارد؛ نگارنده پس از بیان برخی عقاید و آموزه‌ها، فعالیت‌ها و اقدامات و اهداف غلات در زمان حضرت به بیان مواضع و دیدگاه‌های امام در مورد آنان پرداخته است که می‌توان گفت مطالعه این دو فصل پایانی برای شناخت دوران امامت حضرت خالی از لطف نباشد.
کتاب امام رضا(ع) و فرقه‌های شیعی در 236 صفحه از سوی انتشارات آستان قدس رضوی به چاپ رسیده است که برای اگاهی از دورانی که فعالیت‌های فرقه‌های شیعی به لحاظ کمی و کیفی به اوج خود رسیده است، مفید خواهد بود.
7-خورشید شب
استاد نعمت الله صفری
انتشارات قدس رضوی
شیعیان و دوستداران اهل بیت باید سیره عملی امامان معصوم خود را به خوبی دریابند و در این مسیر علاوه بر کتاب‌های معتبر و منابع اصیل باید از تحلیل و فکرهای قوی نیز بهره بگیرد تا به صورت کامل و جامع از دوران زندگانی و سیره عملی اهل بیت آگاهی پیدا کنند.
کتاب خورشید شب نوشته استاد نعمت الله صفری به صورت اجمالی گوشه‌هایی از مؤلفه‌های سیاسی جامعه معاصر امام رضا(ع) را بازگو کرده و البته در این مباحث به جریاناتی پرداخته که به نوعی در شناخت سیره حضرت موثر بوده است.
نگارنده در تبیین جریان‌های سیاسی دوران امامت حضرت، مطالب را در دو بخش جریان‌های حاکم و جریان‌های مخالف تقسیم کرده و هر کدام را با تکیه بر منابع معتبر به صورت مختصر برای مخاطب بازگو کرده که در موضوع جریان حاکم ابتدای نمایی کلی ارایه می‌دهد و حکومت عباسی را به چهار عصر دوران نیرومندی و شکوفایی، دوران نفوذ ترکان، دوران نفوذ آل بویه ایرانی و دوره نفوذ سلجوقیان ترک تقسیم میکند.
نویسنده در بررسی جریان‌های مخالف حکومت فقط به دوره زمانی حکومت‌های امین و مآمون تا زمان شهادت امام رضا(ع) پرداخته و قیام‌های علویان مانند قیام محمد فرزند امام صادق(ع)،قیام زید و قیام ابراهیم فرزند امام موسی کاظم(ع) و دردسرسازی‌های خوارج برای حکومت را بیان کرده است.
ارایه یک جمع‌بندی در پایان کتاب از ویژگی خوب این کتاب محسوب می‌شود و همچنین وفات یا شهادت امام رضا(ع)، علل عدم پذیرش خلافت و مساله ولایتعهدی از دیگر مباحث این کتاب جیبی 61 صفحه‌ای است که از سوی انتشارات قدس رضوی به چاپ رسیده است.
8-اعترافات غلامان
حمیدرضا شاه آبادی
کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
"ما سی غلامیم که آن چه را درآن سه سال بر ما رفت مرور می کنیم آن را به خود باز می گوییم تا در یابیم شقی هستیم یاآمرزیده .می خواهیم در یا بیم دستمان به خون فرزند رسول خدا آلوده است یا خیر،هرکدام از ما آنچه را دیده به دیگران باز می گوید .شما هم بشنوید و برما قضاوت کنید ."
کتاب از زبان غلامان جنگی بنی عباس و مامون روایت می شود .حکایت آوردن امام رضا(ع)از مدینه به مرو است.هر بخش از نگاه یک غلام روایت می شود غلامی که سرکرده غلامانی ست که امام را از مدینه به مرو می آورند .همچنین غلام کاتب دارالحکومه،غلامی که شب و روز در خواب و بیداری مراقب امام است و ...همه از زاویه دید خود به روایت ماجرا می پردازند به تکمیل پازلی که قرار است به فاجعه ای دردناک منجر شود.شهادت امام رضا(ع).روایت آنها بازگو کننده و نشان دهنده روش ستمگرانه و مزورانه حکام عباسی و بخصوص مامون است که بر هیچ یک از اطرافیانش رحم نمی کند و با سیاستی شیطانی پس از بهره برداری سیاسی و کاری از ایشان به جهت اطلاعشان از رفتارش آنها را نابود می کند .او حتی بر وزیر ایرانی اش سهل هم رحم نمی کند و برای راضی نمودن دستگاه خلافت عباسی وبرای آنکه توطئه اش مخفی بماند غلام را هم به هلاکت می رساند .ظلم و جور و سیاست های تزویر گرانه حکام و ماموران خلافتی در ارتباط با مردم و غلامان و بالاخص خاندان عصمت و طهارت به خوبی نشان داده شده .وضعیت زندگی و عشق مردم به امام و تاثیر عاطفی ایشان بر مردم و نفوذشان میان آنها و ترس خلیفه از این قدرت نفوذ به خوبی نمایانده شده.
حکایت سفر امام و اتفاقاتی که می افتد از نگاه غلامی جنگی که در ارتباط نزدیک با دستگاه خلفاست و خود در جنگ قدرت میان آنها زخمی سخت خورده می شنویم .کتاب روایت برهه ای از تاریخ است که دارای اهمیت فراوانی ست .به چراهای بسیار پاسخ می دهد و فرازهای تاریخی را بازگو می کند که تعیین کننده بوده اند .مسیر تاریخ را تغییر داده اند و به شهادت امامی انجامیده اند که اینک مرقد مطهرشان مامن وپناه بسیاری از دلشکستگان و حاجتمندان و آرزوی دوستدارانش است .
داستان نزول باران ،شیران پرده ،ورود امام به نیشابور که از اهمیت فراوانی برخوردار است –بخشهایی از کتاب را به خود اختصاص داده است.و در نهایت شهادت غمبار امام به فرمان مامون و توسط یکی از غلامان و ارتباط آن با کودکی او و حکایت سوزنی که وسیله بازی او در کودکی و رنجانیدن و آزار دیگران بوده –فصل پایانی کتاب را تشکیل می دهد .غلام باهمان سوزنی که می تواند به عنوان یک سمیل و نماد مطرح شود به قتل می رسد.
داستان کاملا کشش وجاذبه لازم را برای ادامه و خواندن دارد و چون آغازش کنی آن را زمین نمی گذاری گرچه تمام آن وقایع را هم بدانی .نکته زیبا همین جاست در عین دانستن چون روایت زیباست می خواهی ادامه بدهی .داستان برای گروه های سنی ه هم مناسب است.
زبان کار روان است .در بعضی قسمت ها تکرار بعضی صحنه ها و نمادها مثل پرواز کبوتران به نوعی تکرار می رسد .
صفحه آرایی و فونت کار مناسب است و در عین متفاوت بودن همراه با رنگ قهوه ای که شاید به زمان و تاریخ اشاره داشته باشدو نیزجنس صفحات و فصل بندی کار به زیبایی آن کمک می کندو خواننده را در خواندن کتاب و تاثیر پذیری بیشتر یاری می رساند.
اعترافات غلامان مجموعه اپیزودهایی ست که همراه با تخیل و توصیف های دلکش نویسنده پرداخته شده یا پرده ای از تاریخ را مقابل نگاهمان بیاویزد که تمام مظلومیت و معصومیت را مقابل تمام ظلم نشان بدهدآنگونه که تماشاگر تاریخ خود گواهی بدهد بر حقیقت تاریخ و حضور همواره امام در دلها !