اِنَّ مِن اَجمَلِ الجَمالِ الشَّعرَ الحَسَنَ وَ نَغمَة
الصَّوتِ الحَسَنِ؛ از زیباترین زیبایی ها، موی زیبا و صدای نیکو است.
از این رو خدای رحمان این موهبت بزرگ را به انسان های
برگزیده (تمام انبیای الهی) عنایت فرموده است تا موجب جاذبه بیشتر دعوت آنان
گرددبه نحوی که امام صادق (ع) فرموده است: ما بَعثَ اللهُ عَزَّوَجَلَّ نَبیّاً
اِلّا حَسَنَ الصَّوتِ؛ خدای عزیز و بزرگ هیچ پیامبری را مبعوث نکرد مگر اینکه
آوازِ نیکو داشت.
ابوالفضل علامی میانجی در این باره می نویسد: حال که
آوازِ خوش از بزرگترین نعمت های الهی است هر مسلمانی که این موهبت را دارد (بیشتر مسلمانان
از آن برخوردارند) باید شکر این نعمت را به جای آورد. شکر آن، تلاوت قرآن با آواز
خوش است تا هم خود از آن بهره برند و هم افراد جامعه را با نوای گوش نواز و دل
انگیز قرائت قرآن، جذب قرآن نمایند.
زیبای مطلق خداوند متعال است و تمام زیبایی ها از او
سرچشمه گرفته. او منشأ تمام زیبایی هاست. به این جهت کلام او هم زیباترین کلام
هاست و هیچ گفتاری در زیبایی به پایه قرآن نمی رسد. به طوری که مخالفان سرسخت قرآن
نیز به آن اعتراف دارند؛ مثلاً «ولیدبن مغیره» از رؤسای قریش و از مخالفان سرسخت اسلام
که خود یکی از بزرگترین سخن سرایان عرب بود، در مورد قرآن چنین می گوید: من از
محمد (ص) اینک سخنی شنیدم که نه از سنخ سخنان بشر و نه از جنس گفتار پریان است؛
زیرا شیرینی زایدالوصف و زیبایی خیره کننده ای دارد!
اگر قرآن که آیاتش سراسر زیبایی است با آواز خوشِ قاریِ
ممتازی همراه گردد زیبایی آن دو چندان می شود و بر دل ها می نشیند. نیکو خواندن
قرآن به اندازه ای ارزشمند است که پیامبر عظیم الشأن (ص)، آن را زینت قرآن نامیده
و بیان داشته اند:
اِنَّ حُسنَ الصَّوتِ زینَةٌ لِلقُرآن؛ همانا صدای نیکو
و زیبا زینت قرآن است.
تأثیر زیباخواندن قرآن
شاید کسی بپرسد چرا این همه روی زیباخوانی قرآن تأکید می
شود؟ مهم آن است که قرآن را احترام کنند. با عجله نخوانند و شمرده بخوانند. در
پاسخ باید گفت: زبان شناسان و ادیبان عرب اعتقاد دارند قرآن با این که شعر
نیست ولی آهنگ پذیر است و آهنگی مخصوص دارد. هیچ نثری در زبان عربی چنین خصوصیتی
ندارد و درست به همین جهت است که وقتی قران با آوازِ خوش خوانده شود تأثیر معنوی عجیبی
در شنونده (حتی غیرمسلمان) می گذارد. در زندگینامه قاریان مشهور، فراوان خوانده
ایم که قرائت قرآن آن ها علاوه بر مسلمانان در غیرمسلمانان نیز اثر عمیقی داشته
است، به طوری که موجب هدایت و مسلمان شدن آنان شده است.
چنانچه استاد شهید علامه آیة ا... مطهری (ره) می گوید:
من خودم واقعاً از شنیدن قرآن لذت می برم. واقعاً زیبایی قرآن را حس می کنم. مخصوصاً وقتی که
با آهنگ لطیف و زیبایی خوانده شود. این قرآن های عبدالباسط... بعضی قسمت ها که
مخصوصاً آهنگی که انتخاب کرده با موضوعی که در آن آیه است تناسب دارد، تأثیرش عجیب
است؛ مثل آیه «یا ایّتها النّفس المطمئنّة» یا سوره «اذا الشّمس کوّرت». غالباً هر
چه خوانده این جور است. سوره «اذا الشّمس کوّرت» را با آهنگی متناسب با معنی آن خوانده
است. مخصوصاً
وقتی با این آهنگ ها می شنوم خیلی لذت می برم. این حلاوت و شیرینی قرآن [و اینکه]
هر چه تکرار می شود از شیرینی اش کاسته نمی شود [از وجوه اعجاز قران کریم است].
خوش صداترین قاری
در این رابطه شخصی از رسول گرامی اسلام (ص)
سؤال کرده و حضرت پاسخ داده اند که گزارش آن به این قرار است:
از رسول خدا (ص) سؤال شد: کدامیک از مردم در قرائت قرآن
خوش صداتر است؟
فرمودند: کسی که وقتی قرائتش را شنیدی گمان کنی او از
خدا خوف و ترس دارد.
خوف از خدا یک ملاک اساسی برای قاری قرآن است، قاریی که
با صدای نیکوی خود قرآن را زینت می بخشد. بنابراین خوش آواترین قاری کسی است که
نشانه های خوف از خدا و رستاخیز در گفتار و کردار او هویدا باشد. ظاهر او ظاهری
اسلامی، کلام او قرآن، و کارها و اعمال او مطابق موازین اسلامی و قرآن است. او در انجام
واجبات و ترک محرّمات پیشقدم و در انجام رسالت های اجتماعی پیشرو است. اگر قاری
قرآن به این درجه رسید خوشا به حال او و سعادت قرین او باد.
پی نوشت ها:
1-کلینی. اصول کافی، ج2: 450،451.
2- علامه مجلسی. بحارالانوار، ج18: 168؛ ج89: 190، 195.
3- ابوالفضل علامی میانجی. آشنایی با آداب تلاوت قرآن:
56.
منبع:قدس
211008