عقیق:محسن اسماعیلی استاد دانشگاه و عضو حقوقدان شورای نگهبان در جلسه‌ای دیگر از سلسله جلسات «درس‌هایی از نهج‌البلاغه» که در مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی«سرچشمه» برگزار شد با اشاره به خطبه 150 نهج‌البلاغه گفت: این خطبه از جمله خطبه‌هایی است که امیرالمؤمنین حضرت علی(ع) به ملاحم (پیشگویی از فتنه‌های آخرالزمان) نسبت به آینده است، می‌پردازند که در کلام پیامبراکرم(ص) بوده و حضرت سعی کرده آن‌ها را جمع آوری کنند. امیرالمؤمنین(ع) در این خطبه می‌فرمایند: قیام و ظهور امام موعود قطعی است. این حادثه‌ای است که حتماً اتفاق خواهد افتاد و انتظار می‌رود در خصوص آن عجله نکنید، همانطور که از روی بی‌میلی و بی‌رغبتی آن را دور بدانید.

وی افزود: از این خطبه نکات مهمی در مورد مسأله ظهور دریافت می‌شود؛ نکته اول قیام و ظهور امام عصر(عج) قطعی و زمان وقوع آن از نظر الهی نزدیک و از نظر ما ممکن است دور باشد. نکته دوم وظیفه ما در مورد ظهور، انتظار است و انتظار نقطه مقابل استعجال و استنباط بوده و هر دو نتیجه‌اش یکی است و آن عدم آمادگی است.

استاد دانشگاه امام صادق(ع) بیان داشت: انتظار نقطه مقابل استعجال و استنباط، به معنای آماده بودن خود و جامعه همراه با امید است. وظیفه ما امید و انتظار برای ظهور امام زمان(عج) است. مطلب سوم این است که اگر کسی بدون آمادگی برای ظهور عجله و دائماً شتاب کند، خطر بسیار بزرگی او را تهدید خواهد کرد. بزرگترین خطر این است که بعد از ظهور عقب گرد کرده و آرزویش این خواهد بود که ای کاش ظهور در زمان او رخ نمی‌داد، بر اساس روایات، امام عصر(عج) هنگامی خواهد آمد که تمام هستی را فساد فراگرفته و همه نسبت به آن عادت کرده‌اند، او می‌آید که عدالت علوی را برپا کند و انجام دستورات حضرت برای بسیاری سخت خواهد بود.

وی ادامه داد: این همان اتفاقی است که برای جدش امیرالمؤمنین حضرت علی(ع) در زمان حکومتش رخ داد، از او خواستند تا بیاید و عدالت را اجرا کند و هنگامی که آمد و عدالت را اجرا کرد نزدیک‌ترین دوستانش به سرسخت‌ترین دشمنانش تبدیل شدند، امیرالمؤمنین(ع) در اینجا به عنوان یک قاعده کلی می‌فرمایند: شما برای ظهور عجله نکنید، زیرا بسیاری از شتاب کنندگان به ظهور هستند که هنگامی که ظهور حاصل شود آرزو می‌کنند که ای کاش حاصل نمی‌شد.

این پژوهشگر دینی بیان داشت: نمونه دیگر این اتفاق داستان طالوت و جالوت در قرآن است و مسأله ظهور هم همین است، امیرالمؤمنین‌حضرت علی(ع) می‌فرمایند: مراقب باشید بدون کسب آمادگی درخواست ظهور امام عصر(عج) را نکنید. در روایات بیان شده وقتی حضرت می‌آیند بسیاری تحمل او را نخواهند داشت. انتظار باید همراه با امید باشد، باید آمادگی لازم را برای ظهور کسب کنیم. بدون کسب آمادگی آرزوی ظهور کردن خطر ریزش دارد. امام صادق(ع) می‌فرمایند: زمان آمدن امام خیلی از کسانی که تصور می‌کردند اهل قیام مهدی(عج) هستند از زیر پرچم او خارج می‌شوند. اما در نقطه مقابل کسانی زیر پرچم او قرار خواهند گرفت که از خداپرستان واقعی هستند. باید مراقب بود و ترسید از اینکه ظهور رخ دهد و ما آماده نباشیم.

وی ادامه داد: نکته مهم دیگر این است که کسب آمادگی باید قبل از ظهور باشد و نه بعد از ظهور و این امر بسیار سخت و دشوار است. حضرت از چشم مردم مخفی است، هر تلاشی برای یافتن او بی‌فایده خواهد بود. در زمان نبودن حضرت، گروهی از یاران برای ظهور به مانند شمشیر به زیر پتک آهنگر آماده می‌شوند. زمانی که امام زمان(عج) ظهور کرد دیگر فرصتی برای آماده سازی نیست. در خطبه 42 نهج البلاغه بیان شده است: «ای کسانی که منتظر قیامت هستید، قیامت روز آمادگی نیست روز کار است. هنگامی که قیامت برپا شد آنجا فقط باید حساب پس دهید و فرصتی برای آمادگی نخواهید داشت»، این درحالی است که گروهی هستند که زیر پتک حوادث و فتنه‌ها برای ظهور حضرت آماده می‌شوند.

اسماعیلی گفت: در روایات بسیاری آمده که در دوران غیبت بسیاری از منتظران خود را برای ظهور آماده می‌کنند، در حالی که فتنه‌گران به قدری زیاد هستند که آماده نگهداشتن منتظران بسیار سخت است، درست به مانند حفظ ذغال گداخته در کف دست، پیامبراکرم(ص) می‌فرمایند: دینداری و آمادگی برای ظهور مانند کندن تیغ با دست است.

وی در پایان سخنان خود با اشاره به سخنان معصومین(ع) افزود: امیرالمؤمنین حضرت‌علی(ع) فرمودند: کسانی که منتظران واقعی ظهورند مانند کسانی هستند که در راه خدا جهاد کرده و کشته شده باشند. همچنین امام حسین(ع) می‌فرمایند: در خانواده ما دوازده مهدی(عج) هستیم، اولین مهدی پدرم علی(ع) بود و آخرین مهدی، نهمین فرزند من و او آخرین امام است، او بعد از اینکه زمین می‌میرد ظهور می‌کند و خداوند توسط او زمین را دوباره زنده می‌کند. خداوند به وسیله امام عصر(عج) دین حق را به سایر ادیان چیره خواهد کرد، حتی اگر مشرکان و مجرمان اجازه ندهند. بدانید و آگاه باشید کسانی که در دوران غیبت صبر می‌کنند و آزار و اذیت می‌شوند مانند کسانی هستند که با شمشیر جلوی چشمان پیامبر بر علیه کفار مبارزه کرده‌اند.

این مفسر و مدرس نهج البلاغه اظهار داشت: اگر کسی منتظر واقعی باشد هنگام ظهور مطیع واقعی حضرت خواهد بود. امام صادق(ع) در خصوص چگونگی آماده‌سازی برای ظهور فرمودند:  کسانی که خشنود هستند از این که یاور امام زمان خود باشند باید انتظار و ورع داشته باشند و محاسن اخلاق. اگر هم زمان ظهور نبودند نباید غصه بخورند، زیرا که پاداش آن‌ها مانند زمان ظهور و در رکاب حضرت بودن است.