عقیق: جلسه‌ای دیگر از سلسله جلسات «درس‌هایی از نهج‌البلاغه» با حضور محسن اسماعیلی استاد دانشگاه و عضو حقوقدان شورای نگهبان عصر روز چهارشنبه 21 خرداد ماه در مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی«سرچشمه» برگزار شد. اسماعیلی در ابتدا جلسه با مرور دروس جلسات گذشته بیان داشت: انسانهایی که مشتاق حقیقت و به دنبال اصول حق هستند، گاهی گرفتار راهنمایان دروغین می‌شوند. کسانی که بدون داشتن صلاحیت‌های علمی و عملی مدعی ارشاد و راهنمایی انسانها می‌شوند. اینان کسانی بودند که به فرمایش حضرت علی(ع) خودشان، خودشان را عالم می‌نامند در صورتی که مشتی جهالت از جاهلان و گمراهی از گمراهان فراهم آورده تا از این طریق برای مردم دامهایی از فریب و دروغ فراهم کنند. اینان کسانی هستند که قرآن را طبق نظر و خواست خودشان تفسیر می‌کنند و جای اینکه دنبال حق باشند حق را به دنبال خود می‌کشانند. مردم را از گناهان کبیره آسوده خاطر می‌کنند. آنها خود را از بدعت و شبهه به دور می‌دانند ولی از همان ابتدا غرق در شبهه و بدعت هستند. صورت آنها صورت انسان است اما باطنشان باطن حیوانی است. باب هدایت را نمی‌شناسند تا از آن پیروی کنند. آنها مرده زندگانند. بعد از این که حضرت علی(ع) توصیف کردند راهنمایان دروغین را؛ حال این سئوال مطرح می‌شود که چه باید کرد؟ حضرت فرمودند: "با وجود اهل بیت پیامبر(ص) که پرچم‌های برافراشته دین و نشانه‌های واضح حقیقت و چراغ‌های فروزان هدایت هستند، کجا می‌روید؟ با وجود اهل بیت پیامبر(ص) چرا باز بی راهه می‌روید؟
استاد دانشگاه امام صادق(ع) در ادامه اضافه کرد: راهنمای واقعی و امام هدایت باید دو ویژگی داشته باشد تا امام حق باشد و پیشوای هدایت. اول آنکه علم داشته باشد آن‌هم علم صحیح. به این معنا که هم مقصد را بشناسد و هم مسیر را درست تشخیص بدهد. آن کسی شایسته پیروی است که این ویژگی را داشته باشد. گروهی از عالمان کذاب خود می‌دانند که نه علم لازم را دارند و نه مسیر و مقصد را درست تشخیص می‌دهند. در کنار این عالمان کذاب تعداد دیگری هم هستند که دچار جهل مرکب هستند. اینان نه تنها علم لازم را ندارند و مسیر و مقصد را درست تشخیص نمی‌دهند بلکه تصور می‌کنند که همه اینها را می‌دانند. هر دو گروه انسان را به هلاکت می‌رسانند. شرط اول امام حق، علم صحیح و شرط دوم خود ساخته بودن و عدم گرفتاری درهوای نفس است. این دو شرط در کاملترین حالت تنها در ائمه(ع) است. آنها علاوه برعلم، معدن اسرار الهی بوده و همچنین دارای نفس نفیس و پاکی هستند.
اسماعیلی با اشاره به خطبه دوم نهج‌البلاغه بیان کرد: هرگاه حضرت می‌خواهند اهل بیت پیامبر(ص) را معرفی کنند، می‌فرمایند: "آنان گنجینه اسرار الهی هستند. این راه پر از رمز و راز است و تنها این اسرار در اختیار اهل بیت است". آنها صندوقچه دانش خداوند هستند. حکم خدا به سمت اینان باز می‌گردد. آنان به همه علوم پیش از خود که در قرآن آورده شده واقف هستند و کوه‌های استوار دین هستند. همچنین در خطبه یکصد و نهم می‌فرمایند: " ما درخت نبوت هستیم و پیامبری و رسالت در خانواده ما فرود آمده است و فرشتگان با ما رفت و آمد دارند. ما معدن‌های دانش هستیم و چشمه‌های حکمت و حکم خدایی، هر کس که ما را دوست داشته باشد و ما را یاری کند منتظر رحمت خداوند باشد و هر کس با ما دشمنی کند منتظر عذاب فرا گیر خداوند باشد".
