مشکل اساسی این کتاب این است که، اکثر اسناد این کتاب به معصوم علیه السلام ختم نمی شود؛ چرا که دانشمندان اهل تسنن، گفته صحابه و تابعان را نیز حجت دانسته و قابل پذیرش می دانند و از شخص آنان نیز حدیث نقل می کنند. اما نظر شیعه این است که تنها سخن پیامبر صلی الله علیه و آله و یا امام معصوم(ع) قابل پذیرش است و حجیت دارد.
سید بن طاوس از علمای بزرگ شیعه در قرن هفتم به کتاب او اعتماد کرده و حدود یک سوم از کتاب «الملاحم و الفتن» خود را از کتاب او نگاشته است.
در مورد شخصیت صاحب کتاب، در میان عالمان اهل تسنن اختلاف نظر وجود دارد. برخی همچون احمد بن حنبل او را توثیق و برخی همچون نسایی او را تضعیف کرده اند. برخی نیز در مورد او گفته اند که برای تقویت سنت، حدیث جعل می کرده است. ذهبی از دانشمندان مهم اهل تسنن می نویسد: نباید به سخن او استناد کرد چون در کتاب «الفتن»، مطالبی عجیب و غیر قابل قبول آورده است.[1]
اما ابن حجر عسقلانی که از دانشمندان به نام اهل تسنن است، در ضمن آن که او را راستگو معرفی کرده، وی را دارای اشتباهات فراوان برشمرده است.[2]
بنابراین از مجموع این سخنان بر می آید که در دیدگاه اهل تسنن، بر فرض آنکه شخصیت نعیم بن حماد قابل اعتماد باشد، کتاب او و یا احادیث او قابل اعتماد نیست؛ یعنی حداکثر چیزی که از سخنان رجالیون اهل تسنن قابل برداشت است، راستگو بودن نگارنده است، اما هیچ یک از آنان بر اعتبار کتاب یا روایات او صحه نگذاشته اند.
پس می توان گفت این کتاب اعتبار ندارد؛ لذا در مورد هر روایتش باید با دیده عدم اعتبار برخورد کرد، مگر این که با معیارهای روایی شیعه تطبیق داشته باشد که تشخیص آن به عهده علمای رجالی و حدیثی می باشد.
پی نوشت ها:
[1] سیر اعلام النبلاء، ج 10، ص 597.
[2] تقریب التهذیب، ج 2، ص 250.
منبع:جام
211008