در بخشی از کتاب «76 پرسش و پاسخ درباره اخلاق و رفتار» در پاسخ به این پرسش که «چرا بعضی وقت‌ها توفیق عبادت از انسان گرفته می‌شود؟»، می‌خوانیم: این بی‌توفیقی‌ها دلایل بسیاری دارد که به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
الف) مهمترین دلیل این بی‌توفیقی‌ها، گناه‌های ماست. گناه ضررهای زیادی به ما می‌زند که یکی از این ضررها محرومیت ما از انجام عبادت است.
«شخصی به امام علی (ع) گفت: من از نماز شب محروم شده‌ام. امام فرمود، گناهانت تو را به بند کشیده است».
امام صادق (ع) فرمود: «اگر کسی اراده حج کند و برای آن آماده شود، ولی از انجام آن محروم شود، به خاطر گناهی از آن محروم شده است».
ب) عامل دیگر بی‌توفیقی‌های ما همنشینی با افراد آلوده و سست ایمان است. همنشینان ما تأثیر زیادی روی ما دارند. رفت‌وآمد با اهل ایمان شوق عبادت را در ما بیشتر می‌کند و ارتباط با گناهکارها شوق عبادت را از ما می‌گیرد و ما را از عبادت محروم می‌کند.
رسول خدا (ص) فرمود: «آدمی بر آیین دوست خود است، پس هر یک از شما مواظب باشد که با چه کسی دوستی می‌کند».
پ) دلیل برخی از بی توفیقی‌ها هم تنبلی و کاهلی است. آدم‌های سخت کوش و پرتلاش در میدان عبادت خوب می‌درخشند و افراد تنبل در انجام عبادت تنبلی می‌کنند. امام کاظم (ع) فرمود: «از تنبلی و بی‌حوصلگی بپرهیز، زیرا اگر تنبلی ورزی، کار نکنی و اگر بی‌حوصله باشی، حقی را نپردازی».
ت) بی‌نظمی و بی‌برنامگی نقش مهمی در بی‌توفیقی‌های ما دارد، مثلاً بسیاری از افراد به این دلیل نماز صبحشان قضا می‌شود که برای خوابشان برنامه ندارند و دیر وقت می‌خوابند
* چرا در اسلام امر به معروف و نهی از منکر واجب شده است؟
در بخشی از این کتاب در پاسخ به این پرسش که «چرا در اسلام امر به معروف و نهی از منکر واجب شده است؟ آیا این کار نوعی فضولی در کار دیگران نیست؟»، می‌خوانیم: سرنوشت مردمی که در یک جامعه زندگی می‌کنند، به هم خیلی مربوط است، مثلاً اگر فردی بیمار شود و بیماری‌اش مُسری باشد، شاید ده‌ها، صدها یا هزارها نفر دیگر مریض شوند. اهالی شهر و روستا و محله و کوچه مدام همدیگر را می‌بینند و پیوسته با هم در ارتباط هستند و با هم گفت‌وگو و دادوستد می‌کنند. پی بی‌شک وضعیت روحی هر کدام از انها در وضعیت روحی دیگران تأثیر می‌گذارد به همین دلیل، اگر مردم دیدند که فردی گمراه شده است و گناه می‌کند، باید او را از گناه بازدارند و به راه راست بازگردانند.
اگر آنها بی‌تفاوت بمانند، فرد گناهکار افراد دیگر را هم به گناه آلوده می‌کند. امربه معروف و نهی از منکر کردن فضولی و مداخله در امور مردم نیست، بلکه تلاشی برای حفظ سلامتی جامعه است. اگر ملتی امر به معروف و نهی از منکر را کنار بگذارد، خوبی‌ها از یاد می‌رود و بدی‌ها رواج می‌یابد. برای حفظ ایمان و اخلاق هر جامعه‌ای باید اهل آن جامعه پیوسته یکدیگر را امر به معروف و نهی از منکر کنند. در آیه 104 سوره آل عمران می‌خوانیم: «و باید از میان شما گروهی باشند که (مردم را) به خوبی‌ها فرابخوانند و امربه معروف و نهی از منکر کنند».
* چگونه می‌توان مؤمن باقی ماند؟
در بخشی از این کتاب در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه «در خانواده و فامیلی که حدود شرعی را رعایت نمی‌کنند و واجبات را انجام نمی‌دهند، چگونه می‌توان مؤمن باقی ماند؟»، آمده است:
الف) در طول تاریخ فراوان بوده‌اند انسان‌هایی که در خانواده‌های سست ایمان یا حتی کافر زندگی کرده‌اند، اما توانسته‌اند تا آخر عمر دیندار بمانند و بدون هیچ تزلزلی ایمانشان را حفظ کنند. اگر چه دینداری در چنین شرایطی دشوار است، ولی محال و ناممکن نیست.
ب) بخش وسیعی از دینداری کاملاً در اختیار خود انسان است و رفتار بستگان و اطرافیان مانعی محسوب نمی‌شود، مثلاً اگر ما بخواهیم دروغ نگوییم، مردم آزاری نکنیم و فحش ندهیم یا بخواهیم به پدر و مادرمان احترام بگذاریم، در دلمان با خدا حرف بزنیم و به اهل خانه خدمت کنیم، چه کسی جلو ما را می‌گیرد و چه کسی ا ما مخالفت می‌کند؟ دین تنها همان احکام مشهوری نیست که ما می‌شناسیم. برای عمل به بسیاری از دستورهای دینی ما با هیچ مقاومت و مخالفتی روبه‌رو نمی‌شویم.
پ) اگر اطرافیان ما برخی از احکام دین را رعایت نمی‌کنند و تذکرات دلسوزانه ما را هم نمی‌پذیرند، نیازی نیست که با آنها جدال و بگومگو کنیم. همین قدر که خودمان به احکام دین پایبند باشیم، کافی است. در چنین شرایطی ما نباید با آنها درگیر شویم چون آنها هم حساس می‌شوند و مقابل ما موضع‌گیری می‌کنند.
ت) هر کار خوبی که انجام آن دشوارتر باشد، بی‌تردید پاداش آن هم بیشتر است. به همین دلیل، پایبندی به احکام اسلامی در خانواده‌هایی که به دستورهای دین پایبند نیستند، قطعاً ثواب بیشتری دارد. کسانی هم که در این محیط‌ها دیندار می‌مانند، بیش از دیگران از پاداش‌های الهی بهره‌مند می‌شوند. در هر حال، خدا از هیچ کس بیش از توانش انتظار ندارد و از هیچ انسانی بیش از قدرت او چیزی نمی‌خواهد.
انتشارات «قدیانی» کتاب «76 پرسش و پاسخ درباره اخلاق و رفتار» تألیف حجت‌الاسلام غلامرضا حیدری ابهری را در 136 صفحه و با قیمت 6000 تومان منتشر و روانه بازار نشر کرده است.
منبع:فارس
211008