عقیق:کتاب «جدال احسن: نقد و بررسی شبهات وهابیان» اثر حضرت آیت‌الله سبحانی به همت حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت منتشر شده است. کتاب با هدف نقد و بررسی شبهات وهابیان و پاسخ‌گویی شبهات و رد تهمت‌ها و بر ملا کردن چهره تزویر مدعیان توحیدمداری با تدوین مرکز تحقیقات حج و از سوی مؤسسه فرهنگی هنری مشعر منتشر شده است.

تبیین، اثبات و دفاع عقلانی از گزاره‌های اعتقادی و پاسخ به شبهات در حوزه معارف دین، وظیفه اصلی علم کلام و علمای دین است و این کتاب با هدف تیین گزار‌ه‌های اصلی اعتقادات شیعه و پاسخ به شبهات این حوزه در پنج بخش توحید و شرک، نبوت، قرآن، اهل بیت و امامت و مهدویت تدوین شده است. 

در بخشی از کتاب و در پاسخ به شبهه «آیا سجده بر تربت حسینی شرک است؟» می خوانیم: (منابع احادیث در پاورقی های کتاب ذکر شده است)

«نماز خواندن بر روی قبور شرک است و شما این کار را انجام می‌دهید؛ زیرا شما از خاک مرده، مهر درست می‌‌کنید و بر روی آن نماز می‌‌خوانید؟

پاسخ:

وهابیان، در این مورد مغالطه می‌‌کنند، زیرا باید پرسید:

1. آیا شیعیان روی قبور نماز می‌‌خوانند؟ یا در کنار قبر؟

2. آیا شیعیان به‌سوی قبر نماز می‌‌خوانند یا به‌سوی قبله؟

3. بر فرض اینکه هر دو تهمت درست باشد، چه ارتباطی با شرک دارد؟

شرک از مقوله عقاید و باورهاست. حداکثر، این عمل، باید حرام باشد، نه شرک؛ زیرا فرد انجام‌دهنده این کار نه برای خدا شریکی قائل شده و نه افعال اختصاصی خدا را به غیر او نسبت داده است.

یادآور می‌‌شویم که هرگز کسی بر روی قبر نماز نمی‌خواند و اصولاً امکان این کار در مشاهد مشرفه وجود ندارد، و هیچ‌کس به‌سوی قبر هم نماز نمی‌خواند، بلکه زائران خانه خدا و دیگران در مشاهد مشرّفه در نقاطی نماز می‌‌گزارند که پیکرهای پاک اولیای الهی در نقطه‌ای نه‌چندان دور از محلّ نماز آنها به خاک سپرده شده است و چون آن سرزمین به وجود آنها تبرّک یافته است از این نظر، در آن منطقه نماز می‌‌گزارند و معتقدند مدفن آنها از فضیلت خاصی برخوردار است، و این مطلب دور از تعالیم اسلام نیست زیرا:

1. قرآن دستور می‌‌دهد که در جایگاه ایستادن ابراهیم ( علیه السلام ) نماز بگزاریم؛ چنان‌که می‌‌فرماید: وَ اتَّخِذُوا مِنْ مَقامِ إِبْراهِیمَ مُصَلًّی؛ از جای توقف ابراهیم برای خود نمازگاهی برگزینید. (بقره: 125)

2. همه مسلمانان در مسجدالنبی نماز می‌‌گزارند و کسی، کار آنها را شرک ننامیده است. و این از آن‌روست که مسجدالنبی علاوه بر شرافت ذاتی خود، به خاطر دفن پیامبر ( صلّی الله علیه وآله وسلّم ) در آن، متبرک شده است.

3. خداوند جای پای مادر اسماعیل را محل عبادت قرار داده و دستور داده است که در مسعی، هفت بار سعی انجام شود و علت گزینش این کار، جز این نیست که این نقطه جای پای زن پاک و با ایمانی است که برای رضای خدا در این سرزمین بی‌آب و علف، سکنی گزید و برای پیدا کردن آب آنجا را هفت بار دور زد.

4. حجر اسماعیل، مدفن گروهی از پیامبران است و از احترام خاصّی برخوردار است و همگان در آنجا نماز می‌‌خوانیم. اگر واقعا همه اینها شرک است، پس در همه دنیا موحّدی وجود ندارد!!