این پژوهشگر دینی در ادامه اضافه کرد: در خطبه صد نهج‌البلاغه حضرت می‌فرمایند: "بدانید که مَثَل اهل بیت پیامبر(ص) مَثَل ستارگان آسمان است؛ یکی که غروب کند دیگری در پی آن ظهور خواهد کرد. من گویا می‌بینم آینده شما را که این نعمت‌ها بر شما عرضه خواهد شد و آن کس که در انتظار او هستید ظهور خواهد کرد." این خطبه از جمله خطبه‌هایی است که حضرت در آن آینده را پیش‌بینی کرده است. چند نکته مهم در این قسمت وجود دارد که باید به آن اشاره شود. نکته اول این است که حضرت می‌فرمایند مَثَل اهل بیت(ع) مَثَل ستارگان آسمان است. خداوند در سوره انعام می‌فرمایند: "خداوند برای هدایت شما علاماتی گذاشته است و یک ستاره‌ای وجود دارد برای پیدا کردن راه." همچنین آیه دیگری هم وجود دارد در سوره نحل آیه 16 می‌فرمایند: "خداوند برای شما ستارگان را قرار داد تا در تاریکی های خشکی و دریا راه را بیابید. اگر کسی بخواهد نشانه‌ای برای اثبات خداوند بداند همین نشانه‌ها کافی است."
این مدرس دانشگاه و مفسر نهج‌البلاغه بیان کرد: پیامبر(ص) و در بعضی روایات ائمه(س) همین آیه را بر اهل بیت تطبیق داده‌اند. به مانند چیزی که در خطبه صد نهج البلاغه آمده است. در آیه اول که می‌گوید ما نجم را قرار داده‌ایم نه نجوم را. امام صادق(ع) فرمودند: "علامات ماییم و نجم هم پیامبر اکرم (ص) است ". در آیه دوم که نجوم آمده است بیان شده که " این تشبیه یک تشبیه ناشناخته نیست. با این نشانه‌ها هر گم شده‌ای می‌تواند راه خود را پیدا کند". قسمت آخر این خطبه حضرت فرموده است: " که یکی می‌رود یکی دیگر به جایشان می‌آید و همیشه ستاره‌ای از اهل بیت(ع) در آسمان برای هدایت وجود خواهد داشت." حضرت ادامه می‌دهند: " روزی را می‌بینم که هر آنچه بر شما حجت است بر شما تمام شده و آن چیز که در انتظارش بودید فرا رسیده است." این بدان معنا است که امیر المومنین(ع) وعده می‌دهد او خواهد آمد. ابن أبی‌الحدید جمله‌ای در شرح همین خطبه گفته است " و هذا اشارات المهدی" این جمله اشاره دارد بر حضرت مهدی (عج). حضرت علی(ع) می‌فرمایند: "او آخرین ستاره از در آسمان هدایت است و حجت را تمام خواهد کرد و شما منتظر او هستید، او خواهد آمد".
