آویشن یکی از گیاهان دارویی مفید است که خواص بی نظیری دارد و گیاهی است با ساقه های کرکدار و سفید از خانواده نعناع که سرشاخه های گل دار و برگ آن قابل استفاده می باشد.
عقیق: آویشن یکی از شناخته شده‌ترین گیاهان دارویی از تیره نعنا است. آویشن درختچه‌ای کوتاه و پرشاخه است که برگهای نازک و متقابل دارد. دارای گل‌هایی سفید چتری و منفرد است. در روایات از آن به صعتر یاد شده است. محمد زکریای رازی معتقد است آویشن نفخ شکن، موجب حرارت بدن و هضم غذا است.(1) گونه‌های مختلفی از آن در کوهستان‌های ایران بویژه در کوه پایه های شهرستان اقلید با نام آویشن شیرازی می‌روید. خوش بو کننده دهان در منابع اسلامی از این گیاه به عنوان گیاهی برای درمان ناراحتی های معده و مفید به حال کلیه یاد شده که به دستگاه گوارش نیز کمک می کند. از جمله در روایتی آمده است که : السَّعْتَرُ وَ الْمِلْحُ یَطْرُدَانِ الرِّیَاحَ عَنِ الْفُؤَادِ وَ یَفْتَحَانِ السُّدَدَ وَ یُحْرِقَانِ الْبَلْغَمَ وَ یُدِرَّانِ الْمَاءَ وَ یُطَیِّبَانِ النَّکْهَةَ وَ یُلَیِّنَانِ الْمَعِدَةَ وَ یُذْهِبَانِ الرِّیَاحَ الْخَبِیثَةَ مِنَ الْفَمِ وَ ...؛ آویشن و نمک چون دربرهم قرار گیرند بادهارا از دل بیرون می راند، انسدادها را می گشاید، بلغم را می سوزاند، بوی دهان را خوش می سازد، معده را نرمی می دهد، بوهای بد را از دهان می برد و... (2) نسخه امام رضا(ع) برای آویشن امام رضا علیه السلام هم با ترکیب آویشن و نمک به درمان بیماری پرداختند. در همین زمینه روایتی داریم که قافله‌ای از خراسان به کرمان می‌رفت که دچار دزدان شد. مردی را که گمان می‌بردند دولتمند است اسیر کرده. مدتی در دست خود نگهداشته. او را برای گرفتن مال شکنجه می‌کردند. از جمله او را در میان برف‌ها بسته، زنی از آنان به او رحم آورده و آزادش کرده بود. بر اثر شکنجه زبان و دهانش تباه شده بود. رو به خراسان آورد و شنید علی بن موسی در نیشابور است. شبی در خواب به او گفتند: فرزند پیامبر به خراسان وارد شده از بیماری خودت از او بپرس. شاید تو را به داروئی شفا بخش رهنمایی کند. او گفت در خواب: نزد امام رفتم و چاره خواستم. گفت: مقداری کمون (زیره) و سعتر (آویشن) و نمک را بکوب و از آن 2 یا 3 بار در دهانت بریز عافیت می‌یابی. مرد از خواب بیدار شد و اعتنایی به رؤیای خود ننمود تا به دروازه نیشابور رسید. به او گفتند: علی بن موسی الرضا از نیشابور کوچ کرده اینک در رباط سعد است. در دلش افتاد نزد حضرت رفته و از امام چاره بخواهد. نزد امام به رباط سعد رفت و گفت: جریان من چنین است و زبان و دهانم تباه گشته و جز به سختی نمی‌توانم سخن بگویم و به من دوایی راهنمایی کن که چاره کارم باشد. امام فرمود: آیا به تو یاد ندادم. آنچه در خواب دیدی عمل کن. مرد گفت: دوباره برای من تکرار کن. فرمود: زیره و آویشن و نمک را بکوب و 2 یا 3 بار مقداری از آن را در دهانت بریز، به زودی شفا خواهی یافت. مرد گفت: آن را به کار بردم و شفا یافتم. (3) مفید برای معده و گوارش استفاده امروزی و ثابت شده گیاه آویشن برای درمان آسم، سرفه های خشک مکرر و برونشیت است. چای دم کرده آن را نیز برای درمان عفونت گوش میانی، نفخ و تهوع استفاده می‌کنند. آویشن عامل تصفیه کننده خوبی بوده و در درمان بی خوابی و امراض جهاز هاضمه مفید است. در کتب طب اسلامی آمده است که امام رضا علیه السلام به قدری این گیاه را مفید دانسته اند که می فرمودند: این گیاه تنها داروی امیر المومنین بوده است. و نیز در روایات آمده است که مردی در خدمت امام رضا(ع) از رطوبت مزاج و راه درمان آن سؤال نمود. حضرت به او فرمود: آویسن را بکوب و ناشتا بر دهان بریز. و در برخی احادیث آمده است که آویشن، پرز معده را می رویاند و معده را پالایش می دهد .بلغم را بر طرف کرده و انسان را از لقوه در امان می دارد.(4) پانوشتها: 1. زبیده خدایی، خدایا چه بخورم، ص172 2. مرآت العقول فی شرح أخبار آل الرسول ج22، ص 222 3. عیون اخبار الرضا(ع)، ج 2، ص 211 4. طب الرضا علیه السلام، ص 9 منبع:قدس