سجده بر تربت

مطلب دومی که در شبهه یادآور شده این بود: "دلیل بر اینکه شما بر قبور نماز می‌‌خوانید، تربت حسینی است که شما بر آن سجده می‌‌کنید" باید گفت: شخص شبهه‌کننده از فقه خود و احادیث پیامبر ( صلّی الله علیه وآله وسلّم ) آگاهی ندارد.

از افتخارات پیامبر ( صلّی الله علیه وآله وسلّم ) یکی این است که فرمود: جُعلتْ لِی الأرضُ مَسجدا وَطَهورا؛ زمین برای من، سجده‌گاه و پاک‌کننده قرار داده شده است

این حدیث می‌‌رساند که مسلمانان باید بر روی زمین یعنی سنگ و خاک سجده کنند و در تیمم نیز باید بر روی خاک تیمم کنند. بنابراین، سجده بر غیر زمین، فاقد شرط صحت نماز است، و لذا از زمان پیامبر ( صلّی الله علیه وآله وسلّم ) تا چند قرن، مسلمانان بر خاک مسجد وسنگریزه‌‌های مساجد سجده می‌‌کردند.

صحابه پیامبر ( صلّی الله علیه وآله وسلّم ) برای جلوگیری از داغ‌شدن سنگ‌ریزه‌ها به وسیله آفتاب سوزان عربستان، آنها را در مشت خود نگاه می‌‌داشتند و به هنگام سجده بر زمین می‌‌گذاشتند و بر روی آنها سجده می‌‌کردند، حتی اگر مسلمانی بر گوشه عمامه خود سجده می‌‌کرد، پیامبر ( صلّی الله علیه وآله وسلّم ) آن را از زیر پیشانی او می‌‌کشید و می‌‌فرمود: ترّب وجهک؛ صورتت را بر خاک بگذار و ده‌ها روایت در این زمینه هست که جای بازگویی آنها نیست.

امروز متأسفانه سنّت، بدعت شده و بدعت (سجده بر فرش) جای سنت را گرفته است! ازاین‌رو، شیعیان، پای‌بند هستند بر خاک سجده کنند، ولی چون همه جا خاک فراهم نیست، مقداری خاک را به صورت مهر (خشک و قالب‌گیری شده) درمی‌آورند تا همه‌جا همراه آنها باشد و به سنت پیامبر خدا ( صلّی الله علیه وآله وسلّم ) عمل کنند. و هرگز ملتزم نیستند که این تربت، تربت حسینی باشد، بلکه هر خاک پاک برای آنها سجده‌گاه است، امّا اگر تربت حسینی را ترجیح می‌‌دهند به خاطر روایاتی است که از پیشوایان اسلام وارد شده که سجده بر این خاک، مایه پذیرفته‌شدن نماز انسان است؛ زیرا آن خاک با خون شهیدان عجین شده و بر خاکی سجده می‌‌کنند که بیش از هفتاد تن از شهدای عالی‌مقام در آنجا به خاک سپرده شدند و شهادت با عزّت و ایمان را بر زندگی ننگین با کافران و ظالمان ترجیح داده‌اند.

سجده بر تربت حسینی، یادآور خاطره شیرمردانی است که برای پایداری اسلام و جلوگیری از نابودی دین، جان‌‌های عزیز خود را فدا کردند، و عشق به آنها، عشق به خدا و رسول خداست.

مسروق از اعاظم تابعان جز بر زمین بر چیز دیگری سجده نمی‌کرد، حتی در کشتی همراه خود خاکی می‌‌برد و بر آن سجده می‌‌کرد. 

عمر بن عبدالعزیز روی حصیر می‌‌ایستاد و خاکی بر روی آن می‌‌ریخت و بر آن سجده می‌‌کرد. اینان هیچ‌گاه متهم به شرک نشدند. حال، اگر در جست‌وجوی سیره سلف صالح هستیم، این، سیره سلف صالح است.

بالاخره سجده بر زمین مظهر خضوع بیشتر است؛ زیرا انسان پیشانی خود را بر روی خاک می‌‌نهد و می‌‌گوید: سبحان ربّی الأعلی، این نوع خضوع شایسته مقام ربوبی است یا سجده بر لباس‌‌های فاخر و فرش‌‌های گران‌قیمت؟ قاتل الله الجهل و الجهاله.

پی نوشت:

کتاب «جدال احسن: نقد و بررسی شبهات وهابیاني» اثر حضرت آیت‌الله العظمی سبحانی

 منبع:جام

211008