اسماعیلی در خصوص تفسیر این خطبه گفت: اهل سنت با اهل شیعه در خصوص وجود امام زمان(عج) و ظهور او اختلافی ندارند، زیرا پیامبر اکرم(ص) بارها از او نام برده و بشارت داده‌اند که روزی خواهد آمد. اما تنها اختلاف بین شیعه و سنی در این است که اهل سنت عقیده دارند که او به دنیا نیامده و روزی به دنیا خواهد آمد، ولی شیعیان عقیده دارند که او وجود دارد بلکه از دیده‌ها پنهان شده است. اما هر چه هست حضرت به ظهور او بشارت داده‌اند و در ادامه خطبه حضرت می‌فرمایند: "فرج به اندازه‌ای نزدیک است که من دارم می‌بینم." این به مانند قیامت است. قیامت حتما اتفاق خواهد افتاد اما هیچ کس از زمان وقوع آن خبر ندارد. زمانی که این اتفاق بیافتد و او بیاید و نعمت تمام شود چکار خواهد کرد؟ در خطبه 138 امام پاسخ می‌دهند که " هنگامی که امام بیایند همه خواسته‌ها را به سمت هدایت باز می‌گرداند.هنگامی که او ظهور می‌کند همه را از گمراهی نجات خواهد داد." آنهایی که به دروغ راهنمایی می‌کنند و قرآن را به رای خود تفسیر می‌کنند بدانند که هنگام ظهور او همه چیز را به جای اصلی خود باز می‌گرداند.
مفسر نهج البلاغه در پاسخ به این سئوال که او چه زمان ظهور خواهد کرد گفت: امام در خطبه 150 فرموده‌اند همانگونه که وقوع قیامت حتمی است ظهور او نیز حتمی خواهد بود. حضرت در پاسخ به این سئوال که چه زمانی اتفاق خواهد افتاد پاسخ داده است که هیچ کس از زمان وقوع آن خبر ندارد جز خداوند و تنها کاری که باید انجام داد آماده شدن برای وقوع است. ظهور هم به مانند رخ دادن قیامت حتمی است و قطعا اتفاق خواهد افتاد. این که زمان ظهور چه وقتی است به ما ارتباطی نخواهد داشت بلکه باید خود را برای ظهور آماده کنیم تا هنگامی که ظهور رخ داد شرمنده امام نباشیم. حضرت علی(ع) می‌فرمایند: "عجله نکنید برای آن چیز که اتفاق خواهد افتاد و از طرفی تنبلی نکنید و به دنبال زمان وقوع چیزی که قطعی است نروید. کسی که به دنبال پاسخ به این سئوالات برود از کار اصلی خود که آماده شدن برای آن روز است غافل خواهد شد. اگر مشغول این سئوال شوید دچار گمراهی می‌شوید".
اسماعیلی در پایان خاطرنشان کرد: در ادامه خطبه 150 امیرالمومنین(ع) می‌فرمایند:"چقدر نزدیک است دمیدن صبح ظهور. ای مردم نشانه‌های فتنه‌های آخر الزمان درحال پدیدار شدن است. بدانید کسی از ما (اهل بیت) خواهد آمد در آن روز، در گمراهی‌ها راه می‌رود و راه می‌برد در حالی که چراغی روشن در دست دارد. حکومتی که او تشکیل خواهد داد حکومت صالحین خواهد بود. او می آید تا گره از افساری که به گردن انسان به دست خودش زده شده باز کند. او جمعیت متراکم کفار را از هم جدا و جمعیت پراکنده مومنان را جمع خواهد کرد. او میان مردم است اما از نظرها پنهان می‌باشد. بیهوده به دنبال نشانه‌های او نگردید زیرا که هیچ‌کس نمی‌تواند نشانی از او بیابد. به دنبال یافتن نشانه و مکان او هم نباشید. "گروهی هستند که برای ظهور حضرت خود را آماده می‌کنند، کاری کنید که از آنها باشید. راهکار این است که قرآن بخوانید و به آن عمل کنید، با چشمانمان جز قرآن نبینیم و با گوشهایمان جز قرآن نشنویم. باید صبح و شب از جام حکمت و معرفت الهی سیراب شویم. اگر چنین کردیم آماده ظهور هستیم.
سلسله جلسات«درس‌هایی از نهج‌البلاغه» چهارشنبه هر هفته یک ساعت قبل از نماز مغرب و عشاء در مسجد 72 تن مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی«سرچشمه» به نشانی: میدان بهارستان، نرسیده به چهارراه سرچشمه، انتهای خیابان شهید صیرفی‌پور برگزار می‌شود و شرکت در آن برای عموم علاقه‌مندان آزاد است.
منبع:تسنیم