پیامبر گرامى اسلام(ص) فرمودند: «بر تو باد که در هر حال
و موقعیتى که هستى، قرآن را تلاوت نمایى.» ولى براى بهره‌مند شدن از فیض الهى و
استفاده بهتر از سفره گسترده و پرنعمت قرآن، حضرات معصومین(ع) به ما سفارش‌هایى
نموده‌اند که بعضی از آنها عبارتند از:
مسواک زدن، وضو و طهارت داشتن، پناه بردن به خداوند پیش
از قرائت قرآن. قرآن کریم مى‌فرماید:
«وقتى قرآن مى‌خوانى، از[ شرّ] شیطان رانده شده به
خداوند پناه ببر»؛
قرائت از روى قرآن؛ پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «قرائت قرآن
از روى مصحف، بهترین اعمال امّت من است».
قرائت قرآن با صداى خوش؛ خاتم پیامبران (ص) فرمودند: «هر
چیزى زیورى دارد و زیور قرآن، صوت نیکو است.»
قرائت قرآن همراه با خشوع؛ قرآن مى‌فرماید: «آیا وقت آن
نرسیده است که دل‌هاى مؤمنان در برابر ذکر خدا و آن‌چه از حق نازل شده، خاشع گردد؟»
امام صادق (ع) می فرمایند: کسى که قرآن بخواند و خاضع نشود و رقت قلب
نداشته باشد و در باطنش حزن و ترس پیدا نشود، به تحقیق به امر بزرگ خدا توهین کرده
و زیان آشکارى نموده است.
قرائت همراه با حزن و اندوه؛ پیامبر خدا (ص) فرمودند: «به
راستى قرآن همراه با حزن نازل شده است، بنابراین، هنگامى که قرآن مى‌خوانید گریه
کنید و اگر گریه نکردید، حالت گریه به خود بگیرید».
تلاوت قرآن، همراه با ترتیل؛ قرآن مى‌فرماید: (ورَتِّلِ
القُرءانَ تَرتیلا); قرآن را با دقّت و تأنّى بخوان.
تدبر؛ یعنى قارى قرآن تنها به خواندن الفاظ، بدون توجه
به معانى آن، اکتفا نکند و همراه با قرائت آن در معانى قرآن اندیشه کند و از آیاتش
پند گیرد، چنان‌که امیرمؤمنان على(ع) در وصف پرهیزکاران مى‌فرمایند: «آنان در شب
به پا خاسته، قرآن را شمرده شمرده و با تدبر تلاوت مى‌کنند. جان خویش را با آن محزون
مى‌سازند و دواى درد خود را از آن مى‌گیرند. هر گاه به آیه‌اى برسند که در آن
تشویق باشد، با علاقه و امید به آن روى مى‌آورند و روح و جانشان با شوق بسیار در
آن خیره مى‌شود و آن را همواره نصب‌العین خود مى‌سازند و هر گاه به آیه‌اى برخورد
کنند که در آن بیم باشد، گوش‌هاى دل خود را براى شنیدن آن باز مى‌کنند و صداهاى
ناله و برخورد زبانه‌هاى آتش در گوششان طنین‌انداز است.»
همچنین، ایشان می فرمایند: در عبادت بدون علم و در قرائت
بدون تدبیر و فکر خیرى نیست.
امام صادق (ع) نیز درباره آداب تلاوت قرآن هشت نکته را
مورد توجه قرار داده اند: ترتیل آیات، تفقه در آیات، عمل به آیات، امید به وعده
ها، ترس از وعیدها، عبرت از داستان ها، انجام اوامر الهی، ترک نواهی. در پایان
روایت نیز امام (ع) فرمودند: حق تلاوت تنها حفظ آیات، آموزش حروف، قرائت و تجوید نیست.
بر اساس روایات کسانی که حق تلاوت قرآن را ادا می کنند،
تنها امامان معصوم (ع) هستند.
امام باقر (ع) قاریان قرآن را به سه دسته تقسیم کرده و
انگیزه هر کدام را بیان فرموده اند:
نخست کسانى که قرائت قرآن را وسیله امرار معاش و تقرب به
ملوک و فزون طلبى نسبت به مردم قرار داده اند.
دوم، کسانى که قرآن را مى خوانند و فقط حروف آن را گرفته
و حدود آن را ضایع کرده اند.
سوم، کسانى که قرآن را تلاوت مى کنند و با دستورات
شفابخش آن بیمارى هاى قلبى و فکرى خود را درمان مى کنند. شب ها با تلاوت قرآن
مإنوس هستند و روزها در صحنه هاى زندگى از آنها الهام مى گیرند و به خاطر انس با
قرآن پهلو از رخت خواب ناز تهى مى کنند.
پس خداوند به خاطر این گروه از حاملان معارف قرآن بلا را
از اجتماعات دور مى کند و بخاطر آنان باران رحمت خود را فرو مى آورد. به خدا قسم
این دسته در جامعه، از کبریت احمر کمیاب تر اند.
پی نوشت ها:
1- وسائل الشیعه
2- بحارالانوار
3- اصول کافی
4- امالی شیخ صدوق
5- دقایقی با قرآن
منبع:قدس
211008