جبرئیل (ع) در پاسخ به
سؤال پیامبر (ص) از او درباره توکل بر خداوند متعال فرمود: دانستن این مطلب که مخلوق نه زیانى مىزند و نه سودى مىرساند، نه اعطا مىکند
و نه جلوگیرى مىکند و برکندن چشم امید از خلق. هرگاه بنده چنین باشد، دیگر براى
احدى جز خداوند کار نمىکند و امید و بیمش از کسى جز خداوند نیست و چشم طمع به
هیچ کس جز خدا ندارد و این است توکل.
از این رو است که خداوند در آیات دو و سه سوره مبارکه
طلاق می فرماید: "وَ مَنْ یَتَّقِ اللّهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا وَ
یَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لا یَحْتَسِبُ وَ مَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَی اللّهِ فَهُوَ
حَسْبُهُ إِنَّ اللّهَ بالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللّهُ لِکُلِّ شَیْءٍ
قَدْرًا"؛ "هر کس پرهیزکاری کند، خداوند راه خروجی برای رهایی وی از
مشکلات قرار می دهد و از طریقی که گمان ندارد، روزیش را می رساند و هر کس بر
خدا اعتماد کند و کار خود به وی وا گذارد، خدا برای او کفایت است. همانا خدا فرمان
خویش را به نتیجه میرساند و آنچه را که بخواهد تخلف ندارد. راستی که خدا برای هر چیزی
قدر و اندازه ای معین کرده است."
و نیز در آیه 159 سوره مبارکه آل عمران می فرماید:
"فَإِذا عَزَمْتَ فَتَوَکَّلْ عَلَی اللّهِ"؛ "(ای پیغمبر!) همین که عزم کردی و تصمیم گرفتی، به خدا اعتماد
کن و کار خود را دنبال کن."
از امیرالمومنین (ع) نقل شده است که فرمودند: توکل
بیزاری و برکناری از حول و قوه است و منتظر شدن است به آنچه قدر می آورد.
شخصی از امام رضا (ع) درباره سخن خدای متعال که می
فرماید "و من یتوکل علی الله فهو حسبه" سؤال کرد؛ حضرت (ع) فرمودند:
"توکل درجاتی دارد که یکی از آنها این است که در هرکاری که به تو مربوط است
به خداوند اعتماد کنی و از آنچه که نسبت به تو انجام می دهد خشنود باشی و بدانی که
او جز خیر برای تو نمی خواهد و بدانی که حکمت در این است که کارت را به او
واگذارکنی و دیگر اینکه به این امر ایمان داشته باشی که خدا چیزهایی می داند که تو
از آنها بی اطلاعی و باید علم آنها را به خدا واگذار نمایی و به غیر اعتماد نداشته
باشی."
از امیرالمومنین (ع) نقل شده فرمودند: برای ایمان چهار
رکن است: توکل کردن بر خدا و وگذار کردن امر به
سوی خدا و راضی شدن به قضاء خدا و تسلیم شدن به امر خدا.
پیامبر اکرم (ص) فرمودند: "هر کس به خدا منقطع شود،
خدا هر نیازمندی را از او کفایت می کند و هر کس به سوی دنیا منقطع شود خداوند او
را به آن واگذار می کند."
از موسی بن جعفر (ع) از پدرانش از پیامبر اسلام (ص) نقل
شده که فرمودند: "خداوند عزوجل می فرماید هیچ کسی نیست به کسی غیر من چنگ زند
مگر سبب های آسمان ها و سبب های زمین را از او قطع می کنم، اگر از من سوال کند او
را نمی دهم و اگر مرا بخواند جوابش نمی دهم و هیچ کس نیست که تنها به من متوسل گردد
نه به غیر من مگر اینکه آسمان و زمین را ضامن روزی او قرار می دهم و اگر مرا
بخواند او را اجابت می کنم.
البته باید توجه داشت توکل کردن به خداوند تعالی یاری
خواستن از او است در وقوع و حدوث آن کار به نحوی که به نفع انسان تمام شود و معنی
توکل از کار دست کشیدن نیست.
از امام صادق (ع) نقل شده که فرمودند: طلب کردن روزی را
از حلالش ترک نکن زیرا آن بر دینت کمک می کند، مرکبت را ببند و توکل کن.
پی نوشت ها:
1- بحارالانوار، ج 71
2- غررالحکم
3- اصول کافی، ج 2
منبع:قدس
211008