عقیق:احمد بن موسی (ع) برادر امام رضا (ع) است که پس از سفر آنحضرت(ع) به ایران همراه با کاروانی به سوی ایران روانه شد. مطابق روایات تاریخی پس از ورود امام رضا(ع) به ایران شیعیان زیادی هم روانه ایران شدند.در این میان دو کاروان از اهمیت ویژه‏ای برخوردار بود. یکی کاروانی که سرپرستی آن به عهده حضرت معصومه(س) بود و دیگری، کاروانی که به کاروانسالاری احمد بن موسی علیه‏السلام روانه ایران شد. تعداد جمعیت کاروان احمد بن موسی علیه‏السلام ظاهرا قابل توجّه بوده است. در برخی منابع جمعیتشان را تا پانزده هزار نفر هم نوشته‏اند. تعداد زیادی از سادات و نزدیکان امام هشتم علاوه بر احمد و محمد وحسین از فرزندان امام کاظم علیه‏السلام در این کاروان حضور داشتند.
در تاریخ نقل شده است که امام کاظم علیه‏السلام عنایت ویژه‏ای به احمد بن موسی علیه‏السلام داشت و او را بر برخی دیگر از فرزندانش مقدم می‏داشت. شیخ مفید ـ از علمای قرن چهارم ـ درباره شخصیت احمد بن موسی و علاقه امام کاظم علیه‏السلام به او می‏گوید: «احمد بن موسی مردی کریم و پرهیزکار بود و حضرت موسی بن جعفر او را دوست می‏داشت و آبادیی که به «یسیره» شهرت داشت به او هبه نمود. گفته می‏شود یکهزار بنده در راه خدا آزاد نمود.»(1)...
و «احمد بن موسی علیه‏السلام یکی از پنج نفری است که امام موسی کاظم علیه‏السلام او را در اجرای وصیتش با امام رضا علیه‏السلام شریک دانسته است.»
شیخ مفید ضمن روایتی از اسماعیل بن موسی بن جعفر توجه و علاقه فراوان امام نسبت به احمد بن موسی علیه‏السلام را اینگونه نقل می‏کند: پدرم همراه فرزندانش به قصد دیدن اموالش از مدینه بیرون آمد. اطراف ـ برادرم ـ احمد را بیست نفر از خدمتگزاران پدرم گرفته بودند ـ به صورتی که ـ اگر احمد می‏ایستاد آنان نیز به احترامش می‏ایستادند و اگر می‏نشست آنان هم می‏نشستند. در چنین شرایطی تا احمد از پدرم غافل می‏شد، پدرم مخفیانه با گوشه چشم نگاههای محبت‏آمیزی به او می‏کرد و چشم از او برنمی‏داشت. و ما متفرق نمی‏شدیم، تا آنگاه که احمد از جمع ما بیرون می‏رفت.»(2)

دعای امام رضا(ع) در حق برادر
احمد بن موسی(ع) شخصیتی بود که در عبادت ، پرهیزکاری، زهد، کرامت نفس و جوانمردی زبانزد همگان بود از همین رو پس از شهادت امام موسی کاظم(ع) مردم دو بار به عنوان امام با او بیعت کنند و در هر دو بار او مردم را به مسیر صحیح هدایت کرد.
ماجرا از این قرار بود که وقتی خبر شهادت حضرت امام موسی کاظم علیه السلام در مدینه منتشر شد، مردم بر در خانه مادر احمد جمع شدند. آن گاه همراه با احمد بن موسی علیهما السلام به مسجد آمدند و به سبب شخصیت والای احمد بن موسی علیهما السلام گمان کردند که پس از شهادت امام موسی کاظم علیه السلام وی جانشین و امام است. به همین سبب، با وی بیعت کردند و او نیز از آنها بیعت گرفت، پس بر بالای منبر رفت و خطبه ای در کمال فصاحت و بلاغت بیان کرد و فرمود: ای مردم، هم چنان که اکنون تمامی شما با من بیعت کرده اید، بدانید که من خود، در بیعت برادرم علی بن موسی علیهما السلام هستم. او پس از پدرم، امام و خلیفه بحق و ولی خداست. از طرف خدا و رسولش بر من و شما واجب است که از او اطاعت کنیم.
پس از آن،‌ احمد بن موسی علیهما السلام در فضایل برادرش علی بن موسی الرضا علیهما السلام سخن گفت و تمامی حاضران تسلیم گفته او شدند و از مسجد بیرون آمدند، در حالی که پیشاپیش آنها احمد بن موسی علیهما السلام بود. آن گاه خدمت امام رضا علیه السلام رسیدند و به امامت آن بزرگوار اعتراف کردند. سپس همگی با امام رضا علیه السلام بیعت کردند و حضرت علی بن موسی علیهما السلام درباره برادرش(احمد) دعا فرمود: هم چنان که حق را پنهان و ضایع نگذاشتی، خداوند در دنیا و آخرت تو را ضایع نگذارد.(3)

پی نوشت ها:
1. ارشاد، مفید، ص303
2. همان
3. بحارالانوار، مجلسی، ج48، ص308

منبع:قدس

